Historia pewnej przyjaźni

Biskupem chyba też nie łatwo było mu być?

– Nie było łatwo. Gdy ktoś w jakiejś dziedzinie jest wybitny, nie jest mu łatwo, gdyż odstaje od środowiska. To nie jest łatwe. To, że miał silny charakter i w niektórych sprawach był bezkompromisowy, nie ułatwiało mu życia, a nawet je skróciło. Choć jak trzeba było, to był też dobrym i zręcznym politykiem.

Był atakowany przez niektóre środowiska, także kościelne. Czy przejmował się tym bardzo?

– Był przedmiotem ataków. Nie pokazywał szczególnie, że się nimi przejmuje, ale sądzę, że bardzo je przeżywał.

Nie lubiano go nie tylko za cięty język polemisty, ale także nie zgadzano się z jego wizją Kościoła....

– Wizję Kościoła abp. Życińskiego można scharakteryzować w dwóch określeniach: wierność źródłom oraz otwartość na współczesność i przyszłość. On to potrafił godzić tak jak wielu wielkich ludzi w Kościele. Wielu innych nie potrafi tego godzić. Tu przypomina mi się metafora Stanisława Lema o historyku, który tak był zapatrzony w historię, że tyłem wjeżdżał do współczesności. Życiński nie wjeżdżał tyłem do współczesności.

Inna kwestia, która dotknęła bardzo abp. Życińskiego to sprawa „TW Filozof”. Czy rozmawialiście na ten temat?

– Sprawa ta wypłynęła, gdy został arcybiskupem w Lublinie. Wtedy widywaliśmy się bardzo rzadko i nie rozmawialiśmy na ten temat. Miałem do niego absolutne zaufanie. Przyglądałem się jego działalności w stanie wojennym, gdy blisko współpracowaliśmy w Krakowie. Prowadził rozległą działalność solidarnościową, miał wiele odczytów. Przypomnijmy, że wtedy było wielkie zapotrzebowanie na odczyty nawet wśród robotników. Chętnie słuchano jego wykładów filozoficznych. Józek wiele jeździł i działał. Nie miałem najmniejszych wątpliwości, co do jego uczciwości. Wiedziałem, że był inwigilowany.

Rozmawialiście o tym wówczas?

– Oczywiście. Nawet nieraz wskazywał mi ludzi, którzy go śledzą. Nie było to między nami przedmiotem żadnego tabu.