Zmarł patriarcha antiocheński

W chwili śmierci był najstarszym na świecie pod względem wieku i czasu sprawowania urzędu zwierzchnikiem lokalnego autokefalicznego Kościoła prawosławnego. Sędziwy hierarcha zmarł na oddziale reanimacyjnym prawosławnego szpitala św. Jerzego w stolicy Libanu, dokąd przewieziono go dzień wcześniej, gdy rankiem doznał zawału serca.

Przyszły patriarcha urodził się 1 kwietnia 1920 w miejscowości Maharda koło Hamy w zachodniej Syrii w prawosławnej, pobożnej rodzinie arabskiej. Od najmłodszych lat był blisko związany z Kościołem i brał czynny udział w życiu religijnym. W czasie studiów w Bejrucie pełnił służbę w miejscowej eparchii (diecezji), najpierw jako ministrant, a od 1945 jako diakon. W 1942 był jednym z twórców prawosławnego ruchu młodzieżowego, który rozwijał się w latach II wojny światowej w Libanie i Syrii. Przyczynił się on w wielkim stopniu do ożywienia Kościoła Antiocheńskiego i do napływu do niego młodych ludzi, a także do przywrócenia kontaktów kościelnych między Moskwą a chrześcijańskim Wschodem.

W 1945 wyjechał na dalsze studia do Instytutu Teologicznego św. Sergiusza w Paryżu. Po powrocie do Libanu w 1950 uzupełniał naukę na Uniwersytecie Amerykańskim w Bejrucie i wkrótce potem założył przy tamtejszym klasztorze Balamandzie pod Bejrutem prawosławne seminarium duchowne, którego w latach 1961-66 był dziekanem. W 1953 był jednym z założycieli Syndesmosu – Światowego Bractwa Młodzieży Prawosławnej i Studentów Szkół Teologicznych.

W 1961 przyjął święcenia kapłańskie i wkrótce potem – biskupie, jako wikariusz patriarszy, a w latach 1966-79 był metropolitą Latakiji (historyczna Laodycea) w Syrii. Jako biskup dążył do wprowadzenia w całym prawosławiu praktyki częstej komunii św. (zwykle przyjmuje się ją z okazji większych świąt kilka razy w roku). W 1970 został jednym z 8 prezydentów (przewodniczących) Światowej Rady Kościołów (ŚRK), przez kilka lat stał również na czele Rady Kościołów Chrześcijańskich Bliskiego Wschodu i angażował się w dialog chrześcijańsko-muzułmański.

2 lipca 1979 Święty Synod Patriarchatu Antiocheńskiego wybrał go na swego zwierzchnika – 166. z kolei patriarchę tego Kościoła o korzeniach apostolskich. Urząd objął 8 tegoż miesiąca.

W ostatnich tygodniach stan zdrowia sędziwego patriarchy pogorszył się tak, iż kilkakrotnie trafiał on do szpitala. Odwiedzali go tam zarówno dostojnicy kościelni, jak i czołowi politycy libańscy.

Kościół antiocheński uważa za swych założycieli świętych apostołów Piotra i Pawła. Jego ośrodkiem była Antiochia – jedno z największych miast Imperium Rzymskiego na Wschodzie (dziś Antakya w południowo-wschodniej Turcji). W starożytności tamtejsza szkoła teologiczna cieszyła się wielkim autorytetem i sławą w całym chrześcijaństwie, a do jej najwybitniejszych przedstawicieli należeli święci Jan Chryzostom (Złotousty), Jan Damasceński, Izaak i Efrem Syryjczyk.

Obecnie terytorium kanoniczne Patriarchatu, który zajmuje trzecie miejsce na honorowej liście światowego prawosławia, obejmuje Syrię, Liban i Mezopotamię (dzisiejszy Irak i Iran), ale ma on też swoje eparchie i parafie na innych terenach, m.in. w obu Amerykach i w Europie.

Na czele Kościoła stoi Wielce Błogosławiony Patriarcha Wielkiego Bożego Grodu Antiochii, Syrii, Arabii, Cylicji, Iberii i Całej Mezopotamii oraz Całego Wschodu. Swoją siedzibę ma on w stolicy Syrii – Damaszku.

Warto dodać, że istnieją jeszcze nieprawosławne patriarchaty Antiochii – syryjski, na którego czele stoi prawosławny (niechalcedoński) patriarcha Antiochii i całego Wschodu, najwyższy zwierzchnik Powszechnego Syryjskiego Kościoła Prawosławnego z siedzibą w Damaszku (od 14 września 1980 jest nim 79-letni obecnie Ignacy Zakka I Iwas), oraz 3 wschodniokatolickie: syryjski (siedziba w Bejrucie), melchicki (Damaszek) i maronicki (Bkerké pod Bejrutem).