Veritatis gaudium

„Z misją ewangelizacyjną Kościoła ściśle związany jest ogromny i wielopostaciowy system studiów kościelnych, rozwinięty w ciągu wieków” – zauważa Ojciec Święty w opublikowanej dziś konstytucji apostolskiej o kościelnych studiach akademickich, zaczynającym się od słów „Veritatis gaudium” – „Radość prawdy”. Przypomina, że Sobór Watykański II w ramach odnowy życia Kościoła „dla bardziej skutecznej misji w tym nowym okresie dziejów zalecił” w Dekrecie o formacji kapłanów „Optatam totius twórczą rewizję studiów kościelnych (por. nn. 13-22). Znalazło to wyraz w konstytucji apostolskiej św. Jana Pawła II „Sapientia christiana” z 15 kwietnia 1979 r.

„Po prawie czterdziestu latach okazuje się dziś konieczna jej nowelizacja” – pisze Franciszek i zwraca od razu uwagę, że zachowuje ona pełną wartość „w swojej proroczej wizji i jasnych wytycznych”. 

Papież podkreśla, że konstytucja apostolska „Sapientia christiana” to „pod każdym względem dojrzały owoc wielkiego dzieła reformy studiów kościelnych rozpoczętej przez Sobór Watykański II. Zbiera ona w szczególności wyniki osiągnięte na tym kluczowym obszarze misji Kościoła pod mądrym i rozważnym kierownictwem bł. Pawła VI, a jednocześnie zapowiada wkład, który kontynuując te działania wniosło później nauczanie św. Jana Pawła II”.

W swojej konstytucji apostolskiej Franciszek odwołuje się do tego, co dotyczy zwłaszcza katolickiej nauki społecznej oraz filozofii i teologii w wypowiedziach jego poprzedników Pawła VI, Jana Pawła II, Benedykta XVI i jego samego. Ze swoich dokumentów cytuje głównie encyklikę „Laudato si'” i adhortację apostolską „Evangelii gaudium”. Wskazuje, że „pora, aby to bogate dziedzictwo spostrzeżeń i wystąpień [...] stało się widoczne w nadaniu studiom kościelnym cech tej mądrej i odważnej odnowy, jakiej wymaga przemiana misyjna Kościoła «wychodzącego»”.

Ojciec Święty zaznacza, że cały Lud Boży musi się przygotowywać do podjęcia „nowego etapu ewangelizacji”. W kontekście kryzysu społeczno-ekonomicznego pisze m.in. o potrzebie „zmiany modelów globalnego rozwoju” i „redefinicji postępu”. Przypomina także, iż filozofia i teologia są owocne tylko wówczas, gdy uprawia się je „z otwartym umysłem i na kolanach”.

W konstytucji apostoskiej „Veritatis gaudium” Papież podaje „podstawowe kryteria odnowienia i odrodzenia wkładu studiów kościelnych w Kościół wychodzący na misję”. Na pierwszym miejscu stawia „wprowadzanie duchowe, intelektualne i egzystencjalne w serce kerygmatu”, czyli w „radosną nowinę Ewangelii Jezusa”. Dalej wymienia dialog „jako nieodłączny wymóg, by zyskać wspólnotowe doświadczenie radości prawdy”. Trzecie kryterium to interdyscyplinarność i transdyscyplinarność będąca „umiejscowieniem i rozwojem wszelkiej wiedzy w obrębie” Mądrości płynącej z Objawienia Boga. Wreszcie ostatnie „dotyczy pilnej potrzeby tworzenia sieci pomiędzy różnymi instytucjami, które w każdej części świata uprawiają i krzewią studia kościelne”. Należy przy tym współdziałać „z tymi, które są inspirowane różnymi tradycjami kulturowymi i religijnymi”.

„Niech Najświętsza Maryja Panna, która w chwili zwiastowania poczęła z niewysłowioną radością Słowo Prawdy, towarzyszy naszej drodze, wyjednując u Ojca wszelkiej łaski błogosławieństwo światła i miłości” – pisze Franciszek na zakończenie swego dokumentu. Podpisał go 8 grudnia 2017 r., w uroczystość Niepokalanego Poczęcia NMP.