Nikt nie jest absolutnym panem dóbr

Drodzy bracia i siostry, dzień dobry!

Kontynuując wyjaśnienie Dekalogu dochodzimy dzisiaj do Siódmego Słowa: „Nie kradnij”.

Słuchając tego przykazania myślimy o kradzieży i poszanowaniu własności innych osób. Nie ma kultury, w której dopuszczalna byłaby kradzież i sprzeniewierzenie dóbr. Istotnie ludzka wrażliwość jest bardzo czuła na punkcie obrony posiadania.Ale warto otworzyć się na szerszą lekturę tego Słowa, skupiając się na temacie własności dóbr w świetle mądrości chrześcijańskiej.

W nauce społecznej Kościoła mówimy o powszechnym przeznaczeniu dóbr. Co to znaczy? Posłuchajmy tego, co mówi Katechizm: „Na początku Bóg powierzył ziemię i jej bogactwa wspólnemu zarządzaniu ludzkości, by miała o nią staranie, panowała nad nią przez swoją pracę i korzystała z jej owoców. Dobra stworzone są przeznaczone dla całego rodzaju ludzkiego” (n. 2402). I dalej: „Powszechne przeznaczenie dóbr pozostaje pierwszoplanowe, nawet jeśli popieranie dobra wspólnego wymaga poszanowania własności prywatnej, prawa do niej i korzystania z niej” (n. 2403) [1].

Opatrzność jednak nie przygotowała świata „seryjnego”, istnieją różnice, różne warunki, a zatem można żyć, zapewniając dobra jedni drugim. Świat jest bogaty w zasoby, na tyle, by zapewnić wszystkim dobra podstawowe. A jednak wielu żyje w skandalicznym ubóstwie, a zasoby używane bezsensownie  ulegają zniszczeniu. Ale świat jest tylko jeden! Ludzkość jest tylko jedna! [2]. Bogactwo jest dziś w rękach mniejszości, nielicznych, a ubóstwo, wręcz nędza dotyka większości.

Jeśli na ziemi jest głód, to nie dlatego, że brakuje żywności! Wręcz dla potrzeb rynku niekiedy dochodzi wręcz do jej zniszczenia, wyrzuca się ją. Brakuje wolnej i dalekowzrocznej przedsiębiorczości, która zapewniłaby odpowiednią produkcję, oraz podejścia solidarnościowego, zapewniającego sprawiedliwą dystrybucję. Mówi dalej Katechizm: „Człowiek, używając tych dóbr, powinien uważać rzeczy zewnętrzne, które posiada, nie tylko za własne, ale za wspólne w tym znaczeniu, by nie tylko jemu, ale i innym przynosiły pożytek” (n. 2404). Wszelkie bogactwo, aby było dobre musi posiadać wymiar społeczny.

W tej perspektywie ukazuje się pozytywne i szerokie znaczenie przykazania „nie kradnij”. „Posiadanie jakiegoś dobra czyni jego posiadacza zarządcą Opatrzności” (tamże). Nikt nie jest absolutnym panem dóbr, jest jedynie rządcą dóbr. Posiadanie jest odpowiedzialnością jaką mamy, a wszelkie dobro wykradzione z logiki Bożej Opatrzności jest zdradzone w swym najgłębszym znaczeniu. To, co naprawdę posiadam, jest tym, co potrafię dać. Jest to o kryterium, aby ocenić czy potrafię dobrze posiadać dobro, czy też źle. To słowo jest ważne: to, co naprawdę posiadam, jest tym, co potrafię dać. Jeśli potrafię dawać, jestem otwarty, to jestem bogaty, nie tylko w tym co posiadam, ale także w szczodrość, pojmując to także jak obowiązek, aby wszyscy mieli udział w dobru. Rzeczywiście, jeśli nie potrafię czegoś dać, to dlatego, że ta rzecz mnie posiada, ma nade mną władzę, a ja jestem jej niewolnikiem. Posiadanie dóbr jest okazją do ich pomnożenia przez kreatywność i wielkoduszne używanie, aby w ten sposób wzrastać w miłości i wolności.

Sam Chrystus, chociaż będąc Bogiem „nie uznał za stosowne korzystać ze swej równości z Bogiem, lecz ogołocił samego siebie” (Flp 2,6-7) ubogaca nas swoim ubóstwem (por.2 Kor 8,9).

Podczas gdy ludzkość trudzi się, by mieć więcej, Bóg ją zbawia stając się ubogim: ten Ukrzyżowany człowiek zapłacił za wszystkich bezcenny okup u Boga Ojca, „bogatego w miłosierdzie” (Ef 2,4; por. Jk 5,11 ). Tym, co czyni nas bogatymi nie są dobra, lecz miłość. Wiele razy słyszeliśmy to, co mówi lud Boży: diabeł wkracza przez kieszeń. Najpierw przychodzi umiłowanie pieniędzy, pragnienie posiadania, a następnie próżność – jestem bogaty!, chlubię się tym, a w końcu pycha i wynoszenie się. To jest sposób działania w nas diabła. Ale bramą wejściową dla niego są kieszenie.

Drodzy bracia i siostry, po raz kolejny Jezus Chrystus objawia nam pełne znaczenie Pisma Świętego. „Nie kradnij” oznacza: kochaj twoimi dobrami, wykorzystaj swoje środki, by kochać, tak jak potrafisz. Wówczas twoje życie staje się dobre, a posiadanie staje się prawdziwym darem. Ponieważ życie to nie czas na posiadanie, ale na miłość. Dziękuję.

***

PRZYPISY:

• Por. Enc. Laudato si’, 67: Każda wspólnota może wziąć z dóbr ziemi to, czego potrzebuje dla przeżycia, ale ma również obowiązek chronienia jej i zapewnienia, by nadal była ona płodna dla przyszłych pokoleń. Bo ostatecznie «do Pana należy ziemia» (por. Ps 24, 1), do Niego należy «ziemia i wszystko, co jest na niej» (Pwt 10, 14). Z tego względu Bóg odrzuca wszelkie roszczenia do własności absolutnej: «Nie wolno sprzedawać ziemi na zawsze, bo ziemia należy do Mnie, a wy jesteście u Mnie przybyszami i osadnikami» (Kpł 25, 23).

• Por. Sw. PAWEŁ VI, Enc. Populorum progressio, 17: "Lecz każdy człowiek jest członkiem społeczeństwa i przynależy do całej ludzkości. Dlatego nie ten tylko, czy ów, ale wszyscy ludzie powołani są do posuwania naprzód pełnego rozwoju całej społeczności ludzkiej. Wszystkie formy cywilizacji powstają, rozkwitają i przemijają. Ale jak fale morza podczas przepływu jedna za drugą coraz głębiej wdzierają się w wybrzeże, tak też i rodzaj ludzki w biegu historii. My, którzy jesteśmy jakby spadkobiercami minionych wieków i którzy zbieraliśmy owoce z pracy ludzi nam współczesnych, mamy zobowiązania wobec wszystkich ludzi. Z tej przyczyny nie godzi się nam poniechać wszelkiej troski o tych, przez których po naszej śmierci rozszerzać się będzie na przyszłość rodzina ludzka. Wzajemne powiązanie wszystkich ludzi, które jest faktem, nie tylko przynosi nam dobrodziejstwa, ale również rodzi obowiązki".