Salvifici doloris
List apostolski "Salvifici doloris" Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, kapłanów, rodzin zakonnych i wiernych Kościoła Katolickiego o chrześcijańskim sensie ludzkiego cierpienia.
PRZYPISY:
[1] Kol 1,24
[2] Tamże.
[3] Rz 8,22.
[4] Por. nr. 14; 18; 21; 22: AAS 71 (1979) 284 n.; 304; 320; 323.
[5] Doświadczył go Ezechiasz (por. Iz 38,1-3).
[6] Obawiała się jej Agar (por. Rdz 21,15 nn.), wyobrażał ją sobie Jakub (por. Rdz 37,33 nn.), doświadczył jej Dawid (por. 2 Sm 19,1).
[7] Obawiała się jej Anna, matka Tobiasza (por. Tb 10,1-7); por. także Jr 6,26; Am 8,10; Za 12,10.
[8] Doświadczył jej Abraham (por. Rdz 15,2), Rachela (por. Rdz 30,1), czy Anna, matka Samuela (por. 1 Sm 1,6-10).
[9] Tak płakali wygnańcy w Babilonie (por. Ps 137[136]).
[10] Doznane np. przez psalmistę (por. Ps 22[21],17-21), czy przez Jeremiasza (por. Jr 18,18).
[11] Doznane przez Hioba (por. Hi 19,18; 30,1.9), przez niektórych psalmistów (por. Ps 22[21],7-9; 42[41],11; 44[43],16-17), przez Jeremiasza (por. Jr 20,7), przez cierpiącego Sługę (por. Iz 53,3).
[12] Doznali ich też niektórzy psalmiści (por. Ps 22[21],2-3; 31[30],13; 38[37]; 12; 88[87],9.19), Jeremiasz (por. Jr 15,17), czy cierpiący Sługa (por. Iz 53,3).
[13] Psalmisty (por. Ps 51[50],5), świadków cierpień Sługi (por. Iz 53,3-6), proroka Zachariasza (por. Za 12,10).
[14] Odczuwał to żywo psalmista (por. Ps 73[72],3-14), czy, Kohelet (por. Koh 4,1-3).
[15] Tak cierpiał Hiob (por. Hi 19,19), niektórzy psalmiści (por. Ps 41[40],10; 55[54],13-15), Jeremiasz (por. Jr 20,10); a Syrach snuje na ten temat refleksje (por. Syr 37,1-6).
[16] Oprócz licznych tekstów Lamentacji, zob. narzekania psalmistów (por. Ps 44[43],10-17; 77[76],3-11; 79[78],11; 89[88],51); czy proroków (por. Iz 22,4; Jr 4,8; 13,17; 14,17-18; Ez 9,8; 21,11-12); zob. także modlitwy Azariasza (por. Dn 3,31-40); i Daniela (por. Dn 9,16-19).
[17] Np. Iz 38,13; Jr 23; 9; Ps 31[30],10-11; 42[41],10-11.
[18] Np. Ps 73[72],21; Hi 16,13; Lm 3,13.
[19] Np. Lm 2,11.
[20] Np. Iz 16,11; Jr 4,19; Hi 30,27; Lm 1,20.
[21] Np. 1 Sm 1,8; Jr 4,19; 8,18; Lm 1,20.22; Ps 38[37],9.11.
[22] Warto przypomnieć, że hebrajski rdzeń r'' oznacza ogólnie zło w przeciwieństwie do dobra (tob), bez rozróżnienia między znaczeniem fizycznym, psychicznym i etycznym. Występuje w formie rzeczownikowej ra' i ramacron'amacron, i oznacza zarówno zło jako takie, jak i zły czyn oraz tego, który go spełnia. W formach czasownikowych oprócz zwykłej formy (qal), wyrażającej w różny sposób fakt „bycia złym”, występuje forma zwrotna i bierna (niphal) „doznać zła”, „zostać dotkniętym przez zło”, i forma przyczynowa (biphil) „czynić zło”, „wyrządzić zło” komuś. Ponieważ język hebrajski nie posiada odpowiednika greckiego pascw = „cierpię”, słowo to występuje rzadko w Septuagincie.
[23] Dn 3,27-28; por. Ps 19[18],10; 36[35],7; 48[47],12; 51[50],6; 99[98],4; 119[118],75; Ml 3,16-21; Mt 20,16; Mk 10,31; Łk 17,34; J 5,30; Rz 2,2.
[24] Hi 4,8.
[25] Hi 1,9-11.
[26] 2 Mch 6, 12.
[27] J 3,16.
[28] Hi 19,25-26.
[29] J 1,29.
[30] Rdz 3,19.
[31] J 3,16.
[32] Dz 10,38.
[33] Por. Mt 5,3-11.
[34] Por. Łk 6,21.
[35] Mk 10,33-34.
[36] Por. Mt 16,23.
[37] Mt 26,52.54.
[38] J 18,11.
[39] J 3,16.
[40] Ga 2,20.
[41] Iz 53,2-6.
[42] Por. J 1,29.
[43] Iz 53,7-9
[44] Por. 1 Kor 1,18.
[45] Mt 26,39.
[46] Mt 26,42.
[47] Ps 22[21],2.
[48] Por. Iz 53,6.
[49] 2 Kor 5, 21.
[50] J 19,30.
[51] Iz 53,10.
[52] Por. J 7,37-38.
[53] Iz 53,10-12.
[54] Hi 19,25.
[55] 1 P 1, 18-19.
[56] Ga 1,4.
[57] 1 Kor 6, 20.
[58] 2 Kor 4, 8-11.14.
[59] 2 Kor 1, 5.
[60] 2 Tes 3,5.
[61] Rz 12,1.
[62] Ga 2,19-20
[63] Ga 6,14.
[64] Flp 3,8-11.
[65] Dz 14,22.
[66] 2 Tes 1,4-5.
[67] Rz 8,17-18.
[68] 2 Kor 4, 17-18.
[69] 1 P 4, 13.
[70] Łk 23,34.
[71] Mt 10,28.
[72] 2 Kor 12, 9.
[73] 2 Tm 1,12.
[74] Flp 4,13.
[75] 1 P 4, 16.
[76] Rz 5,3-5.
[77] Por. Mk 8,35; Łk 9,24; J 12,25.
[78] Kol 1,24.
[79] 1 Kor 6, 15.
[80] J 3,16.
[81] Por. Łk 9,23.
[82] Tamże.
[83] Por. Mt 7,13-14.
[84] Łk 21,12-19.
[85] J 15,18-21
[86] J 16,33.
[87] 2 Tm 3,12.
[88] Kol 1,24.
[89] Por. Ef 6,12.
[90] Łk 10,29.
[91] Łk 10,33-34.
[92] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24.
[93] Łk 4,18-19; por. Iz 61,1-2.
[94] Dz 10,38.
[95] Mt 25,34-36.
[96] Mt 25,40.
[97] Mt 25,45.
[98] 1 P 4, 13.
[99] Kol 1,24.
[100] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22.
[101] Tamże.
[102] Por. J 17,11.21-22.
[103] Por. J 19,25.
[1] Kol 1,24
[2] Tamże.
[3] Rz 8,22.
[4] Por. nr. 14; 18; 21; 22: AAS 71 (1979) 284 n.; 304; 320; 323.
[5] Doświadczył go Ezechiasz (por. Iz 38,1-3).
[6] Obawiała się jej Agar (por. Rdz 21,15 nn.), wyobrażał ją sobie Jakub (por. Rdz 37,33 nn.), doświadczył jej Dawid (por. 2 Sm 19,1).
[7] Obawiała się jej Anna, matka Tobiasza (por. Tb 10,1-7); por. także Jr 6,26; Am 8,10; Za 12,10.
[8] Doświadczył jej Abraham (por. Rdz 15,2), Rachela (por. Rdz 30,1), czy Anna, matka Samuela (por. 1 Sm 1,6-10).
[9] Tak płakali wygnańcy w Babilonie (por. Ps 137[136]).
[10] Doznane np. przez psalmistę (por. Ps 22[21],17-21), czy przez Jeremiasza (por. Jr 18,18).
[11] Doznane przez Hioba (por. Hi 19,18; 30,1.9), przez niektórych psalmistów (por. Ps 22[21],7-9; 42[41],11; 44[43],16-17), przez Jeremiasza (por. Jr 20,7), przez cierpiącego Sługę (por. Iz 53,3).
[12] Doznali ich też niektórzy psalmiści (por. Ps 22[21],2-3; 31[30],13; 38[37]; 12; 88[87],9.19), Jeremiasz (por. Jr 15,17), czy cierpiący Sługa (por. Iz 53,3).
[13] Psalmisty (por. Ps 51[50],5), świadków cierpień Sługi (por. Iz 53,3-6), proroka Zachariasza (por. Za 12,10).
[14] Odczuwał to żywo psalmista (por. Ps 73[72],3-14), czy, Kohelet (por. Koh 4,1-3).
[15] Tak cierpiał Hiob (por. Hi 19,19), niektórzy psalmiści (por. Ps 41[40],10; 55[54],13-15), Jeremiasz (por. Jr 20,10); a Syrach snuje na ten temat refleksje (por. Syr 37,1-6).
[16] Oprócz licznych tekstów Lamentacji, zob. narzekania psalmistów (por. Ps 44[43],10-17; 77[76],3-11; 79[78],11; 89[88],51); czy proroków (por. Iz 22,4; Jr 4,8; 13,17; 14,17-18; Ez 9,8; 21,11-12); zob. także modlitwy Azariasza (por. Dn 3,31-40); i Daniela (por. Dn 9,16-19).
[17] Np. Iz 38,13; Jr 23; 9; Ps 31[30],10-11; 42[41],10-11.
[18] Np. Ps 73[72],21; Hi 16,13; Lm 3,13.
[19] Np. Lm 2,11.
[20] Np. Iz 16,11; Jr 4,19; Hi 30,27; Lm 1,20.
[21] Np. 1 Sm 1,8; Jr 4,19; 8,18; Lm 1,20.22; Ps 38[37],9.11.
[22] Warto przypomnieć, że hebrajski rdzeń r'' oznacza ogólnie zło w przeciwieństwie do dobra (tob), bez rozróżnienia między znaczeniem fizycznym, psychicznym i etycznym. Występuje w formie rzeczownikowej ra' i ramacron'amacron, i oznacza zarówno zło jako takie, jak i zły czyn oraz tego, który go spełnia. W formach czasownikowych oprócz zwykłej formy (qal), wyrażającej w różny sposób fakt „bycia złym”, występuje forma zwrotna i bierna (niphal) „doznać zła”, „zostać dotkniętym przez zło”, i forma przyczynowa (biphil) „czynić zło”, „wyrządzić zło” komuś. Ponieważ język hebrajski nie posiada odpowiednika greckiego pascw = „cierpię”, słowo to występuje rzadko w Septuagincie.
[23] Dn 3,27-28; por. Ps 19[18],10; 36[35],7; 48[47],12; 51[50],6; 99[98],4; 119[118],75; Ml 3,16-21; Mt 20,16; Mk 10,31; Łk 17,34; J 5,30; Rz 2,2.
[24] Hi 4,8.
[25] Hi 1,9-11.
[26] 2 Mch 6, 12.
[27] J 3,16.
[28] Hi 19,25-26.
[29] J 1,29.
[30] Rdz 3,19.
[31] J 3,16.
[32] Dz 10,38.
[33] Por. Mt 5,3-11.
[34] Por. Łk 6,21.
[35] Mk 10,33-34.
[36] Por. Mt 16,23.
[37] Mt 26,52.54.
[38] J 18,11.
[39] J 3,16.
[40] Ga 2,20.
[41] Iz 53,2-6.
[42] Por. J 1,29.
[43] Iz 53,7-9
[44] Por. 1 Kor 1,18.
[45] Mt 26,39.
[46] Mt 26,42.
[47] Ps 22[21],2.
[48] Por. Iz 53,6.
[49] 2 Kor 5, 21.
[50] J 19,30.
[51] Iz 53,10.
[52] Por. J 7,37-38.
[53] Iz 53,10-12.
[54] Hi 19,25.
[55] 1 P 1, 18-19.
[56] Ga 1,4.
[57] 1 Kor 6, 20.
[58] 2 Kor 4, 8-11.14.
[59] 2 Kor 1, 5.
[60] 2 Tes 3,5.
[61] Rz 12,1.
[62] Ga 2,19-20
[63] Ga 6,14.
[64] Flp 3,8-11.
[65] Dz 14,22.
[66] 2 Tes 1,4-5.
[67] Rz 8,17-18.
[68] 2 Kor 4, 17-18.
[69] 1 P 4, 13.
[70] Łk 23,34.
[71] Mt 10,28.
[72] 2 Kor 12, 9.
[73] 2 Tm 1,12.
[74] Flp 4,13.
[75] 1 P 4, 16.
[76] Rz 5,3-5.
[77] Por. Mk 8,35; Łk 9,24; J 12,25.
[78] Kol 1,24.
[79] 1 Kor 6, 15.
[80] J 3,16.
[81] Por. Łk 9,23.
[82] Tamże.
[83] Por. Mt 7,13-14.
[84] Łk 21,12-19.
[85] J 15,18-21
[86] J 16,33.
[87] 2 Tm 3,12.
[88] Kol 1,24.
[89] Por. Ef 6,12.
[90] Łk 10,29.
[91] Łk 10,33-34.
[92] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24.
[93] Łk 4,18-19; por. Iz 61,1-2.
[94] Dz 10,38.
[95] Mt 25,34-36.
[96] Mt 25,40.
[97] Mt 25,45.
[98] 1 P 4, 13.
[99] Kol 1,24.
[100] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22.
[101] Tamże.
[102] Por. J 17,11.21-22.
[103] Por. J 19,25.
Papież o ataku Izraela na Hamas w Katarze: „sytuacja bardzo poważna”
Ukraińskie matki po spotkaniu z Papieżem: niech świat pomoże nam odzyskać pokój
Maryja uczy słuchać Boga. Polacy na Kongresie Mariologicznym w Rzymie
Papież: Krzyż to najcenniejszy skarb, szukajmy go jak św. Helena
Jest najcenniejszym skarbem, który można odkryć w swoim życiu.
Papież przyjął na audiencji prezydenta Izraela
Biuro Prasowe Stolicy Apostolskiej opublikowało komunikat po tym spotkaniu.
