„Ojciec” Dolly przeciw nieetycznym badaniom

Przyczyną wystąpienia szkockiego naukowca nie były jednak zastrzeżenia etyczne. Nie odwoływał się on do faktu, że badania te niszczą ludzkie życie. Stwierdził on natomiast, że ten kierunek nie spełniają pokładanych w nich nadziei. Uzyskane z dzieci nienarodzonych komórki macierzyste nie leczą - jak sobie to obiecywano - ciężkich chorób. Przeciwnie - ich wszczepione do organizmu biorcy powoduje rozwój nowotworów.

Wilmut jest natomiast pod wrażeniem badań nad komórkami macierzystymi, otrzymanymi z komórek dorosłych (bez niszczenia ludzkiego życia). Prowadzący je uczeni notują poważne sukcesy. Komórki uzyskane np. ze skóry udaje się „cofnąć” do stadium komórki macierzystej, a następnie „zaprogramować” tak, by służyły terapii. Idące w tym kierunku badania popierane są, a nawet sponsorowane, przez Kościół katolicki (przeczytaj tu i tu).

Mimo naukowej efektywności i braku moralnych zastrzeżeń, metody te nie są - zdaniem Wilmuta - dostatecznie mocno rozwijane. - Nie jestem pewien, dlaczego tak się dzieje - zauważył ostrożnie naukowiec.

Do rezygnacji z finansowania eksperymentów na ludzkich embrionach i przeznaczenia tych środków na alternatywne badania na dorosłych komórkach macierzystych wezwała Unię Europejską Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE).

Argumentując swoje stanowisko europejscy biskupi przypomnieli, że badania na ludzkich embrionalnych komórkach macierzystych nie mogą już być opatentowane i wśród państw członkowskich Unii Europejskiej nie ma zgody co do ich dalszego prowadzenia. Jak się okazuje, nie dają one tyle nadziei na zastosowanie kliniczne, jak dotychczas sądzono. Dlatego COMECE wzywa Unię Europejską do wyłączenia eksperymentów na ludzkich embrionach z programu Horizon 2020, a zamiast tego skoncentrowania się na innych bardziej innowacyjnych i stwarzających większe nadzieje alternatywnych programach badawczych dotyczących komórek macierzystych.


Program Horizon 2020 promujący badania naukowe w Unii Europejskiej w latach 2014-2020 ma zapewniony budżet w wysokości 80 mld euro. Ostatnio Komisja Europejska przedstawiła propozycje dotyczące tego programu, w tym ograniczenia etyczne. Jak jednak zauważa COMECE brakuje wśród nich ochrony ludzkiej godności oraz prymatu dobra i interesów istoty ludzkiej przed dobrem i interesami społeczeństwa czy nauki. Nie ma wśród nich także zakazu eksperymentów niszczących ludzkie embriony, w tym w celu tworzenia komórek macierzystych. Ponadto nie uwzględniono niedawnej decyzji Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, który w sprawie Greenpeace przeciw Brüstle zdefiniował ludzki embrion i stwierdził, że wynalazki biotechnologiczne wykorzystujące ludzkie embrionalne komórki macierzyste nie mogą być patentowane. „Jeśli system prawny Unii Europejskiej ma być spójny wszelkie projekty wiążące się z wykorzystaniem ludzkich embrionalnych komórek macierzystych powinny również zostać wyłączone z finansowania” – czytamy w komunikacie COMECE.

Jednocześnie zwrócono uwagę, że badania na ludzkich embrionach nie doprowadziły do oczekiwanych rezultatów. Natomiast metody alternatywne pozyskiwania komórek macierzystych – z krwi pępowinowej, z organizmów dorosłych, na drodze tworzenia indukowanych pluripotencjalnych komórek macierzystych oferują realne, skuteczne perspektywy zastosowań terapeutycznych, już wykazując dalekosiężne rezultaty kliniczne. „Te metody, powszechnie akceptowane zarówno etycznie jak i naukowo nie są przedmiotem kontrowersji między państwami członkowskimi UE. Powinny więc być traktowane priorytetowo w kontekście finansowania przez Unię oraz w perspektywie programu Horizon 2020” – stwierdzają biskupi krajów UE.

Jednocześnie przypomniano, że większość obywateli Unii uznaje, iż embrion jest istotą ludzką od chwili poczęcia, 69 proc. z nich popiera badania dojrzałych komórek macierzystych, zaś mniejsza ich część badania na embrionalnych komórkach macierzystych. COMECE jest przekonana, że możliwe jest udoskonalenie propozycji podczas procedury legislacyjnej, oczekując, że zostaną uwzględnione najnowsze osiągnięcia prawne i naukowe a także podstawowe zasady etyczne.