Misja i powołanie rodziny w Kościele i w świecie współczesnym

Jan Paweł II

44. Święty Jan Paweł II poświęcił rodzinie szczególną uwagę poprzez swoje katechezy o ludzkiej miłości i o teologii ciała. Pozostawił w nich Kościołowi bogactwo refleksji na temat oblubieńczego znaczenia ciała ludzkiego oraz Bożego planu w odniesieniu do małżeństwa i rodziny od samego początku stworzenia. W szczególności, mówiąc o miłości małżeńskiej, opisał sposób, w jaki małżonkowie, w ich wzajemnej miłości, otrzymują dar Ducha Chrystusa i żyją swoim powołaniem do świętości. W Liście do Rodzin Gratissimam Sane, a zwłaszcza w adhortacji apostolskiej Familiaris consortio, Jan Paweł II wskazał na rodzinę jako „drogę Kościoła”, przedstawił kompleksową wizję powołania mężczyzny i kobiety do miłości, zaproponował podstawowe wytyczne dla duszpasterstwa rodziny i obecności rodziny w społeczeństwie. „W małżeństwie i w rodzinie wytwarza się cały zespół międzyosobowych odniesień: oblubieńczość, ojcostwo-macierzyństwo, synostwo, braterstwo, poprzez które każda osoba wchodzi do «rodziny ludzkiej» i do «rodziny Bożej», którą jest Kościół” (FC, 15).

Benedykt XVI

45. Benedykt XVI w encyklice Deus caritas est, podjął temat prawdy miłości między mężczyzną a kobietą, która wyjaśnia się w pełni tylko w świetle miłości Chrystusa ukrzyżowanego (por. DCE, 2). Podkreśla on, że „małżeństwo oparte na miłości wyłącznej i definitywnej staje się obrazem relacji Boga do Jego ludu, i odwrotnie: sposób, w jaki miłuje Bóg, staje się miarą ludzkiej miłości” (DCE, 11). Ponadto w encyklice Caritas in veritate podkreśla znaczenie miłości rodzinnej, jako zasady życia w społeczeństwie, miejsca w którym uczymy się doświadczenia dobra wspólnego. „Staje się koniecznością społeczną, a nawet ekonomiczną ukazywanie nadal nowym pokoleniom piękna rodziny i małżeństwa oraz tego, że instytucje te odpowiadają najgłębszym potrzebom serca i godności osoby. W tej perspektywie zadaniem państw jest prowadzenie polityki promującej główną rolę i integralność rodziny, opartej na małżeństwie mężczyzny i kobiety, będącej pierwszą i żywotną komórką społeczeństwa, a także zatroszczenie się o jej problemy ekonomiczne i fiskalne, z poszanowaniem jej natury relacyjnej” (CiV, 44).

Papież Franciszek

46. Papież Franciszek, w encyklice Lumen fidei porusza związek między rodziną a wiarą: „Pierwszym środowiskiem, w którym wiara oświeca miasto ludzi, jest rodzina. Mam na myśli zwłaszcza trwały związek mężczyzny i kobiety w małżeństwie (...). Przyrzeczenie miłości na zawsze staje się możliwe, gdy odkrywamy większy od naszych projektów plan” (LF, 52). W adhortacji apostolskiej Evangelii gaudium Papież przypominał centralne miejsce rodziny wśród wyzwań kulturowych naszych czasów: „Rodzina przechodzi głęboki kryzys kulturowy, podobnie jak wszystkie wspólnoty oraz więzi społeczne. W przypadku rodziny kruchość więzi staje się szczególnie poważna, ponieważ chodzi o podstawową komórkę społeczeństwa, o miejsce, gdzie człowiek uczy się współżycia w różnorodności i przynależności do innych oraz gdzie rodzice przekazują dzieciom wiarę. Istnieje tendencja, by widzieć małżeństwo jako czystą formę uczuciowej gratyfikacji, którą można ustanowić w jakikolwiek sposób oraz zmienić zależnie od wrażliwości każdego. Jednakże nieodzowny wkład małżeństwa w życie społeczne przekracza poziom uczuciowości i potrzeb danej pary” (EG, 66). Papież Franciszek poświęcił również kwestiom związanym z rodziną kompleksowy cykl katechez, które pogłębiają jej tematykę, doświadczenia i etapy życia.

Rozdział III - Rodzina w doktrynie chrześcijańskiej

Małżeństwo w porządku stworzenia i sakramentalna pełnia

47. Porządek odkupienia oświeca i dopełnia porządek stworzenia. Zatem małżeństwo naturalne można w pełni zrozumieć w świetle jego sakramentalnej pełni: tylko wpatrując się w Chrystusa można dogłębnie poznać prawdę o relacjach międzyludzkich. „W istocie misterium człowieka wyjaśnia się prawdziwie jedynie w misterium Słowa Wcielonego (...) Chrystus, nowy Adam, właśnie w objawieniu tajemnicy Ojca i Jego miłości objawia w pełni człowieka samemu człowiekowi i odsłania przed nim jego najwyższe powołanie” (GS, 22). Szczególnie stosowne jest zrozumienie w kluczu chrystologicznym właściwości naturalnych małżeństwa, które stanowią dobro małżonków (bonum coniugum), obejmujące jedność, otwartość na życie, wierność i nierozerwalność. W świetle Nowego Testamentu, według którego wszystko zostało stworzone przez Chrystusa i dla Chrystusa (por. Kol 1,16; J 1,1nn), Sobór Watykański II zechciał wyrazić uznanie dla małżeństwa naturalnego i dla pozytywnych elementów obecnych w innych religiach (por. LG, 16; NA, 2) oraz w różnych kulturach, pomimo ich ograniczeń i braków (por. RM, 55). Rozeznanie obecności „ziaren Słowa” w innych kulturach (por. AG, 11) może być również zastosowane do rzeczywistości małżeństwa i rodziny. Elementy pozytywne istnieją także poza prawdziwym małżeństwem naturalnym, w formach małżeństwa obecnych w innych tradycjach religijnych. Formy te – oparte jednak na prawdziwym i stabilnym związku mężczyzny i kobiety – uważamy za przyporządkowane do sakramentu. Ze spojrzeniem zwróconym na ludzką mądrość ludów, Kościół uznaje również tę rodzinę jako niezbędną i płodną komórkę podstawową ludzkiego współistnienia.

Nierozerwalność i płodność zjednoczenia małżeńskiego

48. Nieodwołalna wierność Boga wobec przymierza jest podstawą nierozerwalności małżeństwa. Pełna i głęboka miłość między małżonkami ma swoje podstawy nie tylko w ludzkich zdolnościach: Bóg wspiera to przymierze mocą swego Ducha. Wybór, jakiego Bóg dokonał wobec nas, odzwierciedla się w pewien sposób w wyborze małżonka: tak, jak Bóg dotrzymuje swojej obietnicy, nawet jeśli upadamy, tak też miłość i wierność małżeńska obowiązując „w chwilach dobrych i złych”. Małżeństwo jest darem i obietnicą Boga, który wysłuchuje modlitwy proszących Go o pomoc. Zatwardziałość ludzkiego serca, jego ograniczenia i słabość w obliczu pokusy jest wielkim wyzwaniem dla życia wspólnego. Świadectwo małżeństw żyjących wiernie w małżeństwie, ukazuje wartość tego nierozerwalnego związku i budzi pragnienie ciągłego odnawiania zobowiązania do wierności. Nierozerwalność odpowiada głębokiemu pragnieniu wzajemnej i trwałej miłości, jakie Stwórca umieścił w sercu człowieka i jest darem, jakim On sam obdarza każde małżeństwo: „Co więc Bóg złączył, człowiek niech nie rozdziela” (Mt 19, 6; por. Mk 10,9). Mężczyzna i kobieta przyjmują ten dar i troszczą się o niego, aby ich miłość mogła trwać na zawsze. W obliczu wrażliwości naszego czasu i rzeczywistych trudności dochowania zobowiązań na zawsze, Kościół ma obowiązek proponować wymagania i życiowy projekt Ewangelii rodziny i małżeństwa chrześcijańskiego. „Święty Paweł, mówiąc o nowym życiu w Chrystusie powiada, że chrześcijanie – wszyscy – są powołani do tego, by się miłowali, tak jak Chrystus ich umiłował, a więc by byli «sobie wzajemnie poddani» (Ef 5, 21), co znaczy, by sobie nawzajem służyli. I tu wprowadza analogię między parami: mąż – żona oraz Chrystus – Kościół. Jasne, że jest to analogia niedoskonała, lecz musimy pojąć jej sens duchowy, który jest bardzo wzniosły i rewolucyjny, a jednocześnie prosty, dostępny dla każdego mężczyzny i każdej kobiety, którzy zawierzają łasce Boga” (Franciszek, Audiencja generalna, 6 maja 2015). Po raz kolejny jest to przepowiadanie, które daje nadzieję!