Austria przed wizytą Benedykta XVI

Kościół posoborowy i otwarty
Konsekwencją Soboru Watykańskiego II była wielka odnowa Kościoła, zwłaszcza gdy chodzi o liturgię oraz nowe formy duszpasterstwa. W Austrii przyszło to w sposób niemal naturalny, bowiem już na długo przed Soborem różne grupy w Kościele Austrii starały się wprowadzać inicjatywy, będące później tematem obrad ojców Soboru.

Bardzo wcześnie zaczęły m.in., działać ruch liturgiczny i ruch biblijny, już podczas Katholikentagu w 1933 r. odprawiono pierwszą Mszę św., podczas której modlitwy śpiewano. Na podstawową działalność Kościoła katolickiego składa się liturgia i nabożeństwa, apostolat i "caritas".

Te służby sprawują księża diecezjalni i zakonni, bracia i siostry zakonne oraz świeccy - zatrudnieni na etacie i wolontariusze. Zakony męskie skupione są w konferencji przełożonych, a żeńskie - w stowarzyszeniu zakonów żeńskich.

Poza duszpasterstwem Kościół katolicki w Austrii prowadzi szeroką działalność oświatową i wychowawczą (szkoły katolickie, nauczanie pozaszkolne dzieci i młodzieży, kształcenie dorosłych), ma szpitale zakonne i hospicja, prowadzi też szeroką działalność charytatywną. Z wielką dynamiką działają w obszarach kataklizmów: jako pierwsza, austriacka Caritas pospieszyła z pomocą na wiadomość o tsunami w Azji Południowo-Wschodniej. Obecnie, po trzęsieniu ziemi w Peru, na miejscu katastrofy obok Caritas pracuje też austriacka młodzież salezjańska.

Aktywni świeccy
Działają w radach parafialnych, w różnych gremiach diecezjalnych, w Akcji Katolickiej i Radzie Katolików Świeckich oraz w wielu ruchach apostolskich katolików świeckich - ogółem w ponad 50 organizacjach. Niektóre z nich, takie jak "Canisiuswerk", kształtujący powołania kapłańskie, Caritas Socialis, Instytut Duszpasterski, czy Apostolat Liturgiczny, powstały w okresie międzywojennym.

Obok nich aktywnych jest szereg innych organizacji, ruchów odnowy, charytatywnych i apostolskich. Zaangażowanie świeckich oraz ich współodpowiedzialność za Kościół, któremu brakuje kapłanów, są w Austrii szczególnie cenne. W ten sposób utrwala się pozytywny związek wiernych z Kościołem, silne zaangażowanie, które nieraz w historii przybierało nawet formę wrogości wobec groźby zobojętnienia na jego sprawy.