Kościół we Francji przed wizytą Benedykta XVI (dossier)

Przewodniczący Konferencji Biskupów Francji kard. André Vingt-Trois ma nadzieję, że pobyt Ojca Świętego na ziemi francuskiej stanie się dla tutejszych katolików okazją "do pogłębienia ich udziału w życiu Kościoła".

Pierwszym Biskupem Rzymu, który odwiedził Francję, był ponad 1250 lat temu Stefan II. Przybył on w 754 r. aby zawrzeć sojusz przeciw Longobardom z królem Franków Pepinem Krótkim. W sumie od VIII do XIX w. przebywało we Francji 29 papieży, najczęściej podróżując do Prowansji, Szampanii i Burgundii. Siedmiu z nich nawet zamieszkało w tym kraju, w czasie tzw. niewoli awiniońskiej w latach 1309-1377 (wszyscy oni byli Francuzami). Nie z własnej woli spędził we Francji lata 1809-1814 Pius VII, którego najpierw w Grenoble i Savonie, a potem w Fontainebleau więził cesarz Napoleon I. Jego koronacji papież ten przewodniczył w 1804 r. w Paryżu. Bonaparte miał wówczas wyrwać koronę z rąk Ojca Świętego i samemu ją sobie nałożyć na głowę.

Na kolejne wizyty papieskie trzeba było czekać ponad 160 lat aż do pontyfikatu Jana Pawła II, który pielgrzymował do Francji osiem razy. Był to więc kraj najczęściej, obok Polski, odwiedzany przez papieża Wojtyłę. Dwukrotnie przyjechał on zarówno do Paryża (w 1980 i 1997 r.), jak i Lourdes (w 1983 i 2004 r.). Pozostałe podróże odbył w latach 1986, 1988, 1989 (na stanowiącą część terytorium Francji wyspę Réunion na Oceanie Indyjskim) i 1996. Benedykt XVI jest więc 31 papieżem, który będzie przebywał we Francji, trzecim, który odwiedzi Paryż i drugim, który odbędzie pielgrzymkę do Lourdes.

Jeszcze jako prefekt Kongregacji Nauki Wiary Joseph Ratzinger wielokrotnie bywał nad Sekwaną. Ponadto czytał dzieła wielkich teologów i filozofów francuskich, zna też dobrze kulturę tego kraju. Od 1992 r. jest nawet członkiem zagranicznym Akademii Nauk Moralnych i Politycznych, będącej częścią Instytutu Francuskiego. Kard. Vingt-Trois podkreśla, że Benedykta XVI charakteryzuje świetne wyczucie "subtelności języka" francuskiego, który zna doskonale i często się nim posługuje w rozmowach. Wszystko to kształtuje to "jego postrzeganie i sympatię do Francji", ale także pozwala dostrzegać bolączki tamtejszego Kościoła.

Potrzebni kapłani
Jedną z największych jest brak wystarczającej liczby kapłanów. W latach 1992-2006 ich liczba spadła z 32 do 20 tys., w dodatku jedna trzecia z nich ma ponad 75 lat. Niemal o połowę zmniejszyła się też w tym samym okresie liczba seminarzystów, których w 2006 r. było w całym kraju 764. Corocznie we Francji wyświęcanych jest około stu kapłanów. Nieustannie natomiast rosną szeregi diakonów stałych, którzy mogą przejmować część obowiązków księży. Jest ich już ponad 2 tys., co oznacza wzrost o 100 proc. w ciągu 10 lat. W sytuacji niedoboru kadr duchownych, większość diecezji nie jest w stanie zapewnić obsady wszystkich parafii. Dlatego, szczególnie na terenach wiejskich, od wielu lat trwa łączenie parafii. Np. w archidiecezji Rennes, która w 1969 r. liczyła 364 parafii, jest ich obecnie 84, a w archidiecezji Chambéry, gdzie 40 lat temu było ich 233, zostawiono zaledwie 40.