Uniwersytet i ewangelizacja

W swoim przemówieniu w Ratyzbonie, Benedykt XVI przypomniał swoje doświadczenie jako profesor, zgodnie z którym „wszelkie specjalizacje często utrudniają komunikowanie się z innymi”. W ten sposób uniwersytet zdradza swoje powołanie: „uniwersytet, ze swojej strony nigdy nie powinien zapominać o swoim szczególnym powołaniu bycia «universitas», w którym różne dyscypliny, każda na swój sposób, są uważane za część większego unum. Jakże pilna jest potrzeba odnalezienia jedności wiedzy i przeciwdziałania tendencji do fragmentacji i braku komunikatywności”. Otóż jednym z powołań uniwersytetu katolickiego jest tenże niekończący się dialog pomiędzy różnymi dyscyplinami, począwszy od tego pomiędzy wiarą a rozumem. Mówiąc w kategoriach obecnego papieża, instytucje te muszą być miejscem rozumu − poszerzającego się i wzbogacającego. W tym samym przemówieniu na Uniwersytecie w Ratyzbonie, Benedykt XVI wezwał do „poszerzenia naszej koncepcji i naszego używania rozumu”. To nowe wykorzystanie rozumu, które zgodnie ze swoim powołaniem katolicki uniwersytet powinien promować, przyniesie owoce nie tylko dla wspierania rozwoju wiedzy, ale także dla rozwoju społeczeństw: integralna wizja człowieka i prawdy będzie wpasowywać się w poszukiwanie dobra dla wszystkich ludzi.

4. Wreszcie − to, co jest prawdą dla katolickiego uniwersytetu jako całości, jest prawdą w unikalny sposób dla Wydziału Teologicznego, który musi być jego sercem. Jest istotne, że pierwszy cytat biblijny w Liście apostolskim Ubicumque et Semper, który ustanowił Papieską Radę ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, jest dokładnie taki sam, jak cytat z Pisma Świętego użyty przez Konstytucję Apostolską Sapientia Christiana: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem. A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata.” (Mt 28,19−20). Adhortacja Jana Pawła II do franciszkanów może zostać rozszerzona na cały Kościół: „Musimy wziąć pod uwagę kształcenie intelektualne jako podstawowy wymóg ewangelizacji.” I kontynuuje, dodając: „Zachęcam was, aby przejść bezpośrednio do dynamiki ewangelizacji odnowionej przez promowanie studiowania teologii, nauki kościelnej par excellence”.

Kilka zastosowań praktycznych

„Kościół powinien dzisiaj wykonać duży krok naprzód w swojej ewangelizacji, musi wejść w nowy etap historii w swojej dynamice misyjnej”, w szczególności poprzez jego instytucje, takie jak uniwersytety katolickie. Na Zgromadzeniu ogólnym CELAM (Rady Biskupów Ameryki Łacińskiej) na Haiti w 1983 roku, Jan Paweł II użył wyrażenia, które potem powtórzył kilka razy później. Mówił o „ewangelizacji nowej w swej żarliwości, w swoich metodach i w sposobach jej wyrażania”. Równie istotne jest, aby misja uczelni katolickich odnawiała się w swym zapale, w swoich metodach i w sposobach jej wyrażania.

Żarliwość
„Żarliwość” pochodzi od łacińskiego czasownika ardere – „spalać”. To żarliwość sprawiła, że​​ Chrystus powiedział: „Przyszedłem rzucić ogień na ziemię i jakże bardzo pragnę, żeby on już zapłonął” (Łk 12,49). Dlatego ta nowa ewangelizacja „jest podjęciem nowej gorliwości na drodze apostolskiej. Ma na celu oświetlanie całego zapału wiary w Jezusa Chrystusa, którą otrzymaliśmy jako dar, i głoszenie naszym braciom i siostrom z miast i wsi miłości Boga, który daje zbawienie przez Jego Syna”. Często, szczególnie w naszych krajach odwiecznego chrześcijaństwa, instytucje kościelne są zagrożone przez uczucie wyczerpania, pytanie „po co?”, czyli ekwiwalent pytania „czy to nadal możliwe?” (w domyśle: głosić Ewangelię w sceptycznym świecie, naznaczonym relatywizmem, w pluralistycznym społeczeństwie, mało sprzyjającym dla chrześcijaństwa itp.). W tym lenistwie, do którego rzadko się przyznajemy, jest kwestionowana sama nadzieja. To smutek zniechęconego bogatego młodego człowieka. Odpowiedź Jezusa dziś jest nadal aktualna. Jan Paweł II zadał pytanie: „czy to nadal możliwe?” właśnie odnośnie nowej ewangelizacji, i odpowiedział słowami samego Jezusa, komentując odmowę bogatego młodzieńca: „My stawiamy to pytanie w imieniu «nowej ewangelizacji». Jeśli to wydaje się niemożliwe dla człowieka, wysłuchajmy odpowiedzi Chrystusa. Odpowiedź Chrystusa brzmi: «To, co jest niemożliwe dla człowieka, jest możliwe dla Boga»”. Aby zwrócić się do państw znajdujących się w niebezpieczeństwie braku nadziei, uniwersytety katolickie potrzebują nowej żarliwości, nowego ognia, podobnego do tego, który miał w sobie Chrystus od czasu Paschy. Ale tylko ten, którzy jest żarliwy, może ogrzać, tylko ten, kto nosi w sobie światło, może oświecić. Wskazany jest zatem rachunek sumienia. W tym celu, uniwersytet katolicki może zadać sobie wiele pytań, które zgodne są z wieloma kryteriami, ustanowionymi przez Benedykta XVI z okazji jednej z jego podróży apostolskich: „Ta sama dynamika tożsamości wspólnoty − do kogo należę? − ożywia etos naszych instytucji katolickich.

Tożsamość uniwersytetu katolickiego lub szkoły katolickiej nie jest tylko kwestią liczby katolickich studentów. Jest kwestią przekonania − czy naprawdę wierzymy, że tylko w tajemnicy Słowa, które stało się Ciałem, naprawdę staje się jasna tajemnica człowieka? Czy jesteśmy gotowi zaangażować całą naszą jaźń − intelekt i wolę, umysł i serce − w Boga? Czy przyjmujemy prawdę, którą objawia nam Chrystus? Czy na naszych uniwersytetach i w szkołach wiara jest namacalna? Czy dajemy jej żarliwy wyraz poprzez liturgię, poprzez sakramenty, poprzez modlitwę, akty miłości, troskę o sprawiedliwość i poszanowanie stworzenia Bożego? Tylko w ten sposób naprawdę świadczymy o sensie tego, kim jesteśmy i w co wierzymy”.

Metody
„Priorytetowe zadanie duszpasterskie nowej ewangelizacji, która skierowana jest do całego Ludu Bożego... wymaga nowej żarliwości, nowych metod i nowych sposobów jej wyrażania w głoszeniu i świadectwie Ewangelii”. W szczególności Duch, który czyni wszystkie rzeczy nowymi (por. Ap. 21,5) inspiruje nowe sposoby. Jan Paweł II powiedział nowym biskupom, że „Duch Święty prowadzi Kościół i daje mu, z jego potężnego tchu, śmiałość, by odważyli się spróbować nowych metod ewangelizacji, aby dotrzeć do obszarów dotychczas niezbadanych”.

Nie miejsce tutaj, aby próbować zaproponować konkretne „metody”, aby ukierunkować nasze uczelnie na nową ewangelizację, tak różnorodne są sytuacje, konteksty, problemy. Można jednak wskazać tu metodę, która powinna być obowiązkowa. Na pewno uniwersytet katolicki jest otwarty dla wszystkich studentów, niezależnie od ich przekonań i przynależności religijnej. Jednakże częścią tożsamości tej instytucji jest zapewnienie − nie tylko zaoferowanie − wszystkim studentom solidnych informacji na temat całej wiary chrześcijańskiej (a nie tylko religii), w szczególności w formie kursu. Oczywiście taka prezentacja powinna być interesująca, powinna nadawać się dla studentów i wykazywać szacunek dla różnorodności przekonań. Wymaga to od wykładowców wiary, ale i pomysłowości. Z tego powodu uniwersytety katolickie znajdują szczególne wsparcie dla ewangelizacji w Katechizmie Kościoła Katolickiego. W artykule 3 Statutu Papieskiej Rady ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, zawarty jest następujący wymóg: „Wśród szczegółowych zadań Rady jest (...) promowanie stosowania Katechizmu Kościoła Katolickiego, jako istotnego i pełnego sformułowania treści wiary dla ludzi naszych czasów”. Z pewnością Rok Wiary, który rozpoczyna się w październiku, jest idealną okazją dla uniwersytetów do refleksji nad sposobem, w jaki mogą one korzystać z tego daru Bożego, którym jest Katechizm Kościoła Katolickiego.