VERITATIS SPLENDOR

Przypisy:

[1] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22
[2] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 1
[3] Por. tamże, 9
[4] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 4
[5] PAWEŁ VI Przemówienie do Zgromadzenia Generalnego Narodów Zjednoczonych (4 października 1965) 1: AAS 57 (1965), 878; por. Enc. Populorum progressio (26 marca 1967), 13: AAS 59 (1967), 263-264
[6] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 33
[7] Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 16
[8] PIUS XII wskazał już na ten rozwój doktrynalny: por. Orędzie radiowe na 50. rocznicę Enc. Rerum novarum Leona XIII (1 czerwca 1941): AAS 33 (1941), 195-205. Podobnie również JAN XXIII, Enc. Mater et Magistra (15 maja 1961): AAS 53 (1961), 410-413
[9] List apost. Spiritus Domini (1 sierpnia 1987): AAS 79 (1987), 1374
[10] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1692
[11] Konst. apost. Fidei depositum (11 października 1992), 4
[12] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 10
[13] Por. List apost. Parati semper do Młodych całego świata z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży (31 marca 1985), 2-8: AAS 77 (1985), 581-600
[14] Por. Dekr. o formacji kapłanów Optatam totius, 16
[15] Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 13: AAS 71 (1979), 282
[16] Tamże, 10: l.c., 274
[17] Exameron, dies VI, sermo IX, 8, 50: CSEL 32, 241
[18] ŚW. LEON WIELKI, Sermo XCII, rozdz. III: PL 54, 454
[19] ŚW. TOMASZ Z AKWINU, In duo praecepta caritatis et in decem legis praecepta. Prologus: Opuscula theologica, II, n. 1129, Wyd. Taurinens (1954), 245; por. Summa Theologiae, I-II, q. 91, a. 2; Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1955
[20] Por. ŚW. MAKSYM WYZNAWCA, Quaestiones ad Thalassium, Q. 64: PG 90, 723-728
[21] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24
[22] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2070
[23] In Iohannis Evangelium Tractatus, 41, 10: CCL 36, 363
[24] Por. ŚW. AUGUSTYN, De Sermone Domini in Monte; I, 1, 1: CCL 35, 1-2
[25] In Psalmum CXVIII Exposito, sermo 18, 37: PL 15, 1541; por. ŚW. CHROMACJUSZ Z AKWILEI, Tractatus in Mathaeum, XX, I, 1-4: CCL 9/A, 291-292
[26] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1717
[27] In Iohannis Evangelium Tractatus, 41, 10: CCL 36, 363
[28] In Iohannis Evangelium Tractatus, 21, 8: CCL 36, 216
[29] In Iohannis Evnngelium Tractatus, 82, 3: CCL 36, 533
[30] De spiritu et littera, 19, 34: CSEL 60, 187
[31] Confessiones, X, 29, 40: CCL 27, 176; por. De gratia et libero arbitrio, XV: PL 44, 899
[32] Por. De spiritu et littera, 21, 36; 26, 46: CSEL 60, 189-190; 200-201
[33] Por. Summa Theologiae, I-II, q. 106, a. 1, zakończ. i ad 2um
[34] In Matthaeum, hom. I, 1: PG 57, 15
[35] Por. ŚW. IRENEUSZ, Adversus haereses, I, 26, 2-5; SCh 100/2, 718-729
[36] Por. ŚW. JUSTYN, Apologia, I, 66: PG 6, 427-430
[37] Por. 1 Pt 2, 12 nn.; Didaché; II, 2: Patres Apastolici, wyd. F.X. FUNK, I, 6-9; KLEMENS ALEKSANDRYJSKI, Paedagogus, I, 10; II, 10: PG 8, 355-364; 497-536; TERTULIAN, Apologeticum, IX, 8: CSEL, 69, 24
[38] Por. ŚW. IGNACY z ANTIOCHII, Ad Magnesios, VI, 1-2: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 234-235; ŚW. IRENEUSZ, Adversus haereses, IV 33, 1. 6. 7: SCh 100/2, 802-805; 814-815; 816-819
[39] Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 8
[40] Por. tamże
[41] Tamże, 10
[42] Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 747, 2
[43] Por. Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 7
[44] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22
[45] Dekr. o formacji kapłanów Optatam totius, 16
[46] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 62
[47] Tamże
[48] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 10
[49] Por. SOBÓR WAT. I, Konst. dogm. o wierze katol. Dei Filius, rozdz. 4: DS, 3018
[50] SOBÓR WAT. II, Dekl. o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich Nostra aetate, 1
[51] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 43-44
[52] Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 1, z nawiązaniem do: JAN XXIII, Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963): AAS 55 (1963), 279; tamże, 165, oraz do: Plus XII, Orędzie radiowe (24 grudnia 1944): AAS 37 (1945), 14
[53] Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 1
[54] Por. Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 17: AAS 71 (1979), 295-300; Przemówienie do uczestników V Międzynarodowego Kolokwium Nauk Prawniczych (10 marca 1984), 4: Insegnamenti VII, 1 (1984), 656; KONGREGACJA NAUKI WIARY Instr. o chrześcijańskiej wolności i wyzwoleniu Libertatis conscientia (22 marca 1986), 19: AAS 79 (1987), 561
[55] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 11
[56] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 17
[57] Tamże
[58] Por. SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 2; por. także GRZEGORZ XVI Enc. Mirari vos arbitramur (15 sierpnia 1832): Acta Gregorii Papae XVI, I, 169-174; PIUS IX, Enc. Quanta cura (8 grudnia 1864): Pii IX P.M. Acta, I, 3, 687-700; LEON XIII, Enc. Libertas praestantissimum (20 czerwca 1888): Leonis XIII P.M. Acta, VIII, Romae 1889, 2112-246
[59] A Letter Addressed to His Grace the Duke of Norfolk: Certain Difficulties Felt by Anglicans in Catholic Teaching (Uniform Edition: Longman, Green and Company, London, 1868-1881), t. 2, s. 250
[60] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 40 i 43
[61] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 71, a. 6; zob. także ad 5um
[62] Por. PIUS XII, Enc. Humani generis (12 sierpnia 1950): AAS 42 (1950), 561-562
[63] Por. SOBÓR TRYDENCKI, Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, kan. 19-21: DS 1569-1571
[64] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 17
[65] De hominis opificio, rozdz. 4: PG 44, 135-136
[66] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 36
[67] Tamże
[68] Tamże
[69] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 93, a. 3, ad 2um, ryt. przez: JAN XXIII, Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963): AAS 55 (1963), 271
[70] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 41
[71] ŚW. TOMASZ Z AKWINU, In duo praecepta caritatis et in decem legis praecepta. Prologus: Opuscula theologica, II, n. 1129, wyd. Taurinens (1954), 245
[72] Por. Przemówienie do grupy Biskupów ze Stanów Zjednoczonych z okazji wizyty „ad limina” (15 października 1988), 6: Insegnamenti, XI, 3 (1988), 1228
[73] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 47
[74] Por. ŚW. AUGUSTYN, Enarriatio in Psalmum LXII, 16: CCL 39, 804
[75] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 17
[76] Summa Theologiae, I-II, q. 91, a. 2
[77] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1955
[78] Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 3
[79] Contra Faustum, ks. 22, rozdz. 27: PL 42, 418
[80] Summa Theologiae, I-II, q. 93, a. 1
[81] Por. tamże, I-II, q. 90, a. 4, ad lum
[82] Tamże, I-II, q. 91, a. 2
[83] Enc. Libertas praestantissimum (20 czerwca 1888): Leonis XIII P.M. Acta, VIII, Romae 1889, 219
[84] In Epistulam ad Romanos, rozdz. VIII, lect. 1
[85] Por. Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, rozdz. 1: Ds, 1521
[86] Por. SOBÓR W VIENNE, Konst. Fidei catholicae: DS, 902; V SOBÓR LATERANEŃSKI, Bulla Apostolici regiminis: DS, 1440
[87] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 14
[88] Por. Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, rozdz. 15: DS, 1544. Posynodalna Adhortacja Apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła przytacza także inne teksty Starego i Nowego Testamentu, w których pewne czyny odnoszące się do ciała zostają napiętnowane jako grzechy śmiertelne: por. Reconciliatio et paenitentia (2 grudnia 1984), 17: AAS 77 (1985), 218-223
[89] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 51
[90] KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), Wstęp 3: AAS 80 (1988), 74; por PAWEŁ VI, Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 10: AAS 60 (1968), 487-488
[91] Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 11: AAS 74 (1982), 92
[92] De Trinitate, XIV 15, 21: CCL 50/A, 451
[93] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 94, a. 2
[94] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 10; ŚW. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja o niektórych kwestiach etyki seksualnej Persona humana (29 grudnia 1975), 4: AAS 68 (1976), 80: „W rzeczywistości jeśli Boże Objawienie oraz wiedza filozoficzna - we właściwym jej porządku - zwracają uwagę na autentyczne wymagania człowieczeństwa, to tym samym dowodzą jednoznacznie istnienia niezmiernych praw, które wpisane są w konstytutywne elementy ludzkiej natury i występują w tej samej postaci u wszystkich istot obdarzonych rozumem”
[95] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 29

[96] Por. tamże, 16
[97] Tamże, 10
[98] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 108, a. 1 . Według św. Tomasza przyjęcie ludzkiej natury przez Słowo stanowi podstawę, na której opiera się nie tylko charakter formalny, ale także określona treść norm moralnych, również w obrębie Nowego Prawa
[99] ŚW. WINCENTY Z LERYNU, Commonitorium primum, rozdz. 23: PL 50, 668
[100] Rozwój doktryny moralnej Kościoła przebiega podobnie do rozwoju doktryny wiary: por. SOBÓR WAT. I, Konst. dogm. o wierze katol., Dei Filius, rozdz. 4: DS, 3020 i kan. 4: DS, 3024. Także do nauczania moralnego odnoszą się słowa Jana XXIII wypowiedziane z okazji otwarcia Soboru Watykańskiego II (11 października 1962): „Tę pewną i niezmienną doktrynę (tzn. integralną doktrynę chrześcijańską), która musi być wiernie zachowywana, należy pogłębiać i przedstawiać w sposób odpowiadający potrzebom naszych czasów. Czym innym bowiem jest sam depozyt wiary, to znaczy prawdy zawarte w naszej czcigodnej doktrynie, a czym innym jest forma, w jakiej prawdy te są przedstawiane pod warunkiem jednak, że zachowują ten sam sens i zasięg”: AAS 54 (1962), 792; por. „L'Osservatore Romano”, 12 października 1962, s. 2
[101] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 16
[102] Tamże
[103] In II Librum Sentent., dist. 39, a. 1, q. 3, zakończ.: wyd. Ad Claras Aquas, II, 907 b
[104] Przemówienie (Audiencja generalna, 17 sierpnia 1983), 2: Insegnamenti, VI, 2 (1983), 256
[105] KONGREGACJA ŚWIĘTEGO OFICJUM, Instr. o „etyce sytuacyjnej” Contra doctrinam (2 lutego 1956): AAS 48 (1956), 144
[106] Enc. Dominum et vivificantem (18 maja 1986), 43: AAS 78 (1986), 859; por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 16; Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 3
[107] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 16
[108] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, De Veritate, q. 17, a. 4
[109] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 16
[110] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q. 45, a. 2
[111] Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 14
[112] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 5; por. Por. SOBÓR WAT. I, Konst. dogm. o wierze katol. Dei Filius, rozdz. 3: DS, 3008
[113] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 5; por. Św. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Dekl. o niektórych kwestiach etyki seksualnej Persona humana (29 grudnia 1975), 10: AAS 68 (1976), 88-90
[114] Por. Posynodalna Adhort. apost. Reconciliatio et paenitentia (2 grudnia 1984), 17: AAS 77 (1985), 218-223
[115] Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, rozdz. 15: DS, 1544; kan. 19: DS, 1569
[116] Posynodalna Adhort. apost. Reconciliatio et paenitentia (2 grudnia 1984), 17: AAS 77 (1985), 221
[117] Tamże: l.c., 223
[118] Tamże: l.c., 222
[119] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 17
[120] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 1, a. 3: „Idem sunt actus morales et actus humani”
[121] De vita Moysis, II, 2-3: PG 44, 327-328
[122] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q. 148, a. 3
[123] W Konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym Sobór Watykański II stwierdza jednoznacznie: „Dotyczy to nie tylko wiernych chrześcijan, ale także wszystkich ludzi dobrej woli, w których sercu działa w sposób niewidzialny łaska. Skoro bowiem za wszystkich umarł Chrystus i skoro ostateczne powołanie człowieka jest rzeczywiście jedno, mianowicie Boskie, to musimy uznać, że Duch Święty wszystkim ofiarowuje możliwość dojścia w sposób Bogu wiadomy do uczestnictwa w tej paschalnej tajemnicy”: Gaudium et spes, 22
[124] Tractatus ad Tiberium Diaconum sociosque, II. Responsiones ad Tiberium Diaconum sociosque: ŚW. CYRYL ALEKSANDRYJSKI, In D. Johannis Evangelium, t. III, wyd. PHILIP EDWARD PUSEY, Bruxelles, Culture et Civilisation (1965), 590
[125] Por. SOBÓR TRYDENCKI, Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, kan. 19: DS, 1569. Zob. także: KLEMENS XI, Konst. Unigenitius Dei Filius (8 września 1713) przeciw błędom Paschazego Quesnela, nn. 53-S6: DS, 2453-2456
[126] Por. Summa Theologiae, I-II, q. 18, a. 6
[127] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 1761
[128] In duo praecepta caritatis et in decem legis praecepta. De dilectione Dei: Opuscula theologica, II, n. 1168, wyd. Taurinens, (1954), 250
[129] ŚW. ALFONS MARIA LIGUORI, Pratica di amar Gesu Cristo, VII, 3
[130] Por. Summa Theologiae, I-II, q. 100, a. 1
[131] Posynodalna Adhort. apost. Reconciliatio et paenitentia (2 grudnia 1984), 17: AAS 77 (1985), 221; por. PAWEŁ VI, Przemówienie do członków Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela (wrzesień 1967): AAS 59 (1967) 962: „Należy zważać, aby nie szerzyć wśród wiernych odmiennej opinii, jakoby po Soborze były dziś dozwolone pewne czyny, które dawniej Kościół uznał jako z natury złe. Któż bowiem nie dostrzega, że prowadziłoby to do godnego ubolewania relatywizmu moralnego, który mógłby łatwo podważyć całe dziedzictwo doktryny Kościoła?”
[132] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27
[133] Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 14: AAS 60 (1968), 490-491
[134] Contra mendacium, VII, 18: PL 40, 528; por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Quaestiones quodlibetales, IX, q. 7, a. 2; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1753-1755
[135] SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae, 7
[136] Przemówienie do uczestników Międzynarodowego Kongresu Teologii Moralnej (10 kwietnia 1986), 1: Insegnamenti IX, 1 (1986), 970
[137] Tamże, 2; l.c., 970-971
[138] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24
[139] Por. Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 12: AAS 71 (1979), 280-281
[140] Enarratio in Psalmum XCIX, 7: CCL 39, 1397
[141] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 36; por. Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 21: AAS 71 (1979), 316-317
[142] Missale Romanum, In Passione S. Ioannis Baptistae, Collecta
[143] ŚW. BEDA CZCIGODNY, Homiliarum Evangelii Libri, II, 23; CCL 122, 556-557
[144] Ad Romanos, VI, 2-3: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 260-261
[145] Moralia in Job, VII, 21, 24: PL 75, 778
[146] „Summum crede nefas animam praeferre pudori / et propter vitam vivendi perdere causas”: Satirae, VIII, 83-84
[147] „Summum crede nefas animam praeferre pudori / et propter vitam vivendi perdere causas”: Satirae, VIII, 83-84
[148] Apologia II, 8: PG 6, 457-458
[149] Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 33: AAS 74 (1982), 120
[150] Por. tamże, 34: I.c., 123-125
[151] Posynodalna Adhort. apost. Reconciliatio et paenitentia (2 grudnia 1984), 34: AAS 77 (1985), 272
[152] Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 29: AAS 60 (1968), 501
[153] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 25
[154] Por. Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 24: AAS 83 (1991), 821-822
[155] Tamże, 44: l.c., 848-849; por. LEON XIII, Enc. Libertas praestantissimum (20 czerwca 1888): Leonis XIII P.M. Acta, VIII, Romae 1889, 224-226
[156] Enc. Sollicitudo rei socialis (30 grudnia 1987), 41: AAS 80 (1988), 571
[157] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2407
[158] Por. tamże, nn. 2408-2413
[159] Tamże, n. 2414
[160] Por. Posynodalna Adhort. apost. Christifideles laici (30 grudnia 1988), 42: AAS 81 (1989), 472-476
[161] Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 46: AAS 83 (1991), 850
[162] Sesja VI, Dekr. o usprawiedliwieniu Cum hoc tempore, rozdz. 11: DS 1536; por. kan. 18: DS, 1568: Znane słowa św. Augustyna, cytowane przez Sobór w przytoczonym wyżej tekście, zaczerpnięte są z: De natura et gratia, 43, SO (CSEL 60, 270)
[163] Oratio I: PG 97, 805-806
[164] Przemówienie do uczestników kursu na temat odpowiedzialnego rodzicielstwa (1 marca 1984), 4: Insegnamenti, VII, 1 (1984), 583
[165] De interpellatione David, IV 6, 22: CSEL, 32/2, 283-284
[166] Przemówienie do biskupów CELAM (9 marca 1983), III: Insegnamenti, VI, 1 (1983), 698
[167] Adhort. apost. Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 75: AAS 68 (1976), 64
[168] De Trinitate, XXIX, 9-10: CCL 4, 70
[169] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 12
[170] KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o powołaniu teologa w Kościele Donum veritatis (24 maja 1990), 6: AAS 82 (1990), 1552
[171] Przemówienie do biskupów CELAM (9 marca 1983), III: Insegnamenti, VI, 1 (1983), 698
[172] Przemówienie do profesorów i studentów Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego (15 grudnia 1979), 6: Insegnamenti, II, 2 (1979), 1424
[173] KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o powołaniu teologa w Kościele Donum veritatis (24 maja 1990), 16: AAS 82 (1990), 1557
[174] Por. KPK, kan. 252, 1; 659, 3
[175] Por. SOBÓR WAT. I, Konst. dogm. o wierze katol. Dei Filius, rozdz. 4: DS, 3016
[176] ŚW. KONGREGACJA WYCHOWANIA KATOLICKIEGO, La formazione teologica dei futuri sacerdoti (22 lutego 1975), n. 100. Por. także nn. 95-101, które przedstawiają perspektywy i warunki skutecznej pracy nad odnową teologiczno-moralną
[177] KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o powołaniu teologa w Kościele Donum veritatis (24 maja 1990), 11: AAS 82 (1990), 1554; por. szczególnie nn. 32-39 poświęcone problemowi różnicy zdań: tamże, l.c., 1562-1568
[178] Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25
[179] Por. KPK, kan. 803, 3
[180] Por. tamże, kan. 808
[181] „O inaestimabilis dilectio caritatis: ut servum redimeres, Filium tradidisti”: Missale Romanum, In Resurectione Domini, Praeconium paschale
[182] In Iohannis Evangelium Tractatus, 26, 13: CCL, 36, 266
[183] De Virginibus, ks. II, rozdz. II, 15: PL 16, 222
[184] Tamże, ks. II, rozdz. II, 7: PL 16, 220