Ordo Rituum Conclavis

Patrząc na zdjęcia minionych konklawe, zobaczyć można na kardynalskich stolikach kilka przedmiotów. Uwagę przykuwa duża czerwona teczka. Zawiera ona listę nazwisk kardynałów-elektorów. Nie stawia się jednak krzyżyka ani żadnego innego znaczka przy wybranym nazwisku, jak w przypadku wyborów prezydenckich, ale zapisuje się je na przygotowanej kartce z napisem „Eligo in Summum Pontificem”. Brązowa księga to Liturgia Horarum – łaciński brewiarz. Natomiast ta w kolorze zielonym to Ordo Rituum Conclavis - księga liturgiczna wydana przez Urząd Papieskich Celebracji Liturgicznych, która zawiera obrzędy związane z wyborem Następcy św. Piotra. A o tym, co do nich należy, możemy się przekonać zerkając na spis treści.

Rozdział pierwszy zawiera formularz i czytania Mszy św. o wybór papieża (Missa pro eligendo Romano Pontifice), celebrowanej w dniu rozpoczęcia konklawe. W Eucharystii tej biorą udział nie tylko Kardynałowie-elektorzy, ale zachęca się także do uczestnictwa pozostałych kardynałów, biskupów, kapłanów, diakonów, osoby zakonne i świeckie, aby nie tylko wspólnie modlić się w intencji wyboru nowego Następcy św. Piotra, ale także po to, by zamanifestować wobec świata jedność wspólnoty Kościoła. Ponadto zachęca się wszystkich wiernych rozsianych po całym świecie do udzielenia duchowego wsparcia, do wspólnej modlitwy, aby Duch Święty oświecił umysły wybierających kardynałów, obdarzył ich darem jedności w realizacji niełatwego zadania, aby wybór papieża dokonał się sprawnie, jednomyślnie i z pożytkiem dla dobra i zbawienia Ludu Bożego. Eucharystię sprawuje się w godzinach porannych, w Bazylice św. Piotra, pod przewodnictwem Dziekana Kolegium Kardynalskiego (tym razem kard. Angelo Sodano). Kolor szat liturgicznych – jak w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego - czerwony. Modlitwy prezydencjalne są dokładnie te same, które znaleźć możemy w Mszale Rzymskim w formularzu: Msza o wybór papieża lub biskupa. Jeśli chodzi o liturgię słowa, to jako pierwsze czytanie odczytuje się znany fragment z proroka Izajasza mówiący o powołaniu przez Pana w celu niesienia dobrej nowiny (Iz 61,1-3a.6a.8b-9), następnie Psalm 89 opowiadający o namaszczeniu Dawida i zawarciu z nim ojcowsko-synowskiego przymierza. Drugie czytanie stanowi fragment z Pawłowego Listu do Efezjan (Ef 4, 11-16) mówiący o tym, iż wzrastając w miłości przyczyniamy się do wzrostu Kościoła – Mistycznego Ciała Chrystusa. Na Ewangelię wybrano perykopę Janową (J 15, 9-17), w której Jezus nazywa swych uczniów przyjaciółmi, zapewnia ich o swojej miłości, zachęca do wytrwania w niej poprzez praktykowanie Jego przykazań, a zwłaszcza nowego przykazania miłości, którego szczytem jest ofiarowanie życia za przyjaciół.

Drugi rozdział to wejście na konklawe i złożenie przysięgi. Tego samego dnia, w którym celebrowano Mszę św. w intencji wyboru papieża, Kardynałowie-elektorzy gromadzą się w Kaplicy Paulińskiej (nazwana tak na cześć papieża Pawła III). Dziekan Kolegium Kardynalskiego rozpoczyna modlitwę od znaku krzyża, następnie pozdrawia zgromadzonych i przypomina o tym, że cały Kościół trwa na modlitwie do Ducha Świętego, aby wybrano godnego pasterza dla Chrystusowej owczarni. Następnie zachęca do powierzenia się wstawiennictwu Najświętszej Maryi Panny i Wszystkich Świętych. W tym momencie formuje się procesja, na czele której idzie niosący krzyż, za nim osoby asystujące (m.in. kantorzy, ceremoniarze) oraz Kardynałowie-elektorzy. Za nimi podąża diakon niosący księgę Ewangelii, a całość zamyka Dziekan Kolegium Kardynalskiego wraz z Mistrzem Papieskich Ceremonii Liturgicznych (w tym przypadku ks. prał. Guido Marini). Procesja wyrusza w kierunku Kaplicy Sysktyńskiej. Biorący w niej udział nie idą w milczeniu, lecz modlą się Litanią do Wszystkich Świętych, śpiewając ją na przemian z kantorami. Po przekroczeniu progu kaplicy każdy z kardynałów zajmuje wyznaczone mu miejsce, diakon umieszcza otwarty Ewangeliarz na specjalnie przygotowanym pulpicie i następuje przywołanie Ducha Świętego poprzez uroczysty śpiew Veni, creator Spiritus – O Stworzycielu, Duchu przyjdź oraz modlitwę, którą odmawia przewodniczący. Prosi w niej Boga, który prowadzi i strzeże Kościół, aby zesłał swym sługom Ducha mądrości, prawdy i pokoju, który pozwoli im rozeznać Jego wolę i służyć Mu z całkowitym oddaniem. Nadchodzi czas złożenia przez kardynałów przysięgi. Dziekan w imieniu wszystkich wypowiada potrójne przyrzeczenie: przestrzegać skrupulatnie wytycznych zawartych w Konstytucji Apostolskiej Universi Dominici Gregis, podjąć się - w razie wyboru – realizacji posługi Piotrowej dla wszelkiego dobra Kościoła oraz dochować tajemnicy we wszystkim, co dotyczy przebiegu wyboru Wikariusza Chrystusa. Następnie każdy z kardynałów osobiście potwierdza wygłoszoną przysięgę słowami: I ja (imię)., kardynał (imię), przyrzekam, zobowiązuję się i przysięgam. Kładąc dłoń na księdze Ewangelii, dodaje: Tak mi dopomóż Boże i ta Święta Ewangelio, którą dłonią swą dotykam. Następnie Mistrz Celebracji słowami „extra omnes” nakazuje opuszczenie kaplicy tym, którzy nie biorą udziału w konklawe. On sam natomiast wraz z wybranym duchownym odczytują kardynałom rozważanie mówiące o powadze i odpowiedzialności czekającego ich zadania. Po tym przypomnieniu także Mistrz Celebracji wraz z owym duchownym opuszczają Sykstynę, zostawiając w niej samych kardynałów-elektorów, a wśród nich – jeszcze nieznanego – Następcę Księcia Apostołów.