44 „propozycje” Synodu

Dokument ten będzie stanowił dla papieża Benedykta XVI podstawę w wypracowaniu posynodalnej adhortacji apostolskiej, dotyczącej komunii i świadectwa Kościoła w tej części świata.

Ojcowie synodalni przypominają, że szczególnym powołaniem tamtejszego Kościoła jest budowanie komunii, a zarazem otwartość na wszystkich i unikanie konfesjonalizmu. Wskazują na znaczenie wierności swemu bogatemu dziedzictwu. Mówiąc o cierpieniach i prześladowaniach tamtejszych wyznawców Chrystusa, wyrażają przekonanie, że powinno ono obudzić sumienia chrześcijan na całym świecie do większej solidarności. Powinno też spowodować z ich strony żądania, aby poszanowano prawa wszystkich osób i narodów. „Trzeba zwrócić uwagę całego świata na dramatyczną sytuację niektórych wspólnot chrześcijańskich Bliskiego Wschodu, znoszących trudności wszelkiego rodzaju, niekiedy aż do męczeństwa. Trzeba też żądać od instancji krajowych międzynarodowych szczególnego wysiłku, by położyć kres tej sytuacji napięcia przez przywrócenie sprawiedliwości i pokoju” – czytamy w propozycji 5.

Biskupi podkreślają znaczenie własności ziemi. Zachęcają wiernych i wspólnoty kościelne, by nie ulegali pokusie sprzedaży nieruchomości. Równocześnie widzą potrzebą powołania do życia instytucji pozwalającej właścicielom do godnego przetrwania na swej ojcowiźnie i ewentualnego odzyskania utraconej własności. Postulują także przeprowadzenie audytu finansów Kościoła, aby jasno odróżnić własność prywatną od kościelnej i szczególną troskę o zachowanie dóbr Kościoła oraz jego instytucji. Podkreślają znaczenie pielgrzymek chrześcijan z całego świata do Ziemi Świętej.

Przypomniano, że niezbędnym czynnikiem pokoju na Bliskim Wschodzie jest realizacja rezolucji Narodów Zjednoczonych dotyczących tego regionu, zwłaszcza umożliwienie powrotu uchodźcom oraz zapewnienie szczególnego statusu Jerozolimie i miejscom świętym. Uczestnicy Synodu postulują utworzenie biura analiz, które pomogłoby w zahamowaniu emigracji chrześcijan z Bliskiego Wschodu a także stworzenie planów rozwoju tego regionu.

Ojcowie synodalni zwrócili uwagę na sprawę duszpasterstwa emigrantów, współpracy z Kościołami, z których się wywodzą oraz ożywiania wśród nich ducha solidarności z rodakami mieszkającymi w ojczyźnie. Podkreślono też konieczność zapewnienia odpowiedniej opieki duszpasterskiej imigrantom, poszanowania ich praw człowieka, niezależnie od kraju, z którego przybywają oraz wyznawanej religii.

Znacznie więcej miejsca niż w Orędziu biskupi poświęcili kwestiom wewnątrzkościelnym. Zalecili utworzenie komisji współpracy hierarchów katolickich Bliskiego Wschodu, organizowanie ich okresowych spotkań, krzewienie solidarności między diecezjami bogatymi i uboższymi a także utworzenie stowarzyszenia kapłańskiego Fidei Donum, sprzyjające wzajemnej pomocy poszczególnych diecezji w zakresie działalności misyjnej. Mówiąc o nowych ruchach katolików świeckich, zwrócono uwagę, że muszą one uwzględniać specyfikę Kościoła lokalnego i współpracować z ordynariuszem miejsca. Wskazano też, że hierarchia katolicka danego kraju powinna zajmować jednolite stanowisko wobec danego ruchu. Postulowano przestudiowanie możliwości rozszerzenia jurysdykcji patriarchów wschodnich na wiernych ich Kościołów rozproszonych w świecie. Zaproponowano też utworzenie specjalnej komisji do studium sytuacji katolików w krajach Zatoki Perskiej. W jej skład obok przedstawicieli kompetentnych organów Kurii Rzymskiej mieli by też wejść hierarchowie lokalni.

Zdaniem uczestników Synodu jego prace ukazały znaczenie języka arabskiego. Zaproponowano jego szersze stosowanie w instytucjach Stolicy Apostolskiej oraz organizowanych przez nią zgromadzeniach oficjalnych oraz zapewnienie chrześcijanom kultury arabskiej dostępu do informacji płynących z Watykanu w języku ojczystym.

Ojcowie synodalni zwrócili uwagą na konieczność zapewnienia godnej starości kapłanom w podeszłym wieku i zapewnienie duchownym ubezpieczenia społecznego. Postulowali przestudiowanie możliwości, by w obrządkach wschodnich kapłani żonaci mogli sprawować posługę również poza terytorium patriarchalnym. Zachęcili do większego udziału katolików świeckich w odpowiedzialności za Kościół i dzieło ewangelizacji.

Biskupi postulują także aktywne zaangażowanie Kościoła w dialogu ekumenicznym, wskazując między innymi na możliwość wspólnego tłumaczenia modlitwy „Ojcze Nasz” i Symbolu Nicejsko-Konstantynopolitańskiego na język arabski oraz podjęcie działań na rzecz ujednolicenia daty obchodów Bożego Narodzenia i Zmartwychwstania Pańskiego. Proponują ustanowienie wspólnego dorocznego święta męczenników Kościołów Wschodnich, zwracając się do każdego z nich o wypracowanie listy swych męczenników i świadków wiary.

W propozycjach znajduje się zalecenie wypracowania planu formacji do dialogu międzyreligijnego, sprzyjającego kulturze dialogu. Zdecydowanie potępiono antysemityzm i antyjudaizm, rozróżniając w nich elementy religijne i polityczne. Zachęcono do dialogu z wyznawcami islamu, podkreślając jednocześnie znaczenie krzewienia życia obywatelskiego, godności osoby ludzkiej, równości praw i obowiązków oraz wolności religijnej, obejmującej swobodę sprawowania kultu jak i wolność sumienia. „Chrześcijanie i muzułmanie powinni dać światu obraz owocnej współpracy, przeciwstawiając się wspólnie wszelkiego rodzaju fundamentalizmom i przemocy w imię religii” – czytamy w propozycji 42.