Birma: Kościół wdzęczny za wiarę

W dniach 27-30 listopada Franciszek odwiedzi Mjanmę (dawną Birmę), której ok. 90 proc. mieszkańców wyznaje buddyzm. Hasłem tej 21. podróży zagranicznej Ojca Świętego, podczas której będzie on przebywał w stolicy kraju – Naypyidaw i największym mieście tego kraju – Rangunie, są słowa: „Miłość i Pokój”. Będzie to pierwsza wizyta głowy Kościoła katolickiego w historii tego południowoazjatyckiego kraju.

Ponad 52-milionowa obecnie Mjanma, po 60 latach dyktatury wojskowej, w 2011 r. weszła na drogę demokracji, choć nadal jest szarpana konfliktami z mniejszościami etnicznymi i rozdarta dramatycznym kryzysem związanym z ludem Rohindża. Franciszek jedzie tam, aby przede wszystkim umocnić w wierze miejscową małą, ale dynamicznie rozwijającą się wspólnotę katolicką oraz z misją pokoju i pojednania. W tym kontekście na pewno wezwie do dialogu międzyreligijnego, aby wyznawcy różnych religii budowali kulturę spotkania i solidarności. Arcybiskup Rangunu kard. Charles Maung Bo mocno podkreśla, iż podróż ta będzie miała charakter duszpasterski i apostolski, a nie polityczny, jak niektórzy chcieliby ją widzieć.

Program wizyty

Do największego miasta i dawnej stolicy Mjanmy – Rangunu Ojciec Święty przybędzie 27 listopada po południu (czasu miejscowego). Pierwszy dzień przeznaczony jest na aklimatyzację i poza oficjalnym powitaniem na lotnisku nie przewiduje żadnych innych wydarzeń. Rezydencją papieża będzie dom arcybiskupa w Rangunie.

Kolejny dzień podróży Franciszek spędzi w obecnej stolicy – Naypyidaw, gdzie spotka się kolejno z prezydentem Htin Kyawem, a następnie ze stojącą na czele rządu i kierującą dyplomacją panią Aung San Suu Kyi oraz w Międzynarodowym Centrum Kongresowym z pozostałymi przedstawicielami władz, społeczeństwa obywatelskiego i korpusem dyplomatycznym.

Trzeciego dnia Franciszek odprawi Mszę św. dla ok. 300 tys. wiernych w Rangunie, spotka się Najwyższą Radą Mnichów Buddyjskich „Sangha”, a następnie z tamtejszymi biskupami.

W ostatnim dniu pobytu Ojciec Święty odprawi Mszę św. dla młodzieży w katedrze NMP w Rangunie i odleci do Bangladeszu, gdzie pozostanie do 2 grudnia.

Kryzys wokół Rohindżów

Od ogłoszenia deklaracji niepodległości w 1948 r. Mjanmą targają liczne konflikty wewnętrzne. Jeden z najtragiczniejszych dotyczy ludu Rohindża w stanie Rakhine (nazywanym też Arkan) nad Zatoką Bengalską przy granicy z Bangladeszem. Liczący ok. 1 mln osób Rohindżowie mieszkają tam od kilku pokoleń. Ich przodkowie przybyli na te tereny z Indii i dzisiejszego Bangladeszu w czasach kolonialnych (pierwsza połowa XIX w.), a niektórzy nawet jeszcze wcześniej. Jako „intruzi z Bengalu” i muzułmanie są od dziesięcioleci prześladowani przez władze a w 1982 r. zostali wykluczeni z grona obywateli i stali się nielegalnymi imigrantami.

W listopadzie 2016 r. wojsko Mjanmy wkroczyło do Rakhine, zmuszając 75 tys. Rohindżów do ucieczki do Bangladeszu. ONZ zarzuciła armii popełnienie zbrodni przeciwko ludzkości, na co składały się zbiorowe gwałty, tortury, podpalenia i pozasądowe zabójstwa. Sytuacja pogorszyła się jeszcze bardziej, gdy w sierpniu br. Rohindżowie zaatakowali posterunek policji. Wojsko rozpoczęło wówczas „operację oczyszczania”, polegającą na wypędzaniu i mordowaniu ludzi. Jednocześnie – jak świadczą uchodźcy – „bandy buddyjskie” atakowały Rohindżów na terenie całego stanu. Według szacunków ONZ, od sierpnia br. z Rakhine do Bangladeszu uciekło ok. 600 tys. Rohindżów. O ich ochronę wielokrotnie apelował papież. Na pewno też poruszy on „palący problem” prześladowań Rohindżów w rozmowie z szefową rządu Aung San Suu Kyi, laureatką Pokojowej Nagrody Nobla (z 1991 r. – za walkę z dyktaturą wojskową), którą krytykowano za to, że nie powstrzymała działań wojska wobec Rohindżów i za to, że winą za zaistniałą sytuację obarczyła obie strony konfliktu. W jej obronie wystąpił kard. Bo mówiąc, aby jej nie stygmatyzować, jakoby nie zrobiła niczego, gdyż jest ona nadal nadzieją na demokrację w Mjanmie. Jednocześnie miejscowi biskupi poprosili, aby Franciszek nie używał terminu „Rohindża”, gdyż mogłoby to spowodować „dzikie reakcje nacjonalistycznych ugrupowań buddyjskich”.

Widownią innych nierozwiązanych konfliktów są stany Karen, Kaczin i Szan, gdzie dochodzi do prześladowania chrześcijan, przymusowych przesiedleń, ataków na miejsca kultu oraz trwa kampania przymusowych nawróceń na buddyzm i „prania mózgów” w państwowych szkołach. Tylko w stanie Kaczin od 2011 r. zniszczono 66 kościołów. Wojsko i fundamentalistów buddyjskich oskarża się o zmuszanie chrześcijan do likwidacji krzyży ustawionych na wzgórzach, a nawet do udziału w budowie buddyjskich pagód na ich miejscu. Praktyki te wprawdzie osłabły po 2012 r., ale nigdy nie ustały. W stanie Czin chrześcijanie byli nawet więzieni za postawienie krzyża.

Według kard. Bo „kraj wymaga uzdrowienia na wielu frontach”. „Ojciec Święty oparł się wiatrowi krytyki i opłakiwał cierpienia muzułmanów – Rohindżów. Z niezachwianą odwagą powinniśmy sprzeciwiać się światowej islamofobii. To co się tutaj dzieje, jest jej skutkiem ubocznym, dlatego postrzeganie tej tragedii w oderwaniu od innych dramatów ludzkich byłoby tylko cząstkową prawdą” – uważa pierwszy w historii purpurat mianmański.