Zwierciadło papieża

Św. Bernard z Clairvaux przeciw przeładowaniu duchowego przywództwa elementami administracyjnymi

 

W słowach tych widać uzasadnioną i dalekowzroczną krytykę procesu, który pochodził raczej z potrzeb i oczekiwań peryferyjnych obszarów Kościoła niż z centrum, jednak na dłuższą metę musiał on prowadzić do zniszczenia, zamiast do zachowania porządku kościelnego. Nie wolno oczywiście przeoczyć historycznych granic tej krytyki. W gruncie rzeczy Bernard wydaje osąd, opierając się na konserwatywnym rozumieniu hierarchii. W swej krytyce podkreśla, że porządek Kościoła odpowiada porządkowi aniołów w niebie, kiedy więc biskup nie chce podlegać arcybiskupowi, albo opat biskupowi, lecz bezpośrednio Rzymowi, to tak, jakby anioł w niebie powiedział: „Nie chcę podlegać archaniołowi, ale bezpośrednio Bogu". W tym kryje się całe ówczesne swoiste średniowieczne myślenie o porządku, które nie dozwala, aby odgórnie został przełamany ten skostniały ordo.
Zwierciadło papieża   To, co w XII wieku pojawia się wraz z zakonami żebraczymi, które podlegają bezpośrednio Rzymowi i przełamują specyficzne wyobrażenie o hierarchii, nie mieści się w ramach tego myślenia. Podobnie jak Bernard z Clairvaux, w połowie XII wieku będzie argumentował Wilhelm od St. Amour, który na Uniwersytecie Paryskim występował przeciw zakonom żebraczym i przeciw ich pozycji w ramach teologicznej działalności nauczycielskiej: posługując się myślą wziętą od Pseudo-Dionizy, argumentował on, że każdy porządek hierarchiczny może bezpośrednio oddziaływać na porządek niższy. Papież może więc oddziaływać na biskupów, jednak nie może zlecać zadań mnichom z pominięciem biskupów. Mnisi powinni nadto czynić tylko pokutę, ponieważ należą oni do perficiendi, a nie do perfectores (nie mogą więc piastować żadnego oficjalnego urzędu kościelnego). Papież jest hierarchicznym szczytem wielostopniowej budowy Kościoła, jednak nie władzy, od której wszystko pochodzi; inne hierarchiczne stopnie pochodzą również z prawa Bożego i papież nie może dowolnie ich pomijać. Był to już jednak argument, który nie brał pod uwagę nowej rzeczywistości Kościoła. To skostniałe wyobrażenie o hierarchii nie mogło uporać się z zakonami żebraczymi, a w gruncie rzeczy z wyzwaniem nowego, miejskiego świata. Musiało ono być przezwyciężone „odgórnie" przez papiestwo.

[1] PL 54, 671
[2] P. Hinschius (wyd.), Decretales Pseudo-Isidorianae et capitula Angilramni, Lipsk 1863,712
[3] De consideratione II, 8 (PL 182, 752 B/C)
[4] Tamże, III, 4 (PL 182, 766-769)
«« | « | 1 | 2 | » | »»

aktualna ocena |   |
głosujących |   |
Pobieranie.. Ocena | bardzo słabe | słabe | średnie | dobre | super |

Wiara_wesprzyj_750x300_2019.jpg