Najbiedniejsi na kontynencie

Władze dążą też do uznania pogańskiego kultu Pachamamy (inkaskiej bogini ziemi) za oficjalną religię Boliwii. Pojawiła się nawet propozycja, żeby zburzyć kościoły postawione na miejscach, gdzie w czasach przed przyjazdem misjonarzy odbywał się kult przedchrześcijański. Morales jest pierwszym indiańskim prezydentem kraju. Uważa siebie za spadkobiercę prekolumbijskich tradycji i władców swej ojczyzny: przemawia w języku ajmara, uczestniczy w tradycyjnych ceremoniach, ubiera się w swetry z wełny alpaki. – Prezydent wywodzi się z ludu Ajmara, wychowywał się w zwyczajach andyjskich. W młodości wyjechał do Chapare – regionu, gdzie uprawia się kokę i produkuje kokainę. Pracował tam przez wiele lat, zdobył zaufanie ludzi i w ten sposób doszedł do władzy. Popierało go zresztą wielu księży, zakonników, zakonnice, bo dawał nadzieję na to, że mieszkańcy Boliwii zaczną szukać własnej drogi do poprawy warunków życia. Żaden rząd w ostatnich latach nie odpowiadał na potrzeby ludności, której duża część żyje w bardzo wielkim ubóstwie. Potrzebna więc była zmiana – wyjaśnia bp Białasik.

W 2010 r. Morales udał się do Watykanu, gdzie spotkał się z papieżem Benedyktem XVI. Po audiencji buńczucznie deklarował, że jest przeciwnikiem celibatu kapłańskiego, który jego zdaniem "wymierzony jest w istotną część naszej ludzkiej natury". Zaznaczył, iż chce wnieść swój wkład w przezwyciężenie kryzysu wewnętrznego Kościoła zranionego grzechem. Opowiedział się także za "demokratyzacją" i "humanizacją" Kościoła. Oznacza to jego zdaniem m.in. zgodę na udzielanie święceń kapłańskich kobietom.

W 2013 r. walczący z Kościołem prezydent Boliwii pojechał do Rio de Janeiro, aby uczestniczyć w Mszy św., którą na zakończenie obchodów XXVIII Światowego Dnia Młodzieży, której przewodniczył  papież Franciszek. Chciał za wszelką cenę mieć zdjęcie z Ojcem Świętym, którego uważa za "zwolennika teologii wyzwolenia". Kilka miesięcy później odwiedził papieża w Watykanie.

Ewangelizacja przez muzykę

Chrześcijaństwo dotarło na teren dzisiejszej Boliwii w 1535 r. wraz z hiszpańskimi konkwistadorami. Jako pierwsi ewangelizowali tubylców franciszkanie, później dołączyli do nich augustianie, dominikanie, mercedariusze i jezuici, którzy zakładali chrześcijańskie misje-osady, w których mieszkało kilkadziesiąt tysięcy Indian (zwano je redukcjami). Za narzędzie ewangelizacji służyła m.in. muzyka sakralna.

Po uzyskaniu niepodległości od Hiszpanii w 1825 r. katolicyzm stał się religią państwową, a Boliwia nawiązała stosunki dyplomatyczne z ówczesnym Państwem Kościelnym. Jednym z delegatów apostolskich w tym kraju (w latach 1856-61) był Polak, ks. prałat Mieczysław Halka-Ledóchowski, późniejszy prymas Polski.  W 1967 r. bł. Paweł VI mianował pierwszego boliwijskiego kardynała – został nim metropolita Sucre, abp José Clemente Maurer, pochodzący z Niemiec misjonarz, którzy większość swego życia spędził w Boliwii.

Według danych statystycznych katolikami jest 78 proc. mieszkańców kraju. To 9,3 mln ludzi. Boliwijczycy są bardzo religijni, ale chrześcijaństwo jest tu wymieszane z dawnymi wierzeniami andyjskimi. Kapłani sprawujący andyjskie obrzędy posługują się znakami chrześcijańskimi: krzyżem, kadzidłem, dzwonkiem, kojarzącymi się z katolicką Mszą św., śpiewają pieśni do Matki Bożej. Trudno więc powiedzieć, jak głęboko zaszła ewangelizacja i czy katolicy są nimi tylko z tradycji, czy też naprawdę wierzą. Zewnętrzna obrzędowość jest bardzo bogata, czego przykładem są uliczne Drogi Krzyżowe i procesje pasyjne w Wielki Piątek, przypominające kulturę hiszpańską.

Potrzebują misjonarzy

Kościół w Boliwii cierpi na ogromny brak kapłanów. Większość duchownych w tym kraju to wciąż misjonarze przyjeżdżający z zagranicy, także z Polski. W 2014 r. wśród boliwijskich katolików pracowało 119 misjonarek i misjonarzy z naszego kraju, są też świeccy wolontariusze. Jest wśród nich trzech biskupów: ordynariusz Oruro Krzysztof Białasik SVD, biskup pomocniczy archidiecezji Santa Cruz de la Sierra Stanisław Dowlaszewicz OFMConv oraz wikariusz apostolski Ñuflo de Chávez bp Bonifacy Antoni Reimann OFM. 

Charakterystyczne dla Kościoła w Boliwii są tzw.  wspólnoty podstawowe, powstające w parafiach. W skład każdej wspólnoty wchodzi 10-15 osób, które zbierają się raz w tygodniu na modlitwie i rozważaniu Pisma Świętego. Podejmują też konkretną działalność, np. odwiedzają chorych, pomagają więźniom, zajmują się dziećmi ulicy itp. Raz w miesiącu spotykają się członkowie wszystkich grup, a przynajmniej ich liderzy, żeby ustalić program działania. Najwięcej wspólnot podstawowych jest w diecezji Oruro. Wyrosły one w okresie teologii wyzwolenia, ale nie zaginęły. W parafiach, które zostały opuszczone przez księży, z powodu ich braku, to właśnie wspólnoty podstawowe podtrzymują wiarę, organizując modlitwę, pogrzeby itp.

Paweł Bieliński (KAI)