Co zamiast Funduszu Kościelnego

Zmiany zostaną przedstawione w założeniach do projektu nowelizacji ustawy o gwarancjach wolności sumienia, który będzie poddany konsultacjom - poinformował wiceminister Administracji i Cyfryzacji Piotr Kołodziejczyk na początku lutego, w odpowiedzi na interpelację posłanki PiS Marii Nowak w tej sprawie. - Stosowny projekt przewidywać będzie zamianę dotychczasowego Funduszu Kościelnego na bardziej nowoczesne sposoby finansowania różnych form działalności Kościołów. Projekt ten podany zostanie konsultacjom, w trakcie których m.in. +władze zwierzchnie związków wyznaniowych+ będą mogły przedstawić swoje stanowisko

MAC na razie nie informuje o założeniach projektu, nad którym pracuje.

Do tej pory resort nie prowadził konsultacji z Episkopatem, który kilkakrotnie zapowiadał, że jest gotowy do rozmów. Strona kościelna uważa także, iż zmiany dot. Funduszu Kościelnego powinny być poprzedzone dwustronną umową. Zaznacza też, iż Fundusz powinien zostać przekształcony, ale nie zlikwidowany.

Zmiany w funkcjonowaniu Funduszu Kościelnego, z którego m.in. finansowane są emerytury duchownych, zapowiedział w swoim expose premier Donald Tusk. Jak mówił, potrzebna jest dyskusja nad emerytalnym zabezpieczeniem duchownych, którzy powinni być objęci powszechnym systemem ubezpieczeń społecznych.

Rzecznik rządu Paweł Graś zapowiedział w ubiegłą środę, że w najbliższym czasie pojawi się projekt ustawy dotyczący likwidacji Funduszu Kościelnego. "Mieliśmy w tej sprawie różne zdania. Zarówno ze strony Kościoła, jak i ze strony specjalistów: prawników i konstytucjonalistów. Ten projekt pojawi się wkrótce i będzie poddany normalnym konsultacjom. Wszystkie strony będą się mogły na jego temat wypowiedzieć" - powiedział w radiowej Trójce Graś.

Pytany, czy - jak donosiły media - rząd zamierza zlikwidować Fundusz Kościelny bez podpisania umowy z Episkopatem, rzecznik rządu powiedział: "opinie specjalistów zarówno ze strony rządowej, jak ze strony kościelnej są w tej sprawie podzielone".

Z kolei sekretarz generalny KEP bp Wojciech Polak powiedział PAP, że do tej pory nie było żadnych rozmów z MAC. "Zapisy związane z konkordatem i konstytucją wyraźnie mówią, że zmiany w kwestiach dot. dofinansowywania działalności Kościołów i związków wyznaniowych powinny być poprzedzone dwustronnymi umowami. Dotyczy to nie tylko dofinansowywania ubezpieczenia duchownych, ale także szerszych działań: wspomagania działalności edukacyjnej i charytatywnej, troski o kościelne zabytki. Chodzi nam o to, żebyśmy mogli uczestniczyć w procesie przekształcania Funduszu Kościelnego i osiągnąć porozumienie pomiędzy stroną kościelną i rządową" - podkreślił bp Polak.

Natomiast z odpowiedzi MAC na interpelację posłanki Nowak wynika, że zmiany dotyczące finansowania z Funduszu Kościelnego składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe duchownych nie wymagają podpisywania umowy z Kościołem. MAC argumentuje, że są one finansowane zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, a jej zmiana nie wymaga porozumienia z Kościołem.

Według Episkopatu, Fundusz Kościelny powinien funkcjonować w bardziej współczesnej formie. "Otwarte są kwestie konkretnych rozwiązań, np. objęcie większym nadzorem działalności Funduszu, czy też propozycja dobrowolnego odpisu podatkowego wiernych. To są tematy do dyskusji i konsultacji" - podkreśla bp Polak.

Metropolita lubelski i były sekretarz Episkopatu abp Stanisław Budzik ocenił w listopadowej rozmowie z PAP, że "Fundusz Kościelny jest instytucją anachroniczną". "Dlatego Episkopat postuluje jego przekształcenie. Nie będzie do tego potrzebna zmiana konkordatu. Nie reguluje on spraw ubezpieczeń i finansów Kościoła" - mówił.

W połowie marca podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Episkopatu Polski i Rządu ma zostać powołany zespół, który opracuje nowy system finansowania Kościoła katolickiego w Polsce.

Fundusz Kościelny powstał w 1950 r. jako rekompensata za przejęcie przez państwo dóbr kościelnych na rzecz Skarbu Państwa, które po 1989 r. uznano za bezprawne. Do Funduszu miały wpływać dochody uzyskiwane z przejętego przez państwo majątku kościelnego, a następnie miał on być dzielony między kościoły proporcjonalnie do zabranych nieruchomości. Nigdy tak się nie stało, fundusz jest zasilany z budżetu państwa. Zdaniem ekspertów, przekazywane kwoty są kilkakrotnie niższe od tych, jakie można by uzyskać z użytkowania zabranej ziemi.

Z Funduszu Kościelnego pokrywane są ubezpieczenia duchownych, którzy nie mają umów o pracę, m.in. misjonarzy i zakonników zakonów kontemplacyjnych. Fundusz finansuje też działalność charytatywną, oświatowo-wychowawczą, remonty i konserwacje zabytków sakralnych oraz utrzymanie wydziałów teologicznych na wyższych uczelniach. Działa na rzecz wszystkich Kościołów i związków wyznaniowych.