EVANGELIUM VITAE

PRZYPISY

[1] Wyrażenie „Ewangelia życia” nie znajduje się wprawdzie w Piśmie Świętym jako takie, ale odpowiada ono dobrze istotnej treści orędzia biblijnego
[2] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22
[3] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 10: AAS 71 (1979), 275
[4] Por. tamże, 14, l.c., 285
[5] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27
[6] Por. List do wszystkich Braci w Biskupstwie o „Ewangelii życia” (19 maja 1991): Insegnamenti XIV 1 (1991), 1293-1296
[7] Tamże, l.c., 1294
[8] JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 4: AAS 86 (1994), 871
[9] JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 39: AAS 83 (1991), 842
[10] N. 2259
[11] Por. ŚW. AMBROŻY, De Noe, 26, 94-96: CSEL 32, 480-481
[12] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1867 i 2268
[13] De Cain et Abel, II, 10, 38: CSEL 32, 408
[14] Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987): AAS 80 (1988), 70-102
[15] Przemówienie podczas czuwania modlitewnego przed VIII Światowym Dniem Młodzieży (14 sierpnia 1993), II, 3: AAS 86 (1994), 419
[16] JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników sympozjum naukowego na temat „Prawo do życia a Europa” (18 grudnia 1987): Insegnamenti X, 3 (1987), 1446-1447
[17] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 36
[18] Por. tamże, 16
[19] Por. ŚW. GRZEGORZ WIELKI, Moralia in Job, 13, 23: CCL 143 A, 683
[20] JAN PAWEŁ II, Enc. Redemptor hominis (4 marca 1979), 10: AAS 71 (1979), 274
[21] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50
[22] Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei verbum, 4
[23] „Gloria Dei vivens homo”: Adversus haereses, IV 20, 7: Sch 100/2, 648-649
[24] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 12
[25] Confessiones, I, 1: CCL 27, 1
[26] Exameron, VI, 75-76: CSEL 32, 260-261
[27] „Vita autem hominis visio Dei”: Adversus haereses, IV 20, 7: SCh 100/2, 648-649
[28] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 38: AAS 83 (1991), 840-841
[29] JAN PAWEŁ II, Enc. Sollicitudo rei socialis (30 grudnia 1987), 34: AAS 80 (1988), 560
[30] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50
[31] List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 9: AAS 86 (1994), 878; por. Pms XII, Enc. Humani generis (12 sierpnia 1950): AAS 42 (1950), 574
[32] „Animas enim a Deo immediate creari catholica fides nos retinere iubet”: PIUS XII, Enc. Humani generis (12 sierpnia 1950): AAS 42 (1950), 575
[33] SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50; por. JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 28: AAS 74 (1982), 114
[34] Homilie, II, 1: CCSG 3, 39
[35] Zob. np. Psalmy 22 [21], 10-11; 71 [70], 6; 139 [138], 13-14
[36] Expositio Evangelii secundum Lucam, II, 22-23: CCL 14, 40-41
[37] ŚW. IGNACY ANTIOCHEŃSKI, Ad Ephesios 7, 2: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, II, 82
[38] De hominis opificio, 4: PG 44, 136
[39] Por. ŚW. JAN DAMASCEŃSKI, De fide orthodoxa, 2, 12: PG 94, 920. 922, cytowany przez ŚW. TOMASZA Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, Prol
[40] PAWEŁ VI, Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 13: AAS 60 (1968), 489
[41] KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzacego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), Wstęp, 5: AAS 80 (1988), 76-77; por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2258
[42] Didache, I, 1; II, 1-2; V 1 i 3: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 2-3, 6-9, 14-17; por. List pseudo-Barnaby, XIX, 5: l.c., 90-93
[43] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 2263-2269; por. Katechizm Soboru Trydenckiego III, 327-332
[44] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2265
[45] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q. 64, a. 7; Św. ALFONS DE LIGUORI, Theologia moralis, 1. III, tr. 4, c. 1, dub. 3
[46] Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2266
[47] Por. tamże
[48] N. 2267
[49] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 12
[50] Por. Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27
[51] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25
[52] KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), II: AAS 72 (1980), 564
[53] JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 96: AAS 85 (1993), 1209
[54] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 51: „spędzanie płodu jak i dzieciobójstwo są okropnymi przestępstwami”
[55] Por. JAN PAWEŁ II, List apost. Mulieris dignitatem (15 sierpnia 1988), 14: AAS 80 (1988), 1686
[56] List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 21: AAS 86 (1994), 920
[57] KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974), 12-13: AAS 66 (1974), 738
[58] Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), I, 1: AAS 80 (1988), 78-79
[59] Tamże, l.c., 79
[60] Tak mówi prorok Jeremiasz: „Pan skierował do mnie następujące słowo: «Zanim ukształtowałem cię w łonie matki, znałem cię, nim przyszedłeś na świat, poświęciłem cię, prorokiem dla narodów ustanowiłem cię»” (1 4-5). Psalmista, ze swej strony, zwraca się do Pana tymi słowami: „Ty byłeś moją podporą od narodzin, od łona matki moim opiekunem” (Ps 71 [70], 6; por. Iz 46, 3; Hi 10, 8-12; Ps 22 [21] 10-11). Także ewangelista Łukasz - w opisie niezwykłego spotkania dwóch matek, Elżbiety i Maryi oraz dwóch synów, Jana Chrzciciela i Jezusa, ukrytych jeszcze w łonie matczynym (por. 1, 39-45) - podkreśla, jak dziecko odczuwa obecność Dziecięcia i okazuje radość
[61] Por. Deklaracja o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974): AAS 66 (1974), 740-747
[62] „Nie niszcz dziecka przez przerwanie ciąży ani nie zabijaj go po urodzeniu”: V 2: Patres Apostolici, wyd. F.X. FUNK, I, 17
[63] Prośba za chrześcijanami, n. 35; PG 6, 969
[64] Apologeticum, IX, 8: CSEL 69, 24
[65] Por. Enc. Casti connubii (31 grudnia 1930), II: AAS 22 (1930), 562-592
[66] Przemówienie do uczestników Unii Lekarsko-Biologicznej Św. Łukasza (12 listopada 1944): Przemówienia i orędzia radiowe, VI, (1944-1945), 191; por. Przemówienie do uczestniczek Kongresu Katolickiej Unii Włoskich Położnych (29 października 1951), II: AAS 43 (1951), 838
[67] Enc. Mater et Magistra (15 maja 1961), 3: AAS 53 (1961). 447
[68] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 51
[69] Por. kan. 2350, § 1
[70] Kodeks Prawa Kanonicznego, kan. 1398; por. także Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 1450, § 2
[71] Por. tamże, kan. 1329; podobnie Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich, kan. 1417
[72] Por. Przemówienie do Włoskich Prawników Katolickich (9 grudnia 1972): AAS 64 (1972), 777; Enc. Humanae vitae (25 lipca 1968), 14: AAS 60 (1968), 490
[73] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25
[74] KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla rodzącego się życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), I, 3: AAS 80 (1988), 80
[75] Por. Karta Praw Rodziny (22 października 1983), art. 4 b: Tipografia Poliglotta Vaticana, 1983
[76] KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), II: AAS 72 (1980), 5465
[77] Tamże, IV l.c., 551
[78] Por. tamże
[79] Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957), 147; por. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), III: AAS 72 (1980), 547-548
[80] Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957), 145
[81] Por. PIUS XII, Przemówienie do międzynarodowej grupy lekarzy (24 lutego 1957), III: AAS 49 (1957) 129-147 KONGR. ŚWIĘTEGO OFICJUM, Decretum de directa insontium occisione (2 grudnia 1940): AAS 32 (1940), 553-554; PAWEŁ VI, Orędzie do telewizji francuskiej: „Każde życie jest święte” (27 stycznia 1971): Insegnamenti IX (1971) 57-58; Przemówienie do International College of Surgeons (1 czerwca 1972): AAS 64 (1972) 432-436; SOBÓR WAT.II, Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 27
[82] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 25
[83] Por. ŚW. AUGUSTYN, De Civitate Dei I, 20: CCL 47, 22; Św. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, II-II, q. 6, a. 5
[84] Por. KONGREGACJA NAUKI WIARY, Dekl. o eutanazji Iura et bona (5 maja 1980), I: AAS 72 (1980), 545; Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 2281-2283
[85] Epistula 204, 5: CSEL 57, 320
[86] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 18
[87] Por. JAN PAWEŁ II, List apost. Salvifici doloris (11 lutego 1984), 14-24: AAS 76 (1984), 214-234
[88] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 46: AAS 83 (1991), 850; PIUS XII, Orędzie radiowe na Boże Narodzenie (24 grudnia 1944): AAS 37 (1945), 10-20
[89] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 97 i 99: AAS 85 (1993), 1209-1211
[90] KONGR. NAUKI WIARY, Instr. o szacunku dla życia ludzkiego i o godności jego przekazywania Donum vitae (22 lutego 1987), III: AAS 80 (1988), 98
[91] Por. SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae 7
[92] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, Summa Theologiae, I-II, q. 96, a 2
[93] Por. SOBÓR WAT. II, Dekl. o wolności religijnej Dignitatis humanae 7
[94] Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963), II: AAS 55 (1963), 273-274; tekst cytowany wewnątrz jest wzięty z: PIUS XII, Orędzie radiowe na urocz. Zesłania Ducha Świętego 1941 (1 czerwca 1941): AAS 33 (1941), 200. Do tego tematu Encyklika nawiązuje w przypisie: PIUS XI, Enc. Mit brennender Sorge (14 marca 1937): AAS 29 (1937), 159; Enc. Divini Redemptoris (19 maja 1937) III: AAS 29 (1937), 79; PIUS XII, Orędzie radiowe na Boże Narodzenie (24 grudnia 1942): AAS 35 (1943), 9-24
[95] Enc. Pacem in terris (11 kwietnia 1963), l.c., 271
[96] Summa Theologiae, I-II, q. 93, a 3, ad 2um
[97] Tamże, I-II, q. 95, a. 2. Akwinata cytuje ŚW. AUGUSTYNA: „Non videtur esse lex, quae iusta non fuerit”, De libero arbitrio, I, 5, 11: PL 32, 1227
[98] KONGR. NAUKI WIARY, Deklaracja o przerywaniu ciąży (18 listopada 1974), 22: AAS 66 (1974), 744
[99] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, nn. 1753-1755; JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 81-82: AAS 85 (1993), 1198-1199
[100] In Iohannis Evangelium Tractatus, 41, 10: CCL 36, 363; por. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 13: AAS 85 (1993), 1144
[101] Adhort. apost. Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 14: AAS 68 (1976), 13
[102] Por. Mszał Rzymski, Modlitwa celebransa przed Komunią
[103] Por. ŚW. IRENEUSZ: „Omnem novitatem attulit, semetipsum afferens, qui fuerat annuntiatus”, Adversus haereses, IV 34, 1: SCh 100/2, 846-847
[104] Por. ŚW. TOMASZ Z AKWINU, „Peccator inveterascit, recedens a novitate Christi”, In Psalmos Davidis lectura, 6, 5
[105] De beatitudinibus, Oratio VII: PG 44, 1280
[106] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 116: AAS 85 (1993), 1224
[107] Por. JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 37: AAS 83 (1991), 840
[108] Por. Orędzie na Boże Narodzenie 1.967: AAS 60 (1968), 40
[109] PSEUDO-DIONIZY AREOPAGITA, O imionach Bożych, 6, 1-3: PG 3, 856-857
[110] PAWEŁ VI, Pensiero alla morte (Myśli o śmierci), Istituto Paolo VI, Brescia 7.988, s. 24
[111] JAN PAWEŁ II, Homilia podczas Mszy św. beatyfikacyjnej Izydora Bakanji, Elżbiety Canori Mory i Joanny Beretty Molli (24 kwietnia 1994) L'Osservatore Romano, wyd. polskie nn. 6-7/1994, ss. 38-39
[112] Tamże
[113] In Matthaeum, tom. L, 3: PG 58, 508
[114] Por. Katechizm Kościoła Katolickiego, n. 2372
[115] JAN PAWEŁ II, Przemówienie na otwarcie obrad IV Konferencji Ogólnej Episkopatu Ameryki Łacińskiej w Santo Domingo (12 października 1992), 15: AAS 85 (1993), 819
[116] Por. Dekl. o ekumenizmie Unitatis redintegratio, 12; Konst. duszpast. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 90
[117] JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 17: AAS 74 (1982), 100
[118] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 50
[119] JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 39: AAS 83 (1991), 8-12
[120] JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników VII Sympozjum Biskupów europejskich na temat „Współczesne postawy wobec narodzin i śmierci: wyzwanie do ewangelizacji” (17 października 1985), n. 5: Insegnamenti XII, 2 (1989), 945. W tradycji bibiijnej dzieci przedstawiane są właśnie jako dar Boży (por. Ps 127 [126], 3); i jako znak błogosławieństwa dla człowieka, który chodzi drogami Bożymi (por. Ps 128 [127], 3-4)
[121] JAN PAWEŁ II, Enc. Sollicitudo rei socialis (30 grudnia 1987), 38: AAS 80 (1988), 565-566
[122] JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 85: AAS 74 (1982), 188
[123] PAWEŁ VI, Adhort. apost. Evangelii nuntiandi (8 grudnia 1975), 18: AAS 68 (1976), 17
[124] Por. tamże, 20, l.c., 18
[125] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 24
[126] Por. Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 17: AAS 83 (1991), 814; Enc. Veritatis splendor (6 sierpnia 1993), 95-101: AAS 85 (1993), 1208-1213
[127] JAN PAWEŁ II, Enc. Centesimus annus (1 maja 1991), 24: AAS 83 (1991), 822
[128] JAN PAWEŁ II, Adhort. apost. Familiaris consortio (22 listopada 1981), 37: AAS 74 (1982), 128
[129] List o ustanowieniu Światowego Dnia Chorego (13 maja 1992), 2: Insegnamenti XV 1 (1992), 1410
[130] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 35; PAWEŁ VI, Enc. Populorum progressio (26 marca 1967), 15: AAS 59 (1967), 265
[131] Por. JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 13: AAS 86 (1994), 892
[132] JAN PAWEŁ II, Motu proprio Vitae mysterium (11 lutego 1994), 4: AAS 86 (1994), 386-387
[133] Orędzia Soboru do ludzkości (8 grudnia 1965): Do kobiet
[134] JAN PAWEŁ II, List apost. Mulieris dignitatem (15 sierpnia 1988), 18: AAS 80 (1988), 1696
[135] Por. JAN PAWEŁ II, List do Rodzin Gratissimam sane (2 lutego 1994), 5: AAS 86 (1994), 872
[136] JAN PAWEŁ II, Przemówienie do uczestników sympozjum naukowego na temat „Prawo do życia a Europa” (18 grudnia 1987): Insegnamenti X, 3 (1987), 1446
[137] Orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1977: AAS (1976), 711-712
[138] BŁ. GUERYK Z IGNY, In Assumptione B. Mariae, Sermo I, 2: PL 85, 188
[139] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 5
[140] Konst. duszp. o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, 22
[141] Mszał Rzymski, Sekwencja na Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego
[142] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 68