Watykańska oaza

Ogród spacerniak
Rozwój Ogrodów Watykańskich zatrzymała decyzja papieża Grzegorza XIII, który pod koniec XVI w. na Kwirynale wybudował letnią rezydencję. Odtąd Kwirynał stał się centrum życia papieskiego Rzymu w gorący czas kanikuły. Sytuacja dramatycznie zmieniła się w czasie długiego, trwającego 32 lata pontyfikatu Piusa IX. Zakończył się wówczas proces formowania świeckiego państwa włoskiego, którego stolicą w 1870 r. został Rzym. Kwirynał stał się pałacem królewskim, a władze Włoch znacjonalizowały także inne papieskie obiekty w Rzymie. Papież ogłosił się więźniem Watykanu. Jedynym skrawkiem terytorium, gdzie można było wyjść, zaczerpnąć świeżego powietrza, były Ogrody Watykańskie. Pius IX spędzał tam wiele czasu na modlitwie i kontemplacji. Teren rekreacji, wypoczynku stał się dla papieża więziennym spacerniakiem. Korzystali z niego także następcy Piusa IX, tworząc tam nowe budowle i kompozycje, odnoszące się do modnej wówczas koncepcji parku angielskiego, akcentującego naturalną przestrzeń i urozmaicony drzewostan. Zresztą łatwiej byłoby napisać, jakie drzewa i krzaki nie rosną w ogrodach, aniżeli wymieniać gatunki tutaj zgromadzone. Ten zbiór uzupełnia niewielki naturalny las, zajmujący przestrzeń blisko 2 hektarów.

Gdy w lutym 1929 r. traktat laterański stworzył nowe relacje Kościoła z Włochami i powstało Państwo Watykańskie, ogrody stały się jego integralną częścią. Umiłował je zwłaszcza Pius XI, który postawił w nich m.in. Kolegium Etiopskie i budynki stacji radiowej, skąd w lutym 1931 r. inż. Marconi, wynalazca radia, przeprowadził pierwszą transmisję Radia Watykańskiego. Ogrody przeżyły moment grozy w czasie II wojny światowej. Doszło wówczas do tajemniczego incydentu. Wieczorem 5 listopada 1943 r. niezidentyfikowany samolot zrzucił na nie cztery bomby. Eksplozje uszkodziły stojące obok budynki, ale nie spowodowały strat w ludziach. Do nalotu nikt się nie przyznał, a historycy sprzeczają się, czy lotnikiem był wyjątkowo antypapiesko nastawiony Amerykanin, czy może wysłannik Mussoliniego, który odsunięty od władzy, schronił się w północnych Włoszech. Pius XII po wojnie otworzył ogrody dla zwiedzających, choć nadal trzeba się starać o specjalne zezwolenie, aby móc je zwiedzić.

Ogrody maryjne
Ważne miejsce w Ogrodach Watykańskich zajmują miejsca kultu maryjnego. Stoją tam postumenty Madonny z Guadalupe, Madonny della Guardia, jest wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej. Jest także pomnik Matki Boskiej Fatimskiej, wzniesiony w drugą rocznicę ocalenia życia Jana Pawła II, w czasie zamachu 13 maja 1981 r. Jednak duchowym sercem ogrodów jest kopia groty lurdzkiej, którą Francuzi ufundowali Leonowi XIII w 1902 r., wdzięczni za to, że po długim okresie sporów, a czasem walki i prześladowań, doprowadził do porozumienia z laicką Francją. Już w czasie pontyfikatu Jana XXIII grota otrzymała oryginalny ołtarz, który stał w grocie massabielskiej w Pirenejach. W tym miejscu odbywają się nabożeństwa oraz procesje maryjne. Jan XXIII tchnął nowe życie w ogrody. Przebudował jedną z wież, stojących w ciągu Murów Leona, i urządził tam własne apartamenty, gdzie chętnie spędzał czas, opuszczając Pałac Apostolski.

  Z gościny w Wieży św. Jana skorzystał także Jan Paweł II zaraz po wyborze w październiku 1978 r. Zamieszkał tam do czasu, aż zakończony został remont w Pałacu Apostolskim. Także później Papież z Polski lubił odpoczywać w Ogrodach Watykańskich, bardzo często spacerując tam i modląc się. Pozostawił także inny duchowy ślad. Z jego inicjatywy w Ogrodach Watykańskich w 1992 r. powstał niewielki klasztor Matki Kościoła (Mater Ecclesiae), gdzie przebywa wspólnota sióstr klauzurowych modlących się w intencji papieskiej posługi.

W różnych cywilizacjach ogrody pełniły ważną rolę – miejsca odpoczynku, kontemplacji. Były także wyrazem tęsknoty za edenem – utraconym rajskim ogrodem. Ogrody Watykańskie uczą smakowania piękna życia, ale także kierują myśli ku Stwórcy, Panu czasu i historii.2 hektarów.2 hektarów.2 hektarów.