Franciszek jedzie do Rio de Janeiro

Ponadto wolontariusze działają na rzecz zmniejszenia analfabetyzmu wśród młodzieży i dorosłych, gdyż stwierdzono zależność między wysokim wskaźnikiem tego zjawiska a wysoką śmiertelnością niemowląt. Działalność Duszpasterstwa cieszy się coraz większym uznaniem w całym społeczeństwie, korzysta też ze wparcia i pomocy finansowej UNICEF. Władze państwowe Brazylii kilkakrotnie już zgłaszały Duszpasterstwo Dzieci do Pokojowej Nagrody Nobla.

Od 1975 r. Krajowa Konferencja Biskupów Brazylii ma Komisję Duszpasterstwa Ziemi. Wyniki jej działań są bardzo wymowne: w ostatnich latach prawie 10 tys. osób zostało wyzwolonych z zależności od obszarników, którzy traktowali ich jak niewolników, nie płacąc pensji, nie dając wyżywienia i zmuszając do życia w nędznych lepiankach, pozbawionych wszelkich wygód. Za swoją działalność Komisja otrzymała w 2003 r. Nagrodę Praw Człowieka ONZ w kategorii „Wykorzenianie pracy niewolniczej”.

W Brazylii jest kilka milionów rolniczych rodzin bez własnej ziemi. Jednocześnie 182 mln ha gruntów, znajdujących się w rękach wielkich latyfundystów, leży odłogiem. Dysponują oni 88 proc. ziemi uprawnej. 75 największych majątków ziemskich w Brazylii obejmuje 24 mln ha, natomiast do najbiedniejszych chłopów należy tylko 1 proc. ziemi rolniczej. Nie mając z czego utrzymać swoich rodzin, tracą oni cierpliwość i zajmują nieuprawiane tereny. Bywają potem terroryzowani przez właścicieli, a co roku kilkudziesięciu jest zabijanych przez płatnych morderców albo prywatne milicje latyfundystów.

Komisja Duszpasterstwa Ziemi wspiera Ruch Pracowników Rolnych bez Ziemi. Co pewien czas organizuje on wielosetkilometrowe marsze, żądając reformy rolnej. Parafie zapewniają ich uczestnikom nocleg i wyżywienie. W 1997 r. działania rolników publicznie poparł cieszący się wielkim autorytetem kard. Paulo Arns, ówczesny metropolita São Paulo, który oświadczył, że „zajmowanie posiadłości ziemskich przez bezrolnych jest legalne, jeśli ziemie te nie są uprawiane”. Dodał, że „reforma rolna spóźniona jest o pięćset lat, dlatego Brazylia nie może już dłużej czekać” i zapewnił, że Kościół jest po stronie bezrolnych.

Kościół nie tylko od lat domaga się od rządu przeprowadzenia obiecywanej reformy rolnej. W kwietniu 1997 r. Konferencja Biskupów Brazylii zdecydowała o przeznaczeniu dla bezrolnych 76 tys. z 253,7 tys. ha ziemi należącej do Kościoła.

Od pół wieku w Wielkim Poście przeprowadzana jest Kampania Braterstwa. Ma ona na celu budzenie solidarności w dziedzinie, która - zdaniem biskupów - winna stać się celem szczególnej troski wszystkich Brazylijczyków. Może nim być: publiczna służba zdrowia, ochrona lasów Amazonii, dostępność do wody pitnej, sytuacja więźniów itp. Co roku przesłanie na rozpoczęcie Kampanii przekazuje papież.

Agendy episkopatu ujawniają także przypadki przemocy wobec plemion indiańskich i rabunkowej gospodarki zasobami naturalnymi. Jednak za swe zaangażowanie w obronę praw człowieka Kościół płaci cenę krwi. W ciągu kilku ostatnich lat zginęło kilkanaście osób: księży, zakonnic i świeckich. Sprawcy tych zabójstw rzadko stają przed sądem. Kilka lat temu trzej brazylijscy biskupi znaleźli się na liście osób, którym za społeczne zaangażowanie grożono śmiercią.

Misja kontynentalna

W 2007 r. Benedykt XVI otworzył w narodowym sanktuarium maryjnym w Aparecidzie V Konferencję Ogólną Episkopatu Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Głównym redaktorem jej końcowego dokumentu, który wyznaczył drogę, jaką ma kroczyć Kościół katolicki na tym kontynencie w najbliższych dziesięcioleciach, był argentyński kardynał Jorge Mario Bergoglio. - Duch Święty inspiruje wszystkich ochrzczonych do budowania Kościoła misyjnego, zmieniającego oblicze Ameryki Łacińskiej - mówił wówczas dzisiejszy papież Franciszek.