Kontynent nieustającej ewangelizacji

Swój udział mieli w tej pracy także Polacy, których zasługą jest m.in. ewangelizacja Zambii. Pierwszym arcybiskupem metropolitą, a następnie kardynałem w tym kraju został polski misjonarz, o. Adam Kozłowiecki. W dzieje Madagaskaru wpisał się bł. Jan Beyzym, a w historię Ugandy – Wanda Błeńska, opiekunowie trędowatych. „Matką Afryki” nazwano bł. Marię Teresę Ledóchowską, założycielkę zgromadzenia sióstr klawerianek, zajmującego się animacją misyjną. Obecnie w Afryce pracuje 924 spośród 2156 polskich misjonarek i misjonarzy, najwięcej w Kamerunie – 141, Zambii – 92, Tanzanii i Madagaskarze – po 66 oraz Rwandzie – 59. W Afryce jest też pięciu polskich biskupów misyjnych: po 2 w Kamerunie i RPA oraz 1 na Madagaskarze. Polak jest też nuncjuszem w Kongu i Gabonie.

W większości państw Afryki Kościół katolicki liczy nie więcej niż 150 lat. Jest to więc wspólnota bardzo młoda, wciąż prowadząca pierwszą ewangelizację. Jej rozwój jest jednak bardzo szybki. O ile w 1966 r. było na całym kontynencie 29 mln katolików, to obecnie jest ich 180 mln (ponad 18 proc. katolików świata), zaś według prognoz do 2025 r. ich liczba wzrośnie do 230 mln, co oznacza, że co szósty katolik będzie mieszkał w Afryce. Pierwszy afrykański ksiądz został wyświęcony w 1864 r., dwaj pierwsi biskupi otrzymali sakrę z rąk Piusa XII w 1939 r. (jeśli nie liczyć epizodu z 1518 r., gdy wyświęcony został w Rzymie syn króla Konga), a w 1960 r. bł. Jan XXIII mianował pierwszego rodzimego kardynała (Laurean Rugambwa z Tanzanii). Według danych z 31 grudnia 2009 r., na 681 biskupów pracujących w Afryce, 531 pochodziło z tego kontynentu (w 1962 r. było ich tylko 58). Było tam też 36,7 tys. księży diecezjalnych i zakonnych, ponad 400 diakonów stałych, 8,3 tys. braci i niemal 65 tys. sióstr zakonnych oraz ponad 5 tys. misjonarzy świeckich. Afryka ma obecnie 11 wśród 192 członków kolegium kardynalskiego.

Wyzwania dla Kościoła

Katolicy stanowią niespełna 15 proc. mieszkańców Afryki. Misje wciąż są więc jednym z najważniejszych zadań tamtejszego Kościoła. W 1969 r. Paweł VI mówił w Ugandzie, że Kościół w Afryce powinien ewangelizować sam siebie i stawać się coraz bardziej afrykański, aby skutecznie głosić Chrystusa tym, którzy Go jeszcze nie poznali.