SOLLICITUDO REI SOCIALIS

46. Por. Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), zwłaszcza n. 30: AAS 74 (1982), ss. 115-117.

47. Por. Droits de l'homme. Recueil d'instruments internationaux, Nations Unies, New York 1983; JAN PAWEŁ II, Redemptor hominis, (4 Marca 1979), 17: AAS 71 (1979) 296.

48. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 78; PAWEŁ VI, Enc. Populorum progressio, 76: l.c. ss. 294 n.: „Kiedy więc przezwyciężamy nędzę i walczymy z niesprawiedliwością społeczną, to nie tylko przyczyniamy się do polepszenia bytu materialnego ludzi, lecz także popieram ich rozwój intelektualny i moralny, a zatem działamy na korzyść całej ludzkości. Pokój nie sprowadza się jedynie do braku wojny. Polegającego na chwiejnej równowadze sił. Pokój buduje się dzień po dniu wytrwałym wysiłkiem przez dążenie do zbudowania zamierzonego przez Boga ładu, który domaga się doskonalszej formy sprawiedliwości między ludźmi”.

49. Por. Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 6: AAS 74 (1982), s. 88: „(...) historia nie jest po prostu procesem, który z konieczności prowadzi ku lepszemu, lecz jest wynikiem wolności, a raczej walki pomiędzy przeciwstawnymi wolnościami”.

50. Z tego względu zastosowano w tekście tej Encykliki słowo „rozwój”, a nie słowo „postęp”, próbując jednakże nadać słowu „rozwój” pełniejsze znaczenie.

51. Enc. Populorum progressio, 19: l.c., ss. 266 n.: „A więc ani narody, ani poszczególni ludzie nie mogą uważać za swój najwyższy cel stałego zwiększania posiadanych zasobów. Wszelki wzrost jest ambiwalentny (...). Wyłączna troska o dobra gospodarcze stają się odtąd przeszkodą w rozwoju wartości humanistycznych i przeciwstawia się prawdziwej wielkości. Zarówno narody, jak i poszczególni ludzie, których opanowało skąpstwo, popadają w stan oczywistego niedorozwoju moralnego”; por. również PAWEŁ VI, List. Apost. Octogesima adveniens (14 maja 1971), 9: AAS 63 (1971) ss. 407 n.

52. Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes 35; PAWEŁ VI, Przemówienie do Korpusu dyplomatycznego (7 stycznia 1965): AAS 57 (1965), s. 232.

53. Por. Enc. Populorum progressio, 20-21: l.c., ss. 267 n.

54. Por. Enc. Laborem exercens (14 września 1981), 4: AAS 73 (1981), ss. 584 n.; PAWEŁ VI, Enc. Populorum progressio, 15: l.c., s. 265.

55. Enc. Populorum progressio, 42: l.c., s. 278.

56. Por. Orędzie wielkanocne, Mszał Rzymski dla diecezji polskich, 1986, s. 159: „O, zaiste konieczny był grzech Adama, który został zgładzony śmiercią Chrystusa! O, szczęśliwa wina, skoro ją zgładził tak wielki Odkupiciel!”

57. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 1.

58. Por. np. Św. Bazyli Wielki, Regulae fusius tractate, interrogatio XXXVII, 1-2: PG, 31, 1009-1012; Teodoret z Cyru, De Providentia Oratio VII: PG 83, 665-686; Św. Augustyn, De Civitate Dei, XIX, 17: CCL 48, 683-685.

59. Por. np. Św. Jan Chryzostom, In Evang. S. Matthaei, hom.. 50, 3-4: PG 58, 508-510; Św. Ambroży, De Officiis Ministrorum, lib. II, XXVIII, 136-140; PL 16, 139-141; Possydiusz, Vita S. Augustini Episcopi, XXIV: PL 32, 53 n.

60. Enc. Populorum progressio, 23: l.c., s. 268: „«Jeśliby ktoś posiadał majętność tego świata i wiedział, że brat jego cierpi niedostatek, a zamykał przed nim swe serce, jak może trwać w nim miłość Boża?» (1 J 3, 17). Powszechnie wiadomo, jak stanowczo Ojcowie Kościoła określali, jaka ma być postawa bogatych wobec tych, którzy są w potrzebie”. W poprzednim paragrafie Papież zacytował n. 69 Konst. duszp. Gaudium et spes Soboru Watykańskiego II.