Jordania - charakterystyka kraju

Społeczeństwo jest bardzo młode. Wynika to m.in. z powszechnej wielodzietności. Prawie 80 proc. Jordańczyków żyje w miastach. Według oficjalnych statystyk bezrobocie kraju wynosi 15 proc. Nieoficjalne dane mówią jednak o 40 proc. Podstawowe szkolnictwo obejmuje w zasadzie całe społeczeństwo. Sporo osób studiuje na zagranicznych uczelniach.

Jordania nie jest tak bogata jak państwa Zatoki Perskiej, a jednak jest świetnie zorganizowanym, czystym i bezpiecznym państwem regionu. Społeczeństwo jest znacznie bardziej tolerancyjne niż u sąsiadów. Jordańskie Królestwo Haszymidzkie jest arabską monarchią konstytucyjną. Graniczy z Izraelem, Zachodnim Brzegiem Jordanu, Syrią, Irakiem i Arabią Saudyjską.

Wymienia się 4 główne grupy etniczne w Jordanii: Arabów – 87 proc.; Aramejczyków – 7 proc.; Czerkiesów – 2 proc.; Ormian, Turków i Kurdów – 2 proc.
Chrześcijanie stanowią około 4,5 do 6 proc. całego społeczeństwa. Najwięcej jest sunnitów – 92 proc. Szyici i druzowie to zaledwie 2 proc. ludności.

Już w XIII wieku p.n.e. ziemie dzisiejszej Jordanii zamieszkiwały semickie plemiona Ammonitów, Edomitów i Moabitów, które tworzyły pierwsze państwa. W X wieku ich ziemie podbiło królestwo izraelskie. Później wchodziły w skład imperium asyryjskiego, Babilonii, Persji imperium Seleucydów.

Południową część kraju zajmowało w VI w p.n.e. państwo Nabatejczyków podbite przez Rzymian w II w n.e.

Po podziale cesarstwa Jordania stała się częścią Bizancjum. Od V wieku Jordanię zamieszkiwali chrześcijańscy Arabowie (Ghassanidzi) będący sojusznikami Bizancjum.
Muzułmanie podbili dzisiejszą Jordanię w połowie lat 30 VII wieku. Tym samym ziemia ta podlegała arabskiemu kalifatowi. W 1099 r. stała się częścią Królestwa Jerozolimy. Potem wpadła w ręce egipskich Mameluków. Od 1517 do 1918 roku terenem dzisiejszej Jordanii władali Turcy.

W 1923 roku Liga Narodów przyznała mandat nad terytorium dzisiejszej Jordanii Brytyjczykom. Oni też stworzyli na wschód od Jordanu emirat Transjordanii.
Transjordania przystąpiła w 1945 roku do Ligi Arabskiej, a rok później – 26 maja 1946 r. uzyskała niepodległość.

Stała się królestwem. Na tronie zasiadł Abdullah Husajn. Po dwóch latach, na wieść o utworzeniu Izraela, jordańskie wojsko zaatakowało nowe państwo, zajmując Zachodni Brzeg Jordanu (Cisjordanię) oraz Stare Miasto w Jerozolimie.

W 1949 r. zostało podpisane zawieszenie broni. Dla Jordanii jego warunki nie były tak korzystne jak wcześniejsze ustalenia ONZ. W 1950 r. utworzono Jordańskie Królestwo Haszymidzkie. W jego skład weszły nowo zdobyte ziemie palestyńskie. Nie uznały tego inne państwa arabskie.

Król Abdullah Husajn rządził do 1951 r. Został zamordowany. Po jego śmierci tron objął jego syn Talar. Pozbawiono go władzy po roku, ponieważ był chory umysłowo. Na tron wstąpił Husajn ibn Talar – jego syn.

Druga połowa lat 50. przyniosła konflikt z Wielką Brytanią. W efekcie z Jordanii wydalono brytyjskich oficerów. W 1967 r. miała miejsce tzw. wojna sześciodniowa. W wyniku ofensywy armii izraelskiej Jordania utraciła ziemie na zachód od Jordanu, a z zajętego terytorium uciekło do Jordanii 400 tys. Palestyńczyków. Podobna fala palestyńskich uchodźców przybyła do Jordanii już w 1949 r.

We wrześniu 1970 r. władze Jordanii popadły w konflikt z Organizacją Wyzwolenia Palestyny, która zaczęła tworzyć "państwo w państwie". W efekcie doprowadziło to do zniszczenia OWP na terenie Jordanii.
W wojnie arabsko-izraelskiej w 1973 r. Jordania nie odegrała większej roli. Tylko jedna brygada jordańska walczyła na terenie Syrii. Z własnego terytorium nie atakowano Izraelczyków.
W 1988 r. król Jordanii zrzekł się Cisjordanii na rzecz Palestyńczyków. W rok później król zezwolił na przeprowadzenie wyborów parlamentarnych i stopniową liberalizację kraju.
Jordania w trakcie wojny w Zatoce Perskiej zachowała neutralność w stosunku do Iraku, narażając się tym samym Zachodowi i emiratom w Zatoce Perskiej.

W 1994 r. Jordania podpisała pokój z Izraelem, z którym formalnie od 1948 r. była w stanie wojny. W 1999 r. zmarł król Husajn. Po nim tron objął jego syn Abdullah, który w 2001 r. zawarł układ o wolnym handlu z USA, a w 2002 układ o stowarzyszeniu z UE. Prowadzi on politykę przyjaźni z Zachodem. Od wybuchu irackiego konfliktu szyici zarzucają Abdullahowi stałe wspieranie sunnitów irackich.

Źródło: Wikipedia