Bóg nadzieją i radością pokornych

1. Naszej dzisiejszej pochwalnej modlitwie do Pana życia przewodzi głos niewiasty. Zgodnie bowiem z przekazem Pierwszej Księgi Samuela, odczytany przez nas przed chwilą hymn intonuje Anna, po tym jak ofiarowała Panu swe dziecko, małego Samuela. Będzie on prorokiem w Izraelu i przez swą działalność przyczyni się do przejścia narodu żydowskiego do nowej, monarchicznej formy rządów. Pośród jego władców znajdą się nieszczęsny król Saul oraz pełen chwały król Dawid.

Anna w przeszłości doświadczyła cierpienia, ponieważ — jak czytamy — Pan «zamknął jej łono» (1 Sm 1, 5). W starożytnym Izraelu bezpłodna kobieta była niczym sucha gałąź, martwa rzeczywistość, również dlatego, że uniemożliwiała mężowi trwanie w pamięci kolejnych pokoleń, co miało istotne znaczenie wobec niepewnej jeszcze i mglistej wizji życia pozagrobowego.

2. Anna złożyła jednak swą ufność w Bogu życia i tak oto się modliła: «Panie Zastępów! Jeżeli łaskawie wejrzysz na poniżenie służebnicy twojej i wspomnisz na mnie, i nie zapomnisz służebnicy twojej, i dasz mi potomka płci męskiej, to oddam go Panu po wszystkie dni jego życia» (1 Sm 1, 11). I Bóg wysłuchał wołania tej upokorzonej kobiety, obdarzając ją właśnie Samuelem: suchy pień zrodził żywą odrośl (por. Iz 11, 1). To, co po ludzku wydawało się niemożliwe, stało się żywą rzeczywistością w owym dziecku, które miało być poświęcone Panu.

Dziękczynna pieśń, pojawiająca się na ustach tej matki, zostanie podjęta w zmienionej formie przez inną matkę, Maryję, która pozostając dziewicą, porodzi za sprawą Ducha Bożego. Istotnie, w Magnificat Matki Jezusa można dostrzec zarys pieśni Anny, która właśnie z tego powodu określana jest jako «Magnificat Starego Testamentu».

3. W rzeczywistości bibliści zauważają, że autor święty włożył w usta Anny swego rodzaju psalm królewski, pełen cytatów albo odniesień do innych Psalmów.

Pojawia się na pierwszym planie obraz króla żydowskiego, atakowanego przez przeciwników potężniejszych od niego, który jednak w końcu zostaje ocalony i odnosi tryumf, ponieważ przy nim Pan łamie łuk potężnych (por. 1 Sm 2, 4). Wymowny jest końcowy fragment pieśni, ukazujący uroczystą epifanię Pana wkraczającego na scenę dziejów: «Pan wniwecz obraca opornych: przeciw nim grzmi na niebiosach. Pan osądza krańce ziemi, On daje potęgę królowi, wywyższa moc swego pomazańca» (w. 10). W języku hebrajskim ostatnim słowem jest właśnie «pomazaniec», czyli «Mesjasz», co pozwala widzieć w tej królewskiej modlitwie także pieśń mesjańskiej nadziei.

4. Pragniemy zwrócić uwagę na dwa wątki tego dziękczynnego hymnu, wyrażającego uczucia Anny. Pierwszym, który dominować będzie również w Magnificat Maryi, jest odwrócenie losu dokonane przez Boga. Potężni zostają upokorzeni, a słabi «przepasują się mocą»; syci gorączkowo poszukują pokarmu, a głodujący zasiadają do obfitej uczty; biedak podniesiony zostaje z pyłu i otrzymuje «tron zaszczytny» (por. ww. 4. 8).