Caritas - pomoc warta pół miliarda

Dzisiaj w Warszawie rozpoczyna się konferencja regionalna Caritas Europa. Na spotkanie, które po raz pierwszy odbywa się w Polsce, przyjeżdża 86 przedstawicieli z 49 państw.

Caritas (ogólnopolska oraz diecezjalne) prowadzi 9 308 różnorodnych placówek oraz angażuje 102 tys. wolontariuszy. Udziela pomocy doraźnej i długofalowej, rzeczowej i finansowej osobom bezrobotnym, bezdomnym, chorym, niepełnosprawnym, starszym, sierotom, dzieciom z ubogich rodzin, rodzinom wielodzietnym, a także migrantom i uchodźcom. W sumie wartość pomocy udzielonej przez Caritas w roku 2010 wyniosła 482 mln 426 tys. 40 zł (w 2009 r. ponad 441 mln zł).

Najbardziej rozpoznawalną wizytówką Caritas są największe doroczne akcje – Wigilijne Dzieło Pomocy Dzieciom i Jałmużna Wielkopostna. Charakterystyczne świece z logo Caritas – a od kilku lat także z logo protestanckiej Diakonii i prawosławnego Eleos – w 2011 roku rozprowadzono w ilości 220 000 dużych i 1 345 000 małych. Z kolei w okresie wielkanocnym rozprowadzono ponad milion skarbonek dla Jałmużny oraz 362 500 małych i 22 500 dużych paschalików i 91500 „Chlebków miłości”.

Caritas potrafi zadbać o to, by z informacją o akcjach charytatywnych dotrzeć do społeczeństwa. Spoty reklamowe w radiu i telewizji, plakaty, częste kontakty z mediami, którym co roku udostępniane są szczegółowe raporty z działalności organizacji, przyczyniły się do zaufania, jakimi Polacy darzą organizację. Widać to chociażby przy przekazywaniu przez podatników 1 proc. podatku dochodowego – w 2010 roku było to (łącznie dla Caritas Polska i Caritas diecezjalnych) ponad 13 mln zł, w 2011 ponad 12,6 mln zł.

W roku 2011 dzięki promocji akcji sms-owej (sms o treści „Pomagam” na numer 72052) zebrano ponad 2,7 mln zł. Pieniądze te przeznaczono m.in. na dofinansowanie ośrodków dla bezdomnych, domy samotnej matki, kolonii letnich dla dzieci, leczenie i rehabilitację chorych, wsparcie dożywiania w szkole czy pomoc humanitarną za granicą.

Od kobiet w ciąży po seniorów

Sumy, jakie powierzają Caritas Polacy (rocznie to dziesiątki milionów złotych), przekładają się na ogrom pracy i dzieł, które prowadzi. Swoimi działaniami obejmuje rozmaite grupy - począwszy od samotnych matek, poprzez rodziny z problemami, dzieci zaniedbane i z ubogich domów, osoby niepełnosprawne, chore, starsze aż po nieuleczalnie chorych, którzy potrzebują opieki paliatywnej.

Niezwykle szeroka jest oferta pomocy Caritas dla samotnych matek, ofiar przemocy domowej i samych dzieci. Domy Samotnej Matki, Centra Interwencji Kryzysowej, Domy Dziecka, centra adopcyjne, świetlice socjoterapeutyczne i parafialne udzielają pomocy tysiącom kobiet i dzieci. W 2011 roku 36 tys. dzieci skorzystało z kolonii letnich, a diecezjalne Caritas otrzymały 10 tys. tornistrów dla uczniów. Dzięki programowi „Skrzydła”, dofinansowanie dożywiania w szkole, dojazdów do niej, wyprawek szkolnych, podręczników i odzieży otrzymało ponad 3 tysięcy uczniów szkół podstawowych, gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych.

W całym kraju do końca 2011 roku pod auspicjami Caritas powstało 46 „Okien życia”. W zamyśle ich twórców miały być one symbolem troski o życie dzieci. Szybko jednak stały się rzeczywistością ratującą życie niemowlętom, które z różnych powodów nie mogły liczyć na opiekę swych rodziców. „Okna życia” najczęściej powstają przy żeńskich zakonach. Matki mogą w nich anonimowo i bez narażania zdrowia i życia noworodka pozostawić tam swoje dziecko.

Na leczenie i rehabilitację dzieci i dorosłych Caritas w 2011 roku przeznaczyła 147 974 zł, z kolei pozyskała i przekazała osobom przewlekle chorym lekarstwa o wartości prawie 19 mln zł, na pomoc osobom niepełnosprawnym ruchowo na rynku pracy w 2011 roku Caritas przeznaczyła ponad 2,6 mln zł. Skorzystały z tego projektu osoby niepełnosprawne z archidiecezji białostockiej, ełckiej, drohiczyńskiej, łódzkiej, bydgoskiej, rzeszowskiej, koszalińsko-kołobrzeskiej, częstochowskiej i sosnowieckiej. Caritas wspiera też działalność internetowego Radia IN, którego program w całości tworzony jest przez niepełnosprawne osoby.

Caritas rozprowadza także żywność unijną w ramach programu PEAD. Żywność o wartości ponad 99 milionów zł dotarła do 1,5 mln osób. W jadłodajniach, kuchniach dla ubogich, noclegowniach i schroniskach dla bezdomnych kobiet i mężczyzn przygotowano w ub.r. 25 mln posiłków.

Nagłe wypadki

Zbierane pieniądze w regularnych kwestach, nadsyłane przez darczyńców lub z odpisu 1 proc. podatku, są wykorzystywane także w chwilach klęsk żywiołowych jak np. powodzi, trąb powietrznych a także katastrof. Od kilku lat Caritas wspiera rodziny ofiar a także tych, którzy zostali poszkodowani i potrzebują rehabilitacji i lekarstw. W 2011 roku poszkodowanym wskutek trąby powietrznej Caritas Polska przekazała 300 000 zł dla mieszkańców powiatu przysuskiego, białobrzeskiego i radomskiego.

Caritas znacznie poszerzyła i zinstytucjonalizowała wolontariat. Prawdziwą rewolucją w tej dziedzinie są Szkolne Koła Caritas, skupiające uczniów, którzy pomagają swoim rówieśnikom. Pierwsze SKC powstały w diecezji rzeszowskiej w 1995 r., dziś są w każdej diecezji w kraju. Zrzeszają niemal 48,8 tys. dzieci i młodzieży, a 145 maluchów udziela się w Przedszkolnych Kołach Caritas. Członkowie SKC organizują zbiórki odzieży, żywności oraz środków finansowych. Odwiedzają chorych i samotnych w domach, szpitalach i hospicjach. Z kolei w niemal 4,7 tys. Parafialnych Zespołach Caritas dorośli wolontariusze organizują pomoc dla najuboższych i wymagających opieki z terenu parafii. Liczbę wszystkich wolontariuszy – dzieci i dorosłych – Caritas szacuje na ok. 102 tys. osób.

Nie tylko dla rodaków

Organizacja nie zapomina też o migrantach, którzy szukają schronienia w naszym kraju. Centra pomocy działają w Białymstoku, Lublinie, Słubicach, Zgorzelcu i Białej Podlaskiej. W ostatnim roku skorzystało z nich ponad 3 tys. osób głównie z Czeczenii, ale też z Gruzji, Bośni, Kuby i niektórych krajów Afryki i Azji. W Centrach Pomocy Migrantom i Uchodźcom zatrudnionych jest 16 osób – są to prawnicy, psychologowie, doradcy społeczni i międzykulturowi. Centra udzielają pomocy socjalnej, edukacyjnej, prawnej i psychologicznej. Na realizację wszystkich projektów pomocy migrantom Caritas przekazała prawie 1,3 mln zł. Środki pochodziły z Europejskiego Funduszu Integracji Obywateli Państw Trzecich.

Caritas pomaga też najbardziej potrzebującym spoza Polski – wspiera parafie zza wschodniej granicy, reaguje na klęski żywiołowe dotykające państwa na całym świecie, wysyła transporty z pomocą humanitarną dla ofiar konfliktów zbrojnych.

Od lat Caritas przyznaje też własną nagrodę dla osób i instytucji zaangażowanych w działalność charytatywną i współpracujących z organizacją „Ubi Caritas”. Wyróżnienie w postaci statuetki św. Faustyny Kowalskiej wręczane jest co roku jesienią. Nagroda ma charakter ekumeniczny, otrzymują ją działacze prawosławnego Eleos oraz ewangelicko-augsburskiej Diakoni.

22 lata działalności

Początki były trudne. Po tym, jak władze komunistyczne przejęły w 1950 roku majątek Caritas tworząc reżimowe Zrzeszenie Katolików Świeckich „Caritas”, wśród najbardziej potrzebujących pracowały zakony oraz Komisja Episkopatu ds. Duszpasterstwa Miłosierdzia, przemianowana w latach 80. na Komisję Charytatywną Episkopatu Polski. Po 1986 roku Episkopat powołał parafialne zespoły charytatywne, na bazie których odtwarzano potem parafialne zespoły Caritas, począwszy od roku 1989. Caritas Polska, mająca za zadanie koordynację działań diecezjalnych Caritas, powołano 10 października 1990 roku.

Na początku Caritas zajmowała się głównie dystrybucją darów materialnych otrzymywanych z zagranicy. Stopniowo jednak zmieniła swoją strategię i zajęła się udzielaniem pomocy charytatywnej, dzięki środkom pozyskiwanym od ludzi dobrej woli i instytucji. Obecnie w Polsce działa 39 diecezjalnych oddziałów Caritas obrządku rzymskokatolickiego, Caritas Ordynariatu Polowego, Caritas zakonu bonifratrów i pallotyńskiej prowincji Chrystusa Króla, a także dwa oddziały diecezjalne obrządku greckokatolickiego. Pracę wszystkich tych instytucji koordynuje Caritas Polska z siedzibą w Warszawie. Caritas współpracuje też z protestancką Diakonią i prawosławnym Eleos. Na arenie międzynarodowej współpracuje z Papieską Radą „Cor Unum” oraz jest członkiem Caritas Internationalis i Caritas Europa.