Ukraińskie rozdroże

Ukraina. Słysząc tę nazwę ożywiamy zwykle zapamiętane stereotypy. Obrazy z Sienkiewicza lub okrutne opowieści z czasów wojny. Ci z nas, którzy nieco uważniej obserwują politykę mówią jeszcze o strategicznym partnerstwie czy wspólnocie interesów łączącej Warszawę i Kijów. W rzeczywistości jednak Ukraina współczesna pozostaje dla Polaków ziemią nieznaną. Pocieszmy się, że nie tylko dla Polaków. Na Zachodzie jest to kraj o bliżej nieokreślonej wielkości i położeniu "gdzieś koło Rosji". Ale, bywa, że również "koło Polski".

Od lat politycy z Warszawy są pytani o Ukrainę. O to co zrobić w konkretnych sprawach i jaka politykę Zachód winien wobec Ukrainy prowadzić. Rzadko wprawdzie jesteśmy słuchani, mamy jednak szansę by współkształtować przyszłe losy tego kraju. Przyszłe losy Ukrainy są jedną z najważniejszych spraw dla Polski.

Nie podzielam wprawdzie kategorycznego sądu Zbigniewa Brzezińskiego, który powiedział kiedyś, ze dla Polski niepodległość Ukrainy jest ważniejsza od członkostwa w NATO, ale trudno przecenić fakt, że na wschodzie graniczymy z grupą państw a nie z jednym potężnym Imperium. Niepodległa Ukraina to również szansa dla Rosji.

Pełny powrót Ukrainy w orbitę wpływów Rosji skłaniać będzie elity moskiewskie do ryzykownej drogi kształtowania mocarstwa dawnego typu. No właśnie, sam nie ustrzegłem się błędu wielu komentatorów, którzy mówiąc o Ukrainie w rzeczywistości zaczynają mówić o Rosji. Wracając nad Dniepr warto przypomnieć sobie mapę narysowaną przez wybitnego politologa amerykańskiego Samuela Huntingtona, który w głośnej książce o "Sporze cywilizacji" granice pomiędzy cywilizacją europejską a rosyjską wyrysował w poprzek terytorium Ukrainy.

Kiedy polscy obserwatorzy komentują krytyczne głosy hierarchii prawosławnej wobec wizyty Ojca Świętego na Ukrainie rzadko odwołują się do tej granicy. A linia zasięgu cywilizacji europejskiej pokrywa się z historycznym zasięgiem zachodniego chrześcijaństwa. Zaś na współczesnej Ukrainie spór kulturowo - cywilizacyjny ma wymiar ściśle polityczny. Od chwili uzyskania niepodległości przed dziesięcioma laty Ukraina stoi przed koniecznością wyboru drogi rozwojowej. Na zachód czy na wschód.