Maryja: wzór i punkt odniesienia

Sobór Watykański II nie przypadkiem rozpoczął się w 1962 r. w święto maryjne. Bł. Jan XXIII wybrał w tym celu obchodzone wówczas 11 października, na pamiątkę ogłoszenia w tym dniu Maryi przez Sobór Efeski (531 r.) Bożą Rodzicielką, święto Jej Macierzyństwa, wspominanego w obecnym kalendarzu liturgicznym w Nowy Rok. Benedykt XVI przypomniał o tym, spotykając się w Castel Gandolfo z uczestnikami 23. Międzynarodowego Kongresu Mariologicznego. Jego temat to: „Mariologia od Soboru Watykańskiego II. Recepcja, bilans i perspektywy”. Papież zwrócił uwagę, że 8. rozdział soborowej Konstytucji dogmatycznej o Kościele mówi o Maryi w misterium Chrystusa i Kościoła. Sobór wskazał, że głębokie wzajemne powiązanie tajemnic wiary chrześcijańskiej pozwala zrozumieć poszczególne elementy i stwierdzenia dziedzictwa wiary katolickiej.

„Na Soborze, w którym, będąc młodym teologiem, brałem udział jako ekspert, mogłem zobaczyć różne sposoby podejścia do kwestii dotyczących postaci i roli Najświętszej Maryi Panny w historii zbawienia – mówił Papież. – Na drugiej sesji Soboru spora grupa Ojców prosiła, by o Matce Bożej mówić w ramach Konstytucji o Kościele. Natomiast inna, równie liczna grupa uważała za konieczny specjalny dokument, ukazujący należycie godność, przywileje i szczególną rolę Maryi w odkupieniu dokonanym przez Chrystusa. Głosowaniem 29 października 1963 r. zadecydowano opowiedzieć się za pierwszą propozycją i schemat Konstytucji dogmatycznej o Kościele został wzbogacony rozdziałem o Matce Bożej. W nim postać Maryi, na nowo odczytana i przedstawiona wychodząc od Słowa Bożego, od tekstów tradycji patrystycznej i liturgicznej, jak też od bogatej refleksji teologicznej i duchowej, jawi się w całym swym pięknie i specyfice, ściśle włączona w podstawowe tajemnice wiary chrześcijańskiej. Podkreśla się przede wszystkim wiarę Maryi, objętej tajemnicą miłości i komunii Trójcy Przenajświętszej. Jej współpracę w Bożym planie zbawienia i w jedynym pośrednictwie Chrystusa wyraźnie się stwierdza i należycie uwypukla. Rozumie się Ją w ten sposób jako wzór i punkt odniesienia dla Kościoła, który rozpoznaje w Niej samego siebie, swe własne powołanie i misję”.

Ojciec Święty podkreślił, że soborowy tekst, choć nie wyczerpuje całej problematyki maryjnej, stanowi istotny widnokrąg hermeneutyczny dla wszelkich dalszych refleksji, zarówno teologicznych, jak duchowych czy duszpasterskich. Zapewnia też równowagę między teologiczną racjonalnością a uczuciowością wierzących. Dlatego w adhortacji apostolskiej Verbum Domini Benedykt XVI wezwał, by iść po tej linii wskazanej przez Sobór. Ponawiając to wezwanie, Papież zachęcił teologów, by wnosili wkład w refleksję i propozycje pastoralne, tak by w rozpoczynającym się wkrótce Roku Wiary towarzyszyła nam wiara Maryi jako wzór chrześcijańskiej dojrzałości.