List do Jerzego Klugera

ardzo Ci dziękuję za list, w którym mnie o tym powiadamiasz. Wielu z tych zgładzonych Twoich Rodaków i Współwyznawców było naszymi kolegami w szkole podstawowej, a później w wadowickim gimnazjum, w którym wspólnie zdawaliśmy maturę przed pięćdziesięciu laty. Wszyscy zaś jako Wadowiczanie byli obywatelami tego Miasta, z którym obaj – zarówno Ty jak i ja – jesteśmy związani pamięcią naszego dzieciństwa i młodości.

Synagogę wadowicką dobrze pamiętam, znajdowała się w pobliżu naszego gimnazjum. W oczach mam jeszcze szeregi wyznawców, którzy w dniu świątecznym udawali się do synagogi na modlitwę.

Jeśli udasz się na dzień 9 maja do Wadowic, powiedz Tym, którzy tam się zgromadzą, że wspólnie z Nimi wspominam Ich pomordowanych Rodaków i Współwyznawców oraz to miejsce modlitwy, które zostało zniszczone przez najeźdźców. Otaczam głęboką czcią to wszystko i tych wszystkich, których pamięć w dniu 9 maja br. pragniecie uczcić w Wadowicach.

Pozwól, że na koniec przytoczę jeszcze słowa, jakie wypowiedziałem podczas spotkania z przedstawicielami wspólnoty żydowskiej w Warszawie w czasie mojej trzeciej pielgrzymki do Ojczyzny:

„Kościół, a w tym Kościele wszystkie ludy i narody czują się z Wami zjednoczeni ... Owszem, wysuwają niejako na pierwszy plan Wasz naród, jego cierpienie; jego wyniszczenie, wtedy; kiedy pragną przemawiać do ludzi, do narodów i do ludzkości głosem przestrogi; w imię Wasze podnosi ten głos przestrogi również Papież. A Papież z Polski ma do tego stosunek szczególny, ponieważ razem z Wami jakoś przeżył to wszystko tu, na tej ziemi” (14 czerwca 1987 r.).

Jeśli uznasz za stosowne, możesz ten list publicznie odczytać.

Serdecznie Cię pozdrawiam
Jan Paweł II

Watykan, dnia 30 marca 1989 r.