Pieśń radości i zwycięstwa

1. Chrześcijanin doświadcza szczególnego wzruszenia, kiedy w jedności z modlącym się Izraelem śpiewa Psalm 118 [117], który przed chwilą usłyszeliśmy. Znajduje bowiem w tym hymnie o wybitnie liturgicznym charakterze dwa zdania, które powracają w Nowym Testamencie, nabierając nowego wydźwięku. Pierwsze z nich to wiersz 22: «Kamień odrzucony przez budujących stał się kamieniem węgielnym». Zdanie to podejmuje Jezus po opowiedzeniu przypowieści o przewrotnych rolnikach, odnosząc je do swojej misji śmierci i chwały (por. Mt 21, 42). To samo zdanie przywołuje Piotr w Dziejach Apostolskich: «On [Jezus] jest kamieniem odrzuconym przez was budujących, tym, który stał się głowicą węgła. I nie ma w żadnym innym zbawienia, gdyż nie dano ludziom pod niebem żadnego innego imienia, przez które moglibyśmy być zbawieni» (Dz 4, 11-12). Oto komentarz Cyryla Jerozolimskiego: «Mówimy jedyny Pan Jezus Chrystus, aby usynowienie było jedyne; mówimy jedyny, abyś nie pomyślał, że jest jeszcze inny. (...) Jest bowiem nazwany kamieniem, nie bezdusznym czy ociosanym ludzkimi rękoma, lecz kamieniem węgielnym, aby ten, kto w Niego uwierzy, nie został zawiedziony» (Le Catechesi, Roma 1993, ss. 312-313).

Drugim zdaniem przejętym z Psalmu 118 [117] przez Nowy Testament jest to, które wypowiada tłum podczas uroczystego mesjańskiego wjazdu Jezusa do Jerozolimy: «Błogosławiony Ten, który przychodzi w imię Pańskie!» (Mt 21, 9; por. Ps 118 [117], 26). Na początku i na końcu tej aklamacji występuje «Hosanna», podejmujące hebrajską inwokację hoshia' na', «och, zbaw nas!»

2. Ten wspaniały hymn biblijny umieszczony jest w niewielkim zbiorze Psalmów, od 113 [112] do 118 [117], zwanym «paschalnym Hallel», to znaczy psalmodyczną pieśnią pochwalną charakterystyczną dla żydowskich obchodów Paschy, a także głównych uroczystości roku liturgicznego. Za nić przewodnią Psalmu 118 [117] możemy przyjąć rytuał procesji, której towarzyszą śpiewy solisty i chóru, mającej za tło święte miasto i jego świątynię. Tekst rozpoczyna i kończy piękna antyfona: «Dziękujcie Panu, bo jest dobry, bo łaska Jego trwa na wieki» (ww. 1. 29).

Słowo «łaska» jest tu odpowiednikiem hebrajskiego hésed, oznaczającego hojną wierność Boga względem swego ludu przymierza, z którym zawarł przyjaźń. Tę wierność opiewają trzy kategorie osób: cały Izrael, «dom Aarona», to znaczy kapłani, i «bojący się Pana» — określenie wskazujące na wiernych, a także i prozelitów, czyli członków innych narodów, pragnących przylgnąć do prawa Pańskiego (por. ww. 2-4).

3. Procesja przechodzi prawdopodobnie ulicami Jerozolimy, ponieważ mowa jest o «namiotach sprawiedliwych» (por. w. 15). W każdym bądź razie wznosi się hymn dziękczynienia (por. ww. 5-18), którego przesłanie jest istotne: również w utrapieniu należy zachować głęboką ufność, ponieważ potężna prawica Pańska prowadzi wiernego do zwycięstwa nad złem i do zbawienia.

Natchniony poeta posługuje się mocnymi i żywymi obrazami: okrutni wrogowie porównani są z rojem pszczół lub płomieniami, które posuwając się, zamieniają wszystko w popiół (por. w. 12). Jednak reakcja sprawiedliwego, wspieranego przez Boga, jest gwałtowna. Trzykroć powtarza: «w imię Pana je pokonałem», a czasownik hebrajski wyraża niszczycielską interwencję w obliczu zła (por. ww. 10. 11. 12). Źródłem tej siły jest potężna prawica Boga, czyli Jego skuteczne działanie, a nie słaba i niepewna ręka człowieka. Dlatego radość ze zwycięstwa nad złem prowadzi do bardzo sugestywnego wyznania wiary: «Pan moją mocą i pieśnią, On stał się moim Zbawcą» (w. 14).