Dwanaście miesięcy w Watykanie

STYCZEŃ

12 stycznia ukazał się wywiad-rzeka Andrei Torniellego z Franciszkiem pt. „Miłosierdzie to imię Boga”. Papież przekonuje w nim, że miłosierdzie stanowi dowód tożsamości Boga. Do noszenia tej książki w kieszeni i czytania np. przez pięć minut, zachęcał podczas watykańskiej prezentacji włoski aktor i reżyser Roberto Benigni.

„Piątki miłosierdzia”. Od stycznia do listopada papież raz w miesiącu spotykał się z chorymi, uzależnionymi, z ludźmi zepchniętymi na margines, odwiedzając ich zazwyczaj w placówkach, które świadczą im pomoc. Robił to w ramach Jubileuszu Miłosierdzia, aby zwrócić uwagę na potrzebę pełnienia uczynków miłosierdzia co do duszy i co do ciała. Siedem takich spotkań odbyło się w Rzymie, a po jednym w Ciampino, w Castel Gandolfo, w Grecji i w Polsce. Franciszek odwiedził dom dla osób starszych i chorych w stanie wegetatywnym, ośrodek dla uzależnionych od narkotyków, ośrodek dla uchodźców, osoby upośledzone intelektualnie, starszych wiekiem i chorych kapłanów, byłe prostytutki, szpitalny oddział neonatologii i hospicjum (chciał w ten sposób ukazać znaczenie początkowej i końcowej fazy ludzkiego życia), wioskę dla dzieci z rodzin przeżywających trudności, a także grupę byłych księży z ich żonami i dziećmi (spotkanie odbyło się w mieszkaniu jednego z nich). W ramach tej inicjatywy, w kwietniu, papież wraz z prawosławnym patriarchą Bartłomiejem z Konstantynopola i abp. Hieronimem z Aten, odwiedził obóz dla imigrantów i uchodźców na greckiej wyspie Lesbos, a w lipcu modlił się w ciszy na terenie obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, odwiedził chore dzieci w szpitalu pediatrycznym w Krakowie i przewodniczył Drodze Krzyżowej w ramach Światowych Dni Młodzieży.

Papież odwiedził 17 stycznia rzymską Synagogę Większą. „Dzięki żydowskim korzeniom chrześcijaństwa istnieje wyjątkowa i szczególna więź w dialogu. Żydzi i chrześcijanie powinni czuć się braćmi, zjednoczeni przez tego samego Boga i wspólne bogate dziedzictwo duchowe, na których trzeba się opierać w dalszym budowaniu przyszłości” - powiedział Franciszek. Była to trzecia papieska wizyta w tym miejscu: jako pierwszy był tam w 1986 r. św. Jan Paweł II, a następnie w 2010 r. Benedykt XVI.

Zmiany w wielkoczwartkowym obrzędzie mycia nóg. Na wniosek papieża Kongregacja ds. Kultu Bożego postanowiła 21 stycznia, że oprócz mężczyzn do obrzędu mogą być dopuszczone także kobiety, aby w pełni wyrazić znaczenie gestu, który uczynił Jezus w Wieczerniku, dając się „do końca” dla zbawienia wszystkich. Franciszek umywał już nogi nie tylko kobietom, ale również niechrześcijanom, czego jednak nie przewiduje dekret Kongregacji.

LUTY

Zakończenie Roku Życia Konsekrowanego. „Biada, gdyby w życiu duchowym doszło do przyzwyczajenia, biada, gdyby nasze charyzmaty skrystalizowały się w abstrakcyjnej doktrynie” - przestrzegł papież. Wezwał zakonnice i zakonników, aby byli „proroczym i konkretnym znakiem” bliskości Boga, dzieląc kondycję „słabości, grzechu i ran człowieka naszych czasów”. Rok, ogłoszony z inicjatywy samych osób konsekrowanych, trwał od 30 listopada 2014 do 2 lutego 2016 r.

Papież rozesłał 10 lutego na świat misjonarzy miłosierdzia. Było ich 1071, w tym 76 z Polski. Franciszek udzielił im władzy rozgrzeszenia z grzechów zastrzeżonych Stolicy Apostolskiej i powierzył zadanie głoszenia „radości przebaczenia”.

25 lutego ukazała się książka papieża pt. „Miłość przed światem”, zawierająca odpowiedzi na pytania dzieci. Jej pomysłodawcą był o. Antonio Spadaro, autor pierwszego wywiadu z Franciszkiem. To właśnie na jego ręce napłynęło 259 listów z pytaniami od dzieci w wieku od 6 do 13 lat, pochodzących m.in. z Syrii, Nigerii i Chin. Włoski jezuita zadał je następnie papieżowi, spotykając się z nim w Domu św. Marty. Odpowiadając na postawione mu pytania Franciszek stwierdził, że przez swą prostotę są one niezwykle trudne: „Co robił Bóg, zanim stworzył świat?” – „Kochał”. „Dlaczego rodzice czasami się kłócą?” – „Bo są tylko ludźmi”.

MARZEC

Uporządkowanie finansowania procesów beatyfikacyjnych i kanonizacyjnych. 10 marca weszły w życie nowe regulacje, które zobowiązują m.in. do sumiennej księgowości i wprowadzają obowiązek kontroli finansowej. W wypadku nadużyć przewidują postępowanie dyscyplinarne. Powołany też został fundusz solidarności, którym w razie potrzeby będzie dysponować Kongregacja Spraw Kanonizacyjnych.

19 marca powstało papieskie konto na Instagramie - @Franciscus. W dniu inauguracji miało już prawie pół miliona obserwujących. Obecnie jest ich 3,4 mln. Z kolei liczba użytkowników 9 wersji językowych papieskiego konta @Pontifex na Twitterze zbliżyła się w ciągu 2016 r. do 32 mln.

KWIECIEŃ

8 kwietnia ogłoszono posynodalną adhortację papieża Franciszka „Amoris laetitia”. Jest ona podsumowaniem III Nadzwyczajnego i XIV Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów nt. rodziny, które odbyły się w 2014 i 2015 r. Najwięcej dyskusji wzbudził rozdział ósmy, dotyczący sytuacji osób rozwiedzionych, żyjących w nowych związkach. Papież stwierdził, że „nie należy oczekiwać” nowych „norm ogólnych typu kanonicznego, które można by stosować do wszystkich przypadków. Możliwa jest tylko nowa zachęta do odpowiedzialnego rozeznania osobistego i duszpasterskiego indywidualnych przypadków, które powinno uznać, że ponieważ stopień odpowiedzialności nie jest równy w każdym przypadku, to konsekwencje lub skutki danej normy niekoniecznie muszą być takie same”. Nie wykluczył, że może to dotyczyć także dyscypliny sakramentalnej, „ponieważ po rozeznaniu można uznać, że w danej sytuacji nie ma poważnej winy”. Czterech kardynałów wystosowało do papieża list z prośbą o rozwianie budzących się w nich w związku z adhortacją wątpliwości, jednak pozostał on bez odpowiedzi.

Papież przyjął w Watykanie dwie grupy uchodźców. Z wizyty w obozie na greckiej wyspie Lesbos 16 kwietnia przywiózł w kwietniu 12 Syryjczyków. Z kolei w czerwcu przyleciało stamtąd kolejnych 9 osób. W większości są to muzułmanie. Ten „korytarz humanitarny” uruchomiono dzięki współpracy żandarmerii watykańskiej z władzami Włoch i Grecji oraz rzymską Wspólnotą Świętego Idziego, która zaopiekowała się przybyłymi.

MAJ

Franciszek odebrał 6 maja w Watykanie międzynarodową Nagrodę Karola Wielkiego. Został nią uhonorowany przez niemieckie miasto Akwizgran za swe wybitne zaangażowanie „na rzecz pokoju i zrozumienia, współczucia i tolerancji, solidarności i ochrony stworzenia”.

Nowe instytuty zakonne na prawie diecezjalnym mogą powstawać jedynie po uzyskaniu pozytywnej opinii Kongregacji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego. Reskrypt w tej sprawie podpisał 20 maja, z upoważnienia papieża, sekretarz stanu kard. Pietro Parolin. W dokumencie zaznaczono, że każdy instytut życia konsekrowanego jest darem dla całego Kościoła. W trosce o to, aby decyzje te były poprzedzone właściwym rozeznaniem oryginalności charyzmatu, określającego cechy specyficzne, a także możliwości rozwoju, dla ważności ustanowienia nowego instytutu konieczne jest wcześniejsze zasięgnięcie opinii wspomnianej Kongregacji.