Misja i powołanie rodziny w Kościele i w świecie współczesnym

Wartość życia we wszystkich jego fazach

64. Życie jest darem Boga i misterium, które nas przekracza. Dlatego nie można w żaden sposób odrzucać jego początków ani etapu końcowego. Przeciwnie, trzeba koniecznie zapewnić tym etapom szczególną uwagę. Dzisiaj zbyt łatwo „samego człowieka uważa się za dobro konsumpcyjne, które można użyć, a potem wyrzucić. Daliśmy początek kulturze «odrzucenia», którą wręcz się promuje” (EG, 53). Pod tym względem zadaniem rodziny, wspieranej przez całe społeczeństwo, jest przyjęcie rodzącego się życia i zatroszczenie się o ostatnią jego fazę. W odniesieniu do tragedii aborcji, Kościół przede wszystkim potwierdza świętość i nienaruszalność życia ludzkiego i angażuje się konkretnie aby je wspierać (por. EV, 58). Dzięki swoim instytucjom, służy poradnictwem kobietom oczekującym dziecka, wspiera samotne matki, opiekuje się dziećmi porzuconymi, jest blisko osób, które cierpią z powodu aborcji. Tym, którzy pracują w placówkach służby zdrowia przypomina się o moralnym obowiązku sprzeciwu sumienia. Podobnie, Kościół nie tylko czuje palącą potrzebę potwierdzenia prawa do śmierci naturalnej – unikając uporczywej terapii i eutanazji – ale również troszczy się o osoby starsze, chroni osoby niepełnosprawne, towarzyszy chorym w stanie terminalnym, umacnia umierających, zdecydowanie odrzuca karę śmierci (por. KKK, 2258).

Adopcja i opieka zastępcza

65. Adopcja dzieci osieroconych i porzuconych, przyjętych jak własne, w duchu wiary staje się formą autentycznego apostolstwa rodzinnego (por. AA, 11), o której Magisterium Kościoła wiele razy przypominaną i do której zachęca (por. FC, 41; EV, 93). Decyzja o adopcji oraz podjęciu się opieki zastępczej wyraża szczególną płodność doświadczenia małżeńskiego, daleko wykraczającą poza przypadki, gdzie jest boleśnie naznaczona niepłodnością. Decyzja taka jest wymownym znakiem otwartości na życie, świadectwem wiary i spełnieniem miłości. Przywraca ona wzajemną godność zerwanej więzi: małżonkom, którzy nie mają dzieci i dzieciom, które nie mają rodziców. Dlatego należy wspierać wszelkie inicjatywy mające na celu ułatwienie procedur adopcyjnych. Poprzez stosowne interwencje legislacyjne i kontrolę państwa trzeba przeszkodzić handlowi dziećmi między krajami i kontynentami. Kontynuacja relacji rodzicielskiej i wychowawczej – podobnie jak prokreacja – ma jako swoją niezbędną podstawę różnicę seksualną między mężczyzną a kobietą. W obliczu sytuacji, w których dąży się do posiadania dziecka za wszelką cenę, w imię prawa do spełnienia siebie, właściwie rozumiana adopcja i opieka zastępcza ukazują ważny aspekt rodzicielstwa i posiadania potomstwa, ponieważ pomagają uznać, że dzieci, czy to fizyczne, czy adopcyjne lub powierzone w opiekę, są kimś innym od nas i trzeba je przyjąć, kochać, troszczyć się o nie, a nie tylko wydać je na świat. Decyzje w sprawie adopcji i opieki zastępczej zawsze powinny kierować się dobrem dziecka. Jak zauważył Papież Franciszek, „dzieci mają prawo wzrastać w rodzinie, mając tatę i mamę” (Audiencja dla uczestników międzynarodowego seminarium na temat komplementarności mężczyzny i kobiety, zorganizowanego przez Kongregację Nauki Wiary, 17 listopada 2014). Niemniej jednak Kościół powinien głosić, że tam, gdzie jest to możliwe, dzieci mają prawo do wzrastania w rodzinie, w której się urodziły z jak największym możliwym wsparciem.

Wychowywanie dzieci

66. Jednym z kluczowych wyzwań stających dziś przed rodzinami jest z pewnością zadanie wychowawcze, które stało się trudniejsze i bardziej złożone z powodu aktualnej sytuacji kulturowej i wielkiego wpływu mediów. Trzeba traktować z należytą uwagą potrzeby i oczekiwania rodzin, które są zdolne być w codziennym życiu miejscami rozwoju, konkretnego i istotnego przekazu wiary, duchowości i cnót, które kształtują życie. Rodzina, w której się urodziliśmy jest często miejscem zrodzenia się powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego. Dlatego zachęcamy rodziców, by prosili Pana o bezcenny dar powołania dla któregoś ze swoich dzieci. W dziedzinie edukacji należy chronić prawo rodziców do swobodnego wyboru – na dostępnych warunkach i odpowiedniej jakości – rodzaju kształcenia, jakie chcieliby dać swoim dzieciom, zgodnie z ich przekonaniami. Należy pomóc w przeżywaniu uczuciowości, także w relacji małżeńskiej, jako procesu dojrzewania, w coraz głębszej akceptacji drugiej osoby i coraz pełniejszego daru z siebie. W tym kontekście konieczne jest podkreślenie potrzeby zaoferowania programów formacyjnych umacniających życie małżeńskie oraz znaczenie laikatu, zapewniającego towarzyszenie przez żywe świadectwo. Wielką pomocą jest przykład wiernej i głębokiej miłości, pełnej delikatnej czułości i szacunku, zdolnej rozwijać się w czasie, która w swoim konkretnym otwarciu na zrodzenie życia doświadcza przerastającego nas misterium.

67. W różnych kulturach dorośli członkowie rodziny spełniają niezastąpioną rolę wychowawczą. Jednak w wielu środowiskach jesteśmy świadkami stopniowego osłabienia roli wychowawczej rodziców, z powodu zaborczej obecności mediów w sferze rodzinnej, a także z powodu tendencji do powierzenia lub zastrzegania tego zadania innym podmiotom. Z drugiej strony, media (szczególnie media społecznościowe) łączą członków rodziny, także na odległość. Korzystanie z poczty elektronicznej oraz innych mediów społecznościowych może jednoczyć członków rodziny w czasie. Dodatkowo media mogą być okazją do ewangelizacji młodzieży. Konieczne jest, aby Kościół zachęcał i wspierał rodziny w ich dziele czujnego i odpowiedzialnego uczestnictwa w odniesieniu do programów szkolnych i wychowawczych dotyczących ich dzieci. Istnieje jednomyślna zgoda, aby podkreślić, iż pierwszą szkołą wychowania jest rodzina oraz że wspólnota chrześcijańska pragnie wspierać i dopełniać tę niezastąpioną rolę formacyjną. Uważamy za konieczne określić obszary i okazje spotkań, aby wesprzeć formację rodziców i wymianę doświadczeń między rodzinami. Ważne, aby rodzice jako pierwsi wychowawcy i świadkowie wiary dla swoich dzieci byli aktywnie zaangażowani w przygotowanie do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego.

68. Szkoły katolickie odgrywają żywotną rolę we wspomaganiu rodziców w ich obowiązku wychowania swoich dzieci. Szkolnictwo katolickie wspiera rolę rodziny: zapewnia dobre przygotowanie, wychowuje do cnót i wartości, wdraża w nauczanie Kościoła. Szkoły katolickie powinny być wspierane w swojej misji pomagania uczniom, by rozwijali się jako dojrzali dorośli, którzy mogą zobaczyć świat oczami miłości Jezusa i którzy rozumieją życie jako powołanie do służenia Bogu. Szkoły katolickie okazują się zatem istotne dla misji ewangelizacyjnej Kościoła. W wielu regionach szkoły katolickie jako jedyne zapewniają rzeczywiste szanse dla dzieci z rodzin ubogich, zwłaszcza dla młodych rodzin, oferując im alternatywę wobec ubóstwa i możliwość wniesienia autentycznego wkładu w życie społeczeństwa. Szkoły katolickie powinny być zachęcane do rozwijania swego działania we wspólnotach najuboższych, służąc mniej zamożnym i najsłabszym członkom naszego społeczeństwa.