Asyż wczoraj i dziś

Komentarze po spotkaniu – naśladownictwo

Ów „duch Asyżu”, do którego Ojciec Święty wracał jeszcze wielokrotnie, niemal do ostatnich swych dni, znalazł potem wielu naśladowców. Najtrwalszym owocem tego „Asyżu I” są organizowane co roku od 1987 po dziś dzień przez rzymską Wspólnotę św. Idziego spotkania w ramach cyklu „Ludzie i Religie”. Przez pierwsze dwa lata odbywały się one w stolicy Włoch, ale na przełomie sierpnia i września 1989 – w 50. rocznicę wybuchu II wojny światowej – zorganizowano je w Warszawie pod hasłem „Nigdy więcej wojny!”. Odtąd miejscem kolejnych dorocznych spotkań są różne miasta w całej Europie, przy czym we wrześniu 2009 była to znów ziemia polska, tym razem Kraków, a w tym roku Monachium. Każdorazowo w spotkaniach tych uczestniczą wyznawcy różnych wspólnot chrześcijańskich i religii niechrześcijańskich, a na zakończenie tych wydarzeń odczytywane jest specjalne przesłanie – apel ludzi religii o pokój.

Międzyreligijne spotkania w intencji pokoju organizowali też przez wiele lat buddyści japońscy na świętej dla nich górze Hiei, a w Polsce podobne inicjatywy podejmuje się od kilku lat np. w Gdańsku i we Wrocławiu.

Reakcje dawne i obecne

Ale nie wszyscy w Kościele katolickim byli i są zachwyceni tego rodzaju przedsięwzięciami. Od początku ostro krytykowało je Bractwo Kapłańskie św. Piusa X, których założyciel, abp Marcel Lefebvre (1905-91) zarzucił papieżowi „upokorzenie” chrześcijaństwa, a zwłaszcza katolicyzmu, a fakt, że w czasie modłów buddystów na ołtarzu w jednej z kaplic stanął posążek Buddy, uznał za profanację świątyni. Może nie tak ostro, ale też zdecydowanie wystąpili przeciw spotkaniu w Mieście św. Franciszka przedstawiciele innych konserwatywnych nurtów w łonie Kościoła.

Ogólnie jednak można powiedzieć, że tamto pierwsze spotkanie przed 25 laty nie wywoływało zbyt wielkich sprzeciwów. Znacznie więcej protestów wzbudziła zapowiedź najnowszego spotkania – tym razem krytyka objęła szerokie kręgi co bardziej zachowawczych środowisk kościelnych. Często wyrażano przy tym zdziwienie, że z inicjatywą taką wyszedł obecny papież, który – jak się wydawało – jest znacznie bardziej konserwatywny od swego przeciwnika. Być może częściowo pod wpływem tych krytyk zbliżające się spotkanie w Asyżu będzie nie Dniem Modlitwy, ale Dniem Refleksji, Dialogu i Modlitwy o Pokój i Sprawiedliwość na Świecie z podtytułem: „Pielgrzymi Prawdy, Pielgrzymi Pokoju”. Ponadto do udziału w nim zaproszono nie tylko ludzi religii, ale również niewierzących, co jeszcze bardziej ma podkreślać powszechny wymiar spotkania, nie wyłącznie religijny.

Inne „Asyże”

Wspomnijmy na koniec krótko o podobnym spotkaniu w Asyżu, które odbyło się 24 stycznia 2002 również z inicjatywy Jana Pawła II. Jeśli pierwszy taki dzień był wynikiem papieskiego zatroskania o pokój, zagrożony w wielu miejscach świata, to bezpośrednim bodźcem do nowego spotkania był zamach na miasta amerykańskie 11 września 2001. Pod wpływem tej wielkiej tragedii Ojciec Święty postanowił znów odwołać się do siły modlitwy i w ten sposób odpowiedzieć na wybuch terroryzmu.

Na jego apel do Miasta św. Franciszka przybyli chrześcijanie wszystkich wyznań oraz muzułmanie, żydzi, hinduiści i buddyści, wyznawcy konfucjanizmu, zoroastryzmu, szintoizmu, dźinizmu i animistycznych religii afrykańskich. W sumie obecni byli przedstawiciele 31 wyznań chrześcijańskich i 11 innych religii, a także m.in. premier Włoch Silvio Berlusconi. W wielkim namiocie u progu bazyliki św. Franciszka wraz z papieżem modlili się o pokój w świecie zagrożonym terroryzmem po zamachach z poprzedniego roku. Słowo wstępne wygłosił ówczesny przewodniczący Papieskiej Rady „Iustitia et Paz” kard. François-Xavier Nguyen Van Thuan.

Na zakończenie tego Dnia Modlitwy jego uczestnicy zobowiązali się do wielorakich działań na rzecz pokoju, solidarności i zaangażowania w obronie ubogich oraz do niewykorzystywania religii dla przemocy i wrogości.„Nigdy więcej przemocy! Nigdy więcej wojny! Nigdy więcej terroryzmu! Niech w imię Boga każda religia niesie na ziemi sprawiedliwość i pokój, przebaczenie i życie, miłość!” – wołał na zakończenie tego spotkania Jan Paweł II.

Warto jeszcze przypomnieć o dwudniowym Dniu Modlitwy i Postu w intencji pokoju na Bałkanach, który również odbył się w Asyżu w 9-10 stycznia 1993. Tym razem było to wydarzenie bardziej lokalne, choć też bardzo ważne. Na zaproszenie Ojca Świętego przyjechali do miasteczka przedstawiciele 32 konferencji biskupich z naszego kontynentu (z Polski kard. Józef Glemp), a także innych Kościołów i wspólnot chrześcijańskich oraz judaizmu i islamu z byłej Jugosławii i innych krajów. Najważniejszym przesłaniem tego spotkania było gorące wezwanie, skierowane przez papieża przede wszystkim do narodów byłej Jugosławii, o pokój, wyrzeczenie się nienawiści, budowanie mostów przyjaźni i braterstwa.