Przemówienie Benedykta XVI w synagodze kolońskiej

W tym roku przypada również 40. rocznica ogłoszenia deklaracji "Nostra aetate" Soboru Watykańskiego II, która otworzyła nowe perspektywy przed stosunkami żydowsko-chrześcijańskimi w klimacie dialogu i solidarności. Deklaracja ta w czwartym rozdziale przypomina o naszych wspólnych korzeniach i o niezwykle bogatym dziedzictwie duchowym, podzielanym przez Żydów i chrześcijan. Zarówno Żydzi, jak i chrześcijanie uznają Abrahama za swego ojca w wierze (por. Gal 3,7; Rz 4,11 i n.) oraz odwołują się do nauczania Mojżesza i proroków. Duchowość Żydów, podobnie jak chrześcijan, karmi się Psalmami. Wraz z apostołem Pawłem chrześcijanie przekonani są, że "dary łaski i wezwanie Boże są nieodwołalne" (Rz 11, 29; por. 9, 6.11; 11,1 i n.). W związku z żydowskimi korzeniami chrześcijaństwa (por. Rz 11, 16.24) mój czcigodny Poprzednik, potwierdzając opinię biskupów niemieckich, stwierdził: "Kto spotyka Jezusa Chrystusa, spotyka judaizm" (Insegnamenti, vol. III/2, 1980, s. 1272).

Dlatego Deklaracja soborowa "Nostra aetate" "opłakuje (...) akty nienawiści, prześladowania, przejawy antysemityzmu, które kiedykolwiek i przez kogokolwiek kierowane były przeciw Żydom" (n. 4). Bóg stworzył nas wszystkich "na swój obraz" (por. Rdz 1, 27), wyróżniając nas tym samym nadprzyrodzoną godnością. Przed Bogiem wszyscy ludzie mają taką samą godność, niezależnie od tego, do jakiego należą narodu, kultury czy religii. Z tego powodu Deklaracja "Nostra aetate" z wielkim szacunkiem mówi także o muzułmanach (por. n. 3) i o wyznawcach innych religii (por. n. 2). Opierając się na wspólnej wszystkim godności Kościół katolicki "odrzuca jako obcą duchowi Chrystusowemu wszelką dyskryminację czy prześladowanie stosowane ze względu na rasę czy kolor skóry, na pochodzenie społeczne czy religię" (tamże, n. 5). Kościół jest świadom swego obowiązku przekazywania, tak w katechezie, jak i w każdym aspekcie swego życia, tej nauki młodym pokoleniom, które nie przeżywały straszliwych wydarzeń przed II wojną światową i podczas niej. Jest to zadanie szczególnej wagi, ponieważ także dzisiaj niestety pojawiają się znowu przejawy antysemityzmu i rozmaite formy ogólnej wrogości wobec obcokrajowców. Jakże nie widzieć w tym powodu do zaniepokojenia i czujności? Kościół katolicki angażuje się - potwierdzam to również przy tej okazji - na rzecz tolerancji, szacunku, przyjaźni i pokoju między wszystkimi narodami, kulturami i religiami.

W ciągu czterdziestu lat, jakie upłynęły od Deklaracji soborowej "Nostra aetate", zarówno w Niemczech, jak i w wymiarach międzynarodowych uczyniono wiele dla poprawy i pogłębienia stosunków między Żydami a chrześcijanami. Obok relacji oficjalnych, przede wszystkim dzięki współpracy biblistów, zrodziły się liczne nowe przyjaźnie.