Rok papieża Franciszka: rewolucja czy reforma?

Polityka kadrowa

Gdy chodzi o „politykę kadrową” Franciszka w skali Kościoła powszechnego, to wskazał on Kongregacji ds. Biskupów bardzo jasne, ale i wymagające kryteria wyłaniania kandydatów na biskupów. Podkreślił, że nie szuka się „menadżera do zarządzania przedsiębiorstwem”, ale człowieka, który potrafi poprowadzić ludzi ku Bogu, zgodnie ze specyficznymi wymogami danego Kościoła lokalnego. Dlatego „musimy wznieść się poza i ponad nasze ewentualne preferencje, sympatie, znajomości czy skłonności”, szukając u kandydatów równowagi opartej „z jednej strony na ludzkiej dojrzałości i zakorzenieniu w kulturze, a z drugiej na mocnej wierze i wewnętrznej dyscyplinie”. Konieczny jest także kerygmatyczny temperament przyszłych biskupów. „Chodzi o ludzi strzegących doktryny nie po to, by mierzyć dystans świata od prawdy, którą ta doktryna zawiera, ale by zafascynować świat i porwać go pięknem miłości, by pozyskać go darem wolności niesionym przez Ewangelię - wyjaśnił papież. - Kościół nie potrzebuje apologetów swojej sprawy, ani krzyżowców do staczania bitew, lecz pokornych i ufnych siewców prawdy, którzy wiedzą, że jest im ona ciągle na nowo przekazywana i zawierzają jej mocy”.

Na swym pierwszym konsystorzu Franciszek skupił się na „peryferiach” Kościoła. Tylko ośmiu spośród 19 nowych kardynałów pochodziło z Europy (zazwyczaj stanowili oni większość). Tylko czterech z nich pracuje w Kurii Rzymskiej. Dowartościowana została przede wszystkim Ameryka, która otrzymała sześciu purpuratów. Szczególnie symboliczne było włączenie do kolegium kardynalskiego niemal 99-letniego abp. Lorisa Capovilli, sekretarza Jana XXIII, a także biskupów ubogich diecezji z Haiti, Antyli i filipińskiej wyspy Mindanao. Nie znalazło się w tym gronie kilku szefów dykasterii Kurii Rzymskiej, ani arcybiskupi wielu tradycyjnie kardynalskich stolic na świecie (np. we Włoszech pominięto patriarchę Wenecji i metropolitę Turynu, za to kardynałem został arcybiskup prowincjonalnej Perugii). Papież postanowił obdarzać purpurą konkretnych ludzi, niekoniecznie ze względu na sprawowane przez nich funkcje.

Synod Biskupów

Franciszek wprowadził kilka nowości, gdy chodzi o obrady Synodu Biskupów. Zwołał już III Nadzwyczajne Zgromadzenie Ogólne Synodu, które odbędzie się w Watykanie w dniach 5-19 października 2014 r. na temat: „Wyzwania duszpasterskie związane z rodziną w kontekście ewangelizacji”. Papież i biskupi podzielą się na nim swymi doświadczeniami i zdadzą relację o sytuacji rodziny w swych krajach. Rok później na zgromadzeniu zwyczajnym Synodu wyciągną wnioski i sformułują konkretne propozycje, wytyczając kierunki duszpasterstwa rodzin. Tym samym po raz pierwszy jeden temat będzie omawiany podczas dwóch zgromadzeń Synodu.

Również po raz pierwszy poprzedzająca każde zgromadzenie konsultacja z biskupami z całego świata została rozszerzona także na wszystkich wiernych. Kwestionariusz z 38 pytaniami dotyczącymi recepcji nauczania Kościoła nt. małżeństwa i rodziny, trudności we wprowadzaniu go w życie i uwzględniania go w programach duszpasterskich, co daje obraz stanu duszpasterskiej odpowiedzi na problemy rodzin, został w wielu krajach opublikowany w internecie i każdy chętny mógł wziąć udział w konsultacji. Jej syntezę konferencje episkopatu z całego świata przesłały do Sekretariatu Synodu Biskupów. Na tej postawie powstanie dokument roboczy październikowego Zgromadzenia.