Panama - miejsce ŚDM w 2019 r.

Dzieje Panamy różnią się zasadniczo od jej sąsiadów, jest to bowiem najmłodsze państwo tego regionu (nie licząc krajów nielatynoskich, tzn. niezwiązanych wcześniej z Hiszpanią lub Portugalią), gdyż jako niepodległy twór państwowy powstała dopiero 3 listopada 1903, chociaż ziemie dzisiejszej Panamy Europejczycy odkryli na początku XVI wieku (ok. 1501). Od 1535 istniało tam Wicekrólestwo Nowej Hiszpanii, od 1717 – Wicekrólestwo Nowej Grenady, z którego w 1810 wyłoniła się Wielka Kolumbia, której jedną z prowincji była właśnie Panama, od 1830 była to Kolumbia.

Panama od początku stanowiła odrębną część tego kraju, ale gdy na przełomie XIX i XX wieku postanowiono przekopać kanał, który połączyłby Atlantyk z Pacyfikiem i skrócił czas przepływu z jednego do drugiego, bardzo wzrosło znaczenie tego obszaru. Doceniły to szybko Stany Zjednoczone, które były najbardziej zainteresowane zarówno budową, jak i przyszłym wykorzystaniem i kontrolowaniem tego szlaku wodnego. Ponieważ trudno było podporządkować sobie tak duży kraj, jak Kolumbia, Amerykanie wykorzystali secesjonistyczne dążenia niektórych polityków panamskich i doprowadzili najpierw do wybuchu wojny z Kolumbią o przyszły kanał i w efekcie do oderwania się rejonu, na którym im zależało i 3 listopada 1903 powstało nowe państwo – Panama, które natychmiast podpisało układ z USA w sprawie wieczystej (na 99 lat) dzierżawy Kanału i obecności wojsk amerykańskich na swym obszarze.

Później warunki tego układu wielokrotnie były zmieniane i dziś Panama sprawuje pełną kontrolę nad tym ważnym szlakiem tranzytowym, nadal jednak pozostaje jednym z najbardziej proamerykańskich państw tego regionu, zachowując pełną suwerenność nad swym terytorium.

Chrześcijaństwo
Ewangelizacja dzisiejszej Panamy rozpoczęła się na początku XVI wieku, gdy w 1502 – w rok po odkryciu tych ziem przez hiszpańskiego konkwistadora Rodrigo de Bastidas (1445-1527) – przybył tam Krzysztof Kolumb. Na północnym wybrzeżu dzisiejszego kraju założył wówczas miasteczko Santa Maria de Belén (Matka Boska z Betlejemu). Przybywający tu coraz liczniej osadnicy hiszpańscy byli niemal wyłącznie katolikami i dość szybko udało im się nawrócić na swoją wiarę dużą część miejscowych Indian, co sprawiło, że król Hiszpanii Ferdynand Katolicki poprosił papieża o mianowanie biskupa dla tych ziem. Leon X przychylił się do tej prośby i 9 września 1513 utworzył diecezję Najświętszej Maryi Panny Starożytnej (Santa María Antigua) – pierwszą na stałym lądzie amerykańskim. Pierwszym biskupem nowej jednostki kościelnej był w latach 1513-19 hiszpański franciszkanin o. Juan (Jan) Quevedo Villegas (rządy w diecezji objął 30 czerwca 1514).

Po nim do dzisiaj było łącznie 55 rządców (w tym 48 biskupów) tej diecezji, która również w ciągu wieków zmieniała się, by swój ostateczny, obecny kształt osiągnąć w 1993, gdy z jej obszaru Jan Paweł II wyodrębnił diecezję Penomoné. Ponad połowę (dokładnie 27) biskupów stanowili Hiszpanie, poza tym było po 7 Kolumbijczyków, Peruwiańczyków i Panamczyków. Pozostali pochodzili z Ekwadoru, Chile, Meksyku, Kostaryki Holandii. Pierwszym rodzimym biskupem był w latach 1751-58 Francisco Javier de Luna Victoria y Castro.

Obecnie Kościół w Panamie tworzy jedną metropolię-prowincję panamską, w której skład wchodzą archidiecezja o tej samej nazwie oraz diecezje Chitré, Colón-Kuna Yala, Ravid, Penonomé, Santiago de Veraguas i prałatura Bocas del Toro; oprócz tego istnieje wikariat apostolski Darién.

Działa też Panamska Konferencja Biskupia, na której czele stoi obecnie arcybiskup stolicy José Domingo Ulloa Mendieta. Od czasu ostatniego, jak dotychczas, konsystorza Franciszka 14 lutego 2015 Kościół katolicki w Panamie ma pierwszego w swych dziejach kardynała w osobie biskupa diecezji David – José Luisa Lacunza Maestrojuana. Ten 72-letni obecnie hierarcha, należący do Zakonu Augustynianów Rekolektów (OAR), jest także pierwszym kardynałem w historii te wspólnoty zakonnej.