Zmienił oblicze ziemi

W obronie najsłabszych
Z inicjatywy Jana Pawła II podejmowano także liczne inicjatywy zapobiegające wybuchom konfliktów zbrojnych. Czasem takie misje kończyły się powodzeniem, jak na przykład w 1987 r., gdy zainicjowane przez Papieża negocjacje powstrzymały wybuch wojny o kanał Beagle między Argentyną i Chile.

Znaczący był także wkład Stolicy Apostolskiej w łagodzenie konfliktu na Bliskim Wschodzie, choć kolejne powstanie Palestyńczyków zamroziło na jakiś czas pokojowe inicjatywy. Innym razem misje papieskiej dyplomacji nie zdołały uratować pokoju. Tak było przed rozpoczęciem ataku na Irak. Z pewnością jednak głos Papieża spowodował, że konflikt nie był przez świat arabski postrzegany jako starcie chrześcijaństwa z islamem.

Jan Paweł II, angażując się na arenie międzynarodowej, zabiegał o centralne miejsce człowieka i jego praw. Przekonywał rządzących, że ostatnie słowo nie musi należeć do przemocy i strachu, gdyż „pokój jest owocem sprawiedliwości”. Wierzył, że jeżeli ludzie żyć będą zgodnie z zasadami swych religii, w świecie zapanuje pokój. Dlatego zainicjował modlitewne spotkanie w Asyżu, na które 27 października 1986 r. przyjechało 47 delegacji reprezentujących wszystkie wyznania chrześcijańskie oraz inne religie. Jan Paweł II zaapelował wówczas do całego świata, aby w tym dniu ustały, choć na chwilę, wszystkie działania zbrojne. I tak się stało.

Był to być może jedyny dzień w XX wieku, kiedy ludzie nie walczyli ze sobą. Przerwanie prawie wszystkich działań wojennych wskazuje na „wewnętrzny związek między autentyczną postawą religijną i wielkim dobrem pokoju” – skomentował ten fakt Papież.

Starał się reagować na wszystkie zmiany zachodzące w naszej cywilizacji. Nauczał, że w świecie, w którym dokonała się już globalizacja i w którym rynek dąży do uwolnienia się od wszelkich więzów natury moralnej, przyjmując prawo maksymalnego zysku jako jedyną normę, zadaniem chrześcijan jest dostosowanie prawa „dzikiego” rynku do zasad solidarności i sprawiedliwości. Elementem sprawiedliwości była także obrona praw najsłabszych, a więc dzieci nienarodzonych, ludzi starych, schorowanych, zagrożonych przez projekty dopuszczające prawną legalizację aborcji i eutanazji.

Na forum międzynarodowym, a także w czasie spotkań w poszczególnych krajach Jan Paweł II wielokrotnie przypominał, że cywilizacja, która nie będzie chronić tych praw, nieuchronnie będzie się staczać w stronę cywilizacji śmierci. To nauczanie w wielu krajach Zachodu często wywoływało niezwykle ostre polemiki oraz protesty. Mieliśmy do czynienia ze zmasowanym atakiem mediów i różnych środowisk, oceniających papieskie wystąpienia jako konserwatywne, nieprzystające do norm, wymagań i potrzeb współczesnego świata.

Powodem bólu Papieża było, że ten negatywny prąd w naszej cywilizacji kształtować zaczął sumienia elit rządzących demokratycznymi społeczeństwami Zachodu, gdzie usankcjonowana została aborcja, eutanazja, a także tzw. małżeństwa homoseksualne. W tej dziedzinie znacznie bardziej pozytywnym rezonansem cieszyło się papieskie nauczanie w Stanach Zjednoczonych, gdzie konserwatywna rewolucja, zapoczątkowana przez wielkiego prezydenta Ronalda Reagana, wpisała obronę tych wartości, a zwłaszcza prawa do życia, do kanonu podstawowych zasad, bronionych w Ameryce z determinacją, jakiej dawno już nie ma w Europie.

Niepowodzeniem zakończyły się także papieskie zabiegi, aby w konstytucji europejskiej wpisane było odniesienie do wartości chrześcijańskich, aczkolwiek sam proces integracji kontynentu Jan Paweł II oceniał pozytywnie. Podczas spotkania z rodakami, zgromadzonymi na Placu św. Piotra z okazji 25--lecia pontyfikatu, mówił m.in.: „Wejście w struktury Wspólnoty Europejskiej na równych prawach z innymi państwami jest dla naszego Narodu i bratnich Narodów słowiańskich wyrazem jakiejś dziejowej sprawiedliwości”. Wielokrotnie także podkreślał, że wszystkie kraje z byłego Bloku Wschodniego mają do spełnienia ważną misję na Starym Kontynencie.