Mantre si intensificano

TROSKA O JEDNOŚĆ CHRZEŚCIJAN

4. Sobór Watykański II poucza także, iż nieodłącznym elementem życia tych Kościołów, podobnie jak całego Kościoła katolickiego, jest troska, w sposób szczególny odczuwana przez te właśnie Kościoły z racji samego ich pochodzenia, o umacnianie jedności chrześcijan. „Na Kościołach Wschodnich, pozostających w łączności ze Stolicą Apostolską, spoczywa szczególny obowiązek popierania jedności wszystkich chrześcijan, szczególnie wschodnich, zgodnie z zasadami Dekretu tegoż świętego Soboru: «O Ekumenizmie». Mają to czynić przede wszystkim przez modlitwy, przykładne życie, skrupulatną wierność wobec starożytnych tradycji wschodnich, wzajemne lepsze poznanie się, współpracę i braterski szacunek dla rzeczy i ludzi” [Tamże, n. 24].

Zalecenie to zostało niedawno powtórzone w nowym Kodeksie Kanonów Kościołów Wschodnich [CCEO, can. 903]. W złożonych procesach, które doprowadziły do powstania tych Kościołów, zróżnicowanych ze względu na czas i miejsce, niezależnie od uwarunkowań kulturowych i politycznych znaczną rolę odegrała wola przywrócenia pełnej komunii eklezjalnej, oczywiście przy pomocy metod właściwych danej epoce i zgodnie z jej umysłowością. Późniejsze konflikty nie zniszczyły tego celu, chociaż często go przesłaniały. Prowadzony w naszych czasach dialog teologiczny między Kościołami prawosławnymi zmierza do tego celu nową drogą, inne są jego założenia i perspektywy, ukształtowane przez naukę i wskazania Soboru Watykańskiego II.

Dekret o ekumenizmie, posługując się bardzo wymownym i bogatym w teologiczną treść sformułowaniem, przypomniał, że „przez sprawowanie Eucharystii Pańskiej w tych poszczególnych Kościołach buduje się i rozrasta Kościół Boży” [Unitatis redintegratio, 15]. Dzięki ich posłudze „wierni złączeni z biskupem, mający dostęp do Boga Ojca przez Syna, Słowo Wcielone, umęczone i uwielbione, oraz w szczodrobliwości Ducha Świętego dostępują zjednoczenia z Przenajświętszą Trójcą, stawszy się «uczestnikami Bożej natury»” (2 P 1,4) [Tamże]. Przeto z tymi właśnie Kościołami należy umacniać więzi, jako z Kościołami siostrzanymi, zgodnie z określeniem, które papież Paweł VI zawarł w Breve skierowanym do patriarchy Konstantynopola, Athenagorasa I [Anno ineunte, 25 lipca 1967: AAS 59[1967], ss. 852 – 854].

Jedność z tymi Kościołami, do której dążymy i powinniśmy dążyć, to pełna komunia w jednej wierze, w sakramentach i w rządach Kościołem (por. Lumen gentium, 14), w pełnym poszanowaniu uprawnionej różnorodności w dziedzinie liturgii, dyscypliny i teologii, jak to wyjaśniłem w Liście Apostolskim Euntes in mundum universum, ogłoszonym z okazji Tysiąclecia Chrztu Rusi Kijowskiej [25 stycznia 1988, n. 10: AAS 80[1988], ss. 949 – 950)].