Pomoc w przezwyciężeniu trudności

„Dla wszystkich jest miejsce na tej naszej ziemi: na niej cała rodzina ludzka powinna znaleźć bogactwa konieczne do godnego życia, z pomocą samej natury, będącej darem Boga dla Jego dzieci, wnosząc własny wkład pracy i inwencji. (…) By nowym pokoleniom przekazać ziemię w takim stanie, aby również i one mogły godnie ją zamieszkiwać i dalej uprawiać” (50). „Kwestia społeczna stała się radykalnie kwestią antropologiczną”. Nie tylko sposób poczęcia, ale również manipulowania życiem, zaczynając od biotechnologii, gdzie absolutyzacja techniki znajduje swój najwyższy wyraz i może prowadzić do cywilizacji śmierci. Ale i sposób traktowania siebie samego i drugiego człowieka, swojej „grupy interesu” i innych narodów, całej koncepcji rozwoju…

Za konkretnymi scenariuszami kryją się często postawy kulturowe negujące godność ludzką. „Podczas gdy ubodzy pukają jeszcze do drzwi bogaczy, bogaty świat wydaje się nie słuchać więcej tych uderzeń do drzwi z powodu sumienia niezdolnego już do rozpoznania tego, co ludzkie. Bóg odsłania człowieka człowiekowi; rozum ludzki i wiara chrześcijańska współpracują w ukazywaniu mu dobra, byleby chciał je dostrzec; prawo naturalne, w którym jaśnieje blask stwórczego Rozumu, wskazuje na wielkość człowieka, ale również na jego nędzę, kiedy nie dostrzega on wezwania prawdy moralnej” (75). „Humanizm otwarty na Absolut i inspirowany po chrześcijańsku może nam przewodzić w krzewieniu realizacji form życia obywatelskiego – w obrębie struktur, instytucji, kultury i etosu – ratując nas przed ryzykiem, by stać się niewolnikami przelotnej mody” (78).

W komentarzu dla Radia Watykańskiego zwróciłem uwagę, że lęki „grup interesu”, których funkcjonowanie w epoce globalizacji przynosi więcej szkody niż pożytku i blokuje r e a l n y rozwój narodów, oraz siła (także medialna) środowisk związanych ze starymi ideologiami i „ich kanapami” będą największą przeszkodą w wykorzystaniu szansy, jaką daje refleksja zawarta w encyklice. Dodać trzeba, że Papież zwraca się „do wszystkich ludzi dobrej woli”, ale w sposób szczególnie zobowiązujący kieruje swoje słowo do wspólnoty Kościoła. „Jeśli tylko uświadamiamy sobie, że jesteśmy powołani jako pojedyncze osoby i jako wspólnota do uczestniczenia w rodzinie Boga jako Jego dzieci, będziemy również zdolni zrodzić nową myśl i wyrazić nowe energie w służbie prawdziwego humanizmu integralnego. (…) Największą siłą w służbie rozwoju jest humanizm chrześcijański, który ożywia miłość i pozwala nam się prowadzić przez prawdę, przyjmując jedną i drugą jako nieustanny Boży dar. Dyspozycyjność wobec Boga otwiera na dyspozycyjność wobec braci oraz wobec życia pojmowanego jako solidarne i radosne zadanie” (78).