LUMEN FIDEI

Światło wiary - encyklika papieża Franciszka o wierze.

Przypisy

[1] Dialog z Żydem Tryfonem, 121, 2: PG 6, 758.

[2] ŚW. KLEMENS ALEKSANDRYJSKI, Protrepticos, IX: (Zachęta Greków), IX: PG 8, 195.

[3] Brief an Elisabeth Nietzsche (11 czerwca 1865), w: Werke in drei Bänden, München 1954, 953 n.

[4] Raj, XXIV, 145-147 (tłum. Edward Porębowicz).

[5] Acta Sanctorum, I Junii, 21.

[6] «Nawet jeśli Sobór nie traktuje bezpośrednio o wierze, mówi o nim na każdej stronie, uznaje jej żywotny i nadprzyrodzony charakter, zakłada ją całą i mocną i na niej buduje swoją naukę. Wystarczyłoby przytoczyć stwierdzenia soborowe […], by zdać sobie sprawę z istotnej wagi, jaką Sobór, zgodnie z doktrynalną tradycją Kościoła, przypisuje wierze, prawdziwej wierze, mającej źródło w Chrystusie, a kanał przekazu w Magisterium Kościoła» (PAWEŁ VI, Audiencja generalna, (8 marca 1967): Insegnamenti V (1967), 705).

[7] Por. np. SOBÓR WAT. I, Konst. dogm. o wierze katolickiej Dei Filius, rozdz.III: DS 3008-3020; SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 5; Katechizm Kościoła Katolickiego, 153-165.

[8] Por. Katechezy, V, 1: PG 33, 505A.

[9] In Psal. 32, II, s. I, 9; PL 36, 284.

[10] M. BUBER, Opowieści chasydów, Poznań 1986.

[11] Émile, Paris 1966, 387.

[12] Lettre à Christophe de Beaumont, Lausanne 1993, 110.

[13] Por. In Ioh. Evang., 45, 9: PL 35, 1722-1723.

[14] Część II, IV.

[15] De continentia, 4, 11: PL 40, 356.

[16] Vom Wesen katholischer Weltanschauung (1923), w: Unterscheidung des Christlichen. Gesammelte Studien 1923-1963, Mainz 1963, 24.

[17] XI, 30, 40: PL 32, 825.

[18] Por. tamże, 825-826

[19] Por. Vermischte Bemerkungen / Culture and Value, G.H. von Wright (pod redakcją), Oxford 1991, 32-33; 61-64.

[20] Homiliae in Evangelia, II, 27, 4: PL 76, 1207.

[21] Por. Expositio super Cantica Canticorum, XVIII, 88: CCL, Continuatio Mediaevalis, 87, 67.

[22] Tamże, XIX, 90: CCL, Continuatio Mediaevalis, 87, 69.

[23] «Bogu objawiającemu należy okazać „posłuszeństwo wiary” (por. Rz 16, 26; por. Rz 1, 5; 2 Kor 10, 5-6), przez które człowiek z wolnej woli cały powierza się Bogu, okazując „pełną uległość rozumu i woli wobec Boga objawiającego” i dobrowolnie uznając objawienie przez Niego dane. By móc okazać taka wiarę, trzeba mieć łaskę Bożą uprzedzającą i wspomagającą oraz pomoce wewnętrzne Ducha Świętego, który by poruszał serca i do Boga zwracał, otwierał oczy rozumu i udzielał „wszystkim słodyczy w uznawaniu i dawaniu wiary prawdzie”. Aby zaś coraz głębsze było zrozumienie objawienia tenże Duch Święty darami swymi wiarę stale udoskonala» (SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 5)

[24] Por. H. SCHLIER, Meditationen über den Jahanneischen Begriff der Wahrheit,w: Besinnung auf das Neue Testament. Exegetische Aufsätze und Vorträge 2, Freiburg, Basel, Wien 1959, 272.

[25] Por. S. Th., III, q. 55, a. 2, ad 1.

[26] Sermo 229/L, PLS 2, 576: «Tangere autem corde, hoc est credere».

[27] Por. Enc. Fides et ratio (14 września 1998), 73: AAS (1999), 61-62.

[28] Por. VIII, 12, 29: PL 32, 762.

[29] De Trinitate, XV, 11, 20: PL 42, 1071: «verbum quod intus lucet».

[30] Por. De civitate Dei, XXII, 30, 5: PL 41, 804.

[31] Por. KONGR. NAUKI WIARY, Dekl. Dominus Iesus (6 sierpnia 2000), 15: AAS 92 (2000), 756.

[32] Demonstratio apostolicae praedicationis, 24: SC 406, 117.

[33] Por. ŚW. BONAWENTURA, Breviloquium, Prol.: Opera Omnia, V, Quaracchi 1891, s. 201; In I Sent., proem., q. 1, resp.: Opera Omnia, I, Quaracchi 1891, s. 7; ŚW. TOMASZ Z AKWINU, S. Th., I, q. 1.

[34] Por. De Baptismo, 20, 5: CCL 1, 295.

[35] Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei Verbum, 8.

[36] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. o Liturgii świętej Sacrosanctum Concilium, 59.

[37] Por. Epistula Barnabae, 11, 5: SC 172, 162.

[38] Por. De nuptiis et concupistentia, I, 4, 5: PL 44, 413: «Habent quippe intentionem generandi regenerandos, ut qui ex eis saeculi filii nascuntur in Dei filios renascantur».

[39] SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei verbum, 8.

[40] In nativitate Domini, Sermo, 4, 6: SC 22, 110.

[41] Por. ŚW. IRENEUSZ, Adversus haereses, I, 10, 2: SC 264, 160.

[42] Por. tamże, II, 27, 1: SC 294, 264.

[43] Por. ŚW. AUGUSTYN, De sancta virginitate, 48, 48: PL 40, 424-425: «Servatur et in fide inviolata quaedam castitas virginalis, qua Ecclesia uni viro virgo casta coptatur».

[44] Por. An Essay on the Development of Christian Doctrine, Uniform Edition: Longmans, Green and Company, London, 1868-1881, 185-189.

[45] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Objawieniu Bożym Dei verbum, 10.

[46] ORYGENES, Contra Celsum, IV, 75: SC 136, 372.

[47] Tamże, 85: SC 136, 394.

[48] “Do you need to be told that even such modest attainments / As you can boast in the way of polite society / Will hardly survive the faith to which they owe their significance?”: «Choruses from The Rock», w: The Collected Poems and Plays 1909-1950, New York 1980, 106.

[49] Por. Dialog z Żydem Tryfonem, 100, 5: PG 6, 710.

[50] Por. SOBÓR WAT. II, Konst. dogm. o Kościele Lumen gentium, 58.