Posynodalna adhortacja Ojca Świętego Franciszka do biskupów, do kapłanów i diakonów, do osób konsekrowanych, do małżonków chrześcijańskich i do wszystkich wiernych świeckich o miłości w rodzinie.
- [297]Katecheza (20 maja 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 6/2015, s. 46.
- [298]Katecheza (9 września 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 10/2015, s. 58.
- [299] Relacja końcowa 2015, 68.
- [300] Tamże, 58.
- [301] Deklaracja Gravissimum educationis, o wychowaniu chrześcijańskim, 1.
- [302] Relacja końcowa 2015, 56.
- [303] ERICH FROMM, O sztuce miłości, Warszawa 1971, s. 68.
- [304] Enc. Laudato si’ (24 maja 2015), 155.
- [305] Katecheza (15 kwietnia 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 5/2015, s. 45.
- [306] Por. Relacja końcowa 2015, 13-14.
- [307] De sancta virginitate, 7, 7: PL 40, 400; O świętym dziewictwie, w: Święty Augustyn, Pisma monastyczne, Kraków 2002, s. 280, tłum. P. Nehring.
- [308] Katecheza (26 sierpnia 2015), L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 9/2015, s. 50.
- [309] Relacja końcowa 2015, 89.
- [310] Tamże, 93.
- [311] Relacja Synodu 2014, 24.
- [312] Tamże, 25.
- [313] Tamże, 28.
- [314] Por. tamże, 41.43; Relacja końcowa 2015, 70.
- [315] Tamże, 27.
- [316] Tamże, 26.
- [317] Tamże, 41.
- [318] Tamże.
- [319] Relacja końcowa 2015, 71.
- [320] Por. tamże.
- [321] Relacja Synodu 2014, 42.
- [322] Por. tamże, 43.
- [323] Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 34: AAS 74 (1982), 123.
- [324] Tamże, 9: AAS 74 (1982), 90.
- [325] Por. Katecheza (24 czerwca 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 7-8/2015, s. 51.
- [326] Homilia podczas Mszy św. z nowymi kardynałami (15 lutego 2015): AAS 107 (2015), 257; L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 2/2015, s. 35.
- [327] Relacja końcowa 2015, 51.
- [328] Relacja Synodu 2014, 25.
- [329]JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 84: AAS 74 (1982), 186. W tych sytuacjach wielu, znając i przyjmując możliwość pozostawania w związku “jak brat i siostra”, którą oferuje im Kościół, odkrywają, że jeśli brak pewnych wyrazów intymności “nierzadko wierność może być wystawiona na próbę, a dobro potomstwa zagrożone” (Sobór Wat. II, Konst. duszpast. Gaudium et spes, 51).
- [330] Tamże.
- [331] Relacja Synodu 2014, 26.
- [332] Tamże, 45.
- [333] BENEDYKT XVI, Przemówienie podczas VII Światowego Spotkania Rodzin, Mediolan (2 czerwca 2012):Insegnamenti, VIII, 1 (2012), 691; L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 7-8/2012, s. 23.
- [334] Relacja końcowa 2015, 84.
- [335] Tamże, 51.
- [336] Nawet, gdy chodzi o dyscyplinę sakramentalną, ponieważ po rozeznaniu można uznać, że w danej sytuacji nie ma poważnej winy. Stosuje się tutaj to, co powiedziałem w innym dokumencie: por. Adhort. apost. Evangelii gaudium (24 listopada 2013), 44. 47: AAS 105 (2013), 1038-1040.
- [337] Relacja końcowa 2015, 85.
- [338] Tamże, 86.
- [339]JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 33: AAS 74 (1982), 121.
- [340] Relacja końcowa 2015, 51.
- [341] Por. Summa Theologiae, I-II, q. 65, a. 3. ad 2; De Malo, q. 2, a. 2.
- [342]Tamże, ad 3.
- [343] N. 1735.
- [344] Tamże, 2352; KONGREGACJA NAUKI WIARY, Deklaracja o eutanazji, Iura et bona, (5 maja 1980), II:AAS 72 (1980), 546). Jan Paweł II, krytykując kategorię „opcji fundamentalnej”, przyznawał, że „niewątpliwie mogą zaistnieć sytuacje bardzo złożone i niejasne pod względem psychologicznym, które wywierają wpływ na podmiotową poczytalność grzesznika” (Adhort. apost.Reconciliatio et paenitentia [2 grudnia 1984], 17: AAS 77 [1985], 223).
- [345] Por. PAPIESKA RADA DS. INTEREPRETACJI TEKSTÓW PRAWNYCH, Deklaracja (24 czerwca 2000), L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 10/2000, s. 56.
- [346] Relacja końcowa 2015, 85.
- [347] Summa Theologiae I-II, q. 94, a. 4 (tłum. O. Pius Bełch, OP).
- [348] Odnosząc się do ogólnej znajomości normy oraz szczególnej znajomości rozeznania praktycznego św. Tomasz posuwa się do stwierdzenia, że „jeśli istnieje tylko jedno z dwóch poznań, to lepiej byłoby, żeby było to poznanie rzeczywistości partykularnej, które jest bliższe działaniu”: Sententia libri Ethicorum, VI, 6 (Leonina, t. XLVII, 354).
- [349] Przemówienie na zakończenie XIV Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów (24 października 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 11/2015, s. 12.
- [350] W poszukiwaniu etyki uniwersalnej: nowe spojrzenie na prawo naturalne (2009), 59; Kraków 2010.
- [351] W pewnych przypadkach mogłaby to być również pomoc sakramentów. Dlatego „kapłanom przypominam, że konfesjonał nie powinien być salą tortur, ale miejscem miłosierdzia Pana” (Adhort. apost. Evangelii gaudium [24 listopada 2013], 44:AAS 105 [2013], 1038). Zaznaczam również, że Eucharystia „nie jest nagrodą dla doskonałych, lecz szlachetnym lekarstwem i pokarmem dla słabych” (tamże, 47: 1039).
- [352] Adhort. apost. Evangelii gaudium (24 listopada 2013), 44: AAS 105 (2013), 1038-1039.
- [353]De catechizandis rudibus, I, 14, 22: PL 40, 327; por. Adhort. apost. Evangelii gaudium (24 listopada 2013), 193: AAS 105 (2013), 1101.
- [354]Relacja Synodu 2014, 26.
- [355] Adhort. apost. Evangelii gaudium (24 listopada 2013), 44: AAS 105 (2013), 1038.
- [356]Tamże, 45: AAS 105 (2013), 1039.
- [357]Tamże, 270: AAS 105 (2013), 1128.
- [358] Bulla Misericordiae vultus (11 kwietnia 2015), 12: AAS 107 (2015), 407.
- [359]Tamże, 5: 402.
- [360]Tamże, 9: 405.
- [361]Tamże, 10: 406.
- [362] Adhort. apost. Evangelii gaudium, (24 listopada 2013), 47: AAS 105 (2013), 1040.
- [363] Por. tamże, 36-37: AAS 105 (2013), 1035.
- [364] Być może ze względu na skrupuły, ukryte za wielkim pragnieniem bycia wiernymi prawdzie, niektórzy księża wymagają od penitentów postanowienia poprawy bez żadnego cienia. Z tego powodu miłosierdzie zanika w poszukiwaniu sprawiedliwości hipotetycznie czystej. Dlatego warto przypomnieć nauczanie św. Jana Pawła II, który stwierdził, że przewidywalność nowego upadku „nie przesądza o autentyczności postanowienia” (Lettera al Card. William W. Baum in occasione del corso sul foro interno organizzato dalla Penitenzieria Apostolica [22 marca 1996], 5: Insegnamenti, XIX, 1 [1996], 589).
- [365] MIĘDZYNARODOWA KOMISJA TEOLOGICZNA, Nadzieja zbawienia dla dzieci, które umierają bez chrztu (19 kwietnia 2007), 2.
- [366] Bulla Misericordiae vultus (11 kwietnia 2015), 15:AAS 107 (2015), 409.
- [367] Dekret Apostolicam actuositatem, o apostolstwie świeckich, 4.
- [368] Tamże.
- [369] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. Gaudium et spes, o Kościele w świecie współczesnym, 49.
- [370] Enc. Deus caritas est, (25 grudnia 2005), 16: AAS 98 (2006), 230.
- [371]Tamże, 39: AAS 98 (2006), 250.
- [372] JAN PAWEŁ II, Adhort, apost. Christifideles laici (30 grudnia 1988), 40: AAS 81 (1989), 468.
- [373]Tamże.
- [374] Relacja końcowa 2015, 87.
- [375] JAN PAWEŁ II, Adhort, apost. Vita consecrata (25 marca 1996), 42: AAS 88 (1996), 416.
- [376] Por. Relacja końcowa 2015, 87.
- [377] Por. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 57: AAS 74 (1982), 150.
- [378] Nie zapominajmy, że przymierze Boga ze swoim ludem wyraża się jako zaręczyny (por. Ez 16, 8.60; Iz 62, 5; Oz 2, 21-22), a Nowe Przymierze również ukazane jest jako małżeństwo (por. Ap 19, 7; 21, 2; Ef 5, 25).
- [379] SOBÓR WAT. II, Konst. dogmat. Lumen gentium o Kościele, 11.
- [380]JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 11: AAS 74 (1982), 93.
- [381] Tenże, Homilia podczas Mszy św. dla rodzin, Cordoba, Argentyna (8 kwietnia 1987), 4: Insegnamenti X, 1 (1987), 1161-1162; L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 6/1987, s. 20.
- [382] Por. Życie wspólne, Kraków, 2001, s. 41.
- [383] SOBÓR WAT. II, Dekret Apostolicam actuositatem o apostolstwie świeckich, 11.
- [384] Katecheza (10 czerwca 2015): L’Osservatore Romano, wyd. polskie, n. 7-8/2015, s. 48.
- [385] JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 12: AAS 74 (1982), 93.
- [386] Przemówienie podczas święta rodziny i czuwania modlitewnego, Filadelfia (26 września 2015): L’Osservatore Romano, 28-29września 2015, s. 6.
- [387] GABRIEL MARCEL, Homo viator: wstęp do metafizyki nadziei, Warszawa 1984, s. 51.
- [388] Relacja końcowa 2015, 88.
- [389] Por. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 44: AAS 74 (1982), 136.
- [390] Tamże, 49: AAS 74 (1982), 141.
- [391] Odnośnie do aspektów społecznych rodziny por. PAPIESKA RADA „IUSTITIA ET PAX”, Kompendium Nauki Społecznej Kościoła, 248-254.