Homilia wygłoszona w podczas Mszy św. w Pałacu Sportu w Atenach

3. Wspominać w Atenach życie i działalność Pawła znaczy usłyszeć wezwanie do głoszenia Ewangelii aż po krańce ziemi, ukazując naszym współczesnym zbawienie przyniesione przez Chrystusa oraz drogi świętości i życia moralnie prawego, które stanowią odpowiedź na powołanie Chrystusa. Ewangelia jest dobrą nowiną o powszechnym zasięgu, którą mogą zrozumieć wszystkie narody.

Zwracając się do ateńczyków, św. Paweł nie chce zataić żadnej prawdy wiary, którą otrzymał; jak każdy apostoł ma obowiązek wiernie strzec jej depozytu (por. 2 Tm 1, 14). Jeżeli sięga na początku do odniesień znanych swoim słuchaczom i nawiązuje do ich sposobu myślenia, czyni to w tym celu, aby mogli lepiej zrozumieć Ewangelię, którą im przyniósł. Paweł powołuje się na naturalne poznanie Boga i na głęboką duchową tęsknotę, jakiej doznają być może jego rozmówcy, aby przygotować ich na przyjęcie objawienia jedynego i prawdziwego Boga.

Jeżeli Paweł potrafił przed ateńczykami cytować klasycznych autorów starożytnych, to dlatego, że jego osobista kultura została w pewnej mierze ukształtowana przez hellenizm. Posłużył się nią zatem, aby głosić Ewangelię słowami, które mogły skutecznie przemówić do słuchaczy (por. Dz 17, 17). Jakaż to lekcja dla nas! Aby głosić Dobrą Nowinę ludziom naszych czasów, Kościół musi brać pod uwagę różne aspekty ich kultur oraz ich środki komunikacji, choć nie może to prowadzić do zniekształcenia jego orędzia ani do umniejszenia jego znaczenia i zasięgu. «Chrześcijaństwo trzeciego tysiąclecia będzie musiało coraz lepiej zaspokajać tę potrzebę inkulturacji» (Novo millennio ineunte, 40). Mistrzowska mowa Pawła jest wezwaniem dla uczniów Chrystusa, aby nawiązywali prawdziwie misyjny dialog ze swymi współczesnymi, respektując ich tożsamość, ale zarazem głosząc im otwarcie i zdecydowanie Ewangelię wraz z wszystkimi implikacjami i wymogami, jakie wnosi ona w życie ludzi.

4. Bracia i siostry, wasz kraj szczyci się długą tradycją mądrości i humanizmu. Od początków chrześcijaństwa filozofowie dążyli do «ukazania powiązań między rozumem a religią. (...) Wkroczyli w ten sposób na drogę, która wychodząc od dawnych tradycji partykularnych, inicjowała proces rozwoju odpowiadający wymogom rozumu powszechnego» (Fides et ratio, 36). Ta praca filozofów i pierwszych chrześcijańskich apologetów pozwoliła później rozwinąć, w duchu św. Pawła i jego mowy w Atenach, owocny dialog między wiarą chrześcijańską a filozofią.

Za przykładem św. Pawła i pierwszych wspólnot trzeba koniecznie wykorzystywać sposobności do dialogu z naszymi współczesnymi, zwłaszcza tam, gdzie decydują się przyszłe losy człowieka i ludzkości, tak aby podejmowane decyzje nie służyły jedynie interesom politycznym i ekonomicznym, które nie zważają na godność człowieka i wynikające z niej wymagania, ale by miały ów «suplement duchowy», który przypomina o szczególnej roli i godności człowieka. Wiele jest dziś areopagów oczekujących świadectwa chrześcijan (por. Redemptoris missio, 37), zachęcam was zatem, byście byli obecni w świecie. Tak jak prorok Izajasz, chrześcijanie są ustanowieni strażnikami murów (por. Iz 21, 11-12), aby umieli dostrzegać wyzwania, jakie różne współczesne sytuacje stawiają człowiekowi, aby odkrywali w społeczeństwie zalążki nadziei i ukazywali światu blask Paschy, który rozjaśnia światłem nowego dnia całą ludzką rzeczywistość.

Cyryl i Metody, dwaj bracia z Salonik, usłyszeli wezwanie Zmartwychwstałego: «Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię wszelkiemu stworzeniu» (Mk 16, 15). Udali się do narodów słowiańskich i potrafili im zanieść Ewangelię w ich własnym języku. Nie tylko «rozwijali swoją misję w pełnym poszanowaniu kultury, którą zastali u narodów słowiańskich, ale wraz z religią wybitnie i nieustannie ją rozwijali i umacniali» (Slavorum apostoli, 26). Niech ich przykład i modlitwa pomagają nam coraz lepiej zaspokajać potrzebę inkulturacji i radować się pięknem wielokształtnego oblicza Kościoła Chrystusowego!