Światowe Spotkania Rodzin - oryginalna inicjatywa Jana Pawła II

Karol Wojtyła wielokrotnie i przy różnych sytuacjach interesował się sprawami małżeństw i rodzin, zanim jeszcze został biskupem, a tym bardziej papieżem. Świadczy o tym jego twórczość pisarska, np. młodzieńczy poemat "Przed sklepem jubilera", będący opowieścią o dwojgu narzeczonych, przygotowujących się do sakramentu małżeństwa, oraz oryginalne dzieło teologiczne "Miłość i odpowiedzialność".
Już jako Biskup Rzymu dał wyraz tym zainteresowaniom, ogłaszając wiele dokumentów na temat rodzin. Wymieńmy tylko kilka z nich: adhortacja apostolska "Familiaris consortio" z 22 listopada 1981 r. i „List do Rodzin” z 2 lutego 1994 r.; a 22 października 1983 r. Stolica Apostolska ogłosiła inny niezwykły dokument – Kartę Praw Rodziny. Ale niewątpliwie najtrwalszym, "żywym" świadectwem troski papieża-Polaka o podstawową komórkę społeczną są Światowe Spotkania Rodzin.

Po raz pierwszy impreza ta odbyła się 8-9 października 1994 r. w Rzymie jako Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym. W całym Kościele trwał wówczas Rok Rodziny, będący katolickim wkładem do ogłoszonego w tym samym czasie przez ONZ Międzynarodowego Roku Rodziny.

Papież nie chciał oczywiście robić konkurencji inicjatywie Narodów Zjednoczonych, ale pragnął uwrażliwić cały Kościół i społeczność międzynarodową szczególnie na duchowy wymiar rodziny. Już na początku tamtego roku ukazał się wspomniany "List do Rodzin", zawierający szereg oryginalnych i bardzo osobistych przemyśleń autora. Ojciec Święty zapowiadał wówczas m.in., że jesienią spotka się w Wiecznym Mieście z rodzinami z całego świata.

W październiku 1994 r. przybyło do Rzymu ponad 200 tys. osób ze 130 krajów. Najpierw jednak, 6-8 października na Papieskim Uniwersytecie Laterańskim w Wiecznym Mieście odbyło się sympozjum międzynarodowe nt. "Rodzina sercem cywilizacji miłości". Wzięło w nim udział ok. 800 osób: biskupów, duszpasterzy, ruchów kościelnych, małżeństw i ekspertów z 87 krajów. Obradowano w 13 grupach językowych wokół zagadnień dotyczących rodziny jako podstawowej komórki społecznej i "Kościoła domowego".

Właściwa impreza rozpoczęła się 8 października na Placu św. Piotra spotkaniem z Ojcem Świętym, który wygłosił okolicznościowe przemówienie, próbując odpowiedzieć na pytanie: czym jesteś, rodzino chrześcijańska? Wraz ze zgromadzonymi wysłuchał też świadectw ludzi z różnych stron świata, m.in. małego Rwandyjczyka, który w toczącej się kilka miesięcy wcześniej w jego kraju wojnie domowej stracił całą rodzinę. Przemawiała także Matka Teresa z Kalkuty, m.in. apelując po raz kolejny o szacunek dla życia nienarodzonych i o pomoc dla najuboższych.

9 października na Placu św. Piotra Jan Paweł II przewodniczył uroczystej Mszy św. W kazaniu mówił o "Ewangelii rodziny", czyli o zespole pewnych podstawowych wartości, którymi winna się odznaczać każda rodzina, zwłaszcza chrześcijańska. Zapowiedział, że następne takie spotkanie odbędzie się za 3 lata w Rio de Janeiro.

I rzeczywiście, w dniach 2-6 października 1997 r. to jedno z największych miast Brazylii gościło II Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym pod hasłem "Rodzina – dar i zadanie, nadzieja ludzkości". Poprzedził je kongres teologiczno-duszpasterski w dniach 1-3 tegoż miesiąca z udziałem blisko 4 tys. osób: specjalistów, duszpasterzy rodzin i małżeństw, wydelegowanych przez krajowe episkopaty. Główny temat obrad – taki sam jak całego spotkania – omawiano w 8 zagadnieniach, m.in. prawda i znaczenie płciowości ludzkiej, demograficzne aspekty rodziny, początek życia ludzkiego z prawnego punktu widzenia, współczesne wyzwania stojące przed rodziną itp.

Ojciec Święty, który do Rio przybył 2 października, spotkał się tam zarówno z uczestnikami kongresu, jak i z wieloma innymi grupami i środowiskami, m.in. także z więźniami i chorymi, i oczywiście z miejscowymi biskupami. W wygłoszonych do nich przemówieniach mówił m.in. o stosunku Kościoła do rodziny oraz o świętości i nienaruszalności sakramentalnego związku mężczyzny i kobiety.

4 października ponad 150 tys. przedstawicieli rodzin z całego świata spotkało się z Ojcem Świętym na dobrze znanym kibicom sportowym olbrzymim stadionie Maracana. W przemówieniu papież podkreślił, że rodzina jest darem i zadaniem dla człowieka i społeczeństwa. Wezwał zebranych do budowania cywilizacji miłości i opartego na niej nowego społeczeństwa oraz do "obrony swych rodzin jako cennego i niezastąpionego daru". Zaapelował o zapewnienie rodzinom "ochrony ze strony sprawiedliwych praw, które pomogłyby pokonać nędzę i klęskę bezrobocia".

Nazajutrz na błoniach Rio papież przewodniczył Mszy św. z udziałem ok. 600 hierarchów (kardynałów i biskupów) i blisko tysiąca księży oraz prawie 2 mln osób. W homilii po raz kolejny z mocą podkreślił nierozerwalność małżeństwa jako podstawy zdrowej, odpowiedzialnej i szczęśliwej rodziny. Życzył uczestnikom Spotkania i wszystkim rodzinom na świecie, aby panował w nich duch Świętej Rodziny z Nazaretu. Przed modlitwą Anioł Pański i końcowym błogosławieństwem nawiązał do górującej nad miastem ze szczytu góry Corcovado postaci Chrystusa i życzył wszystkim, aby On im błogosławił, aby rodziny zachowały to błogosławieństwo i pozostały w Jego ramionach na zawsze.

III Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym powróciło do Rzymu – odbyło się w dniach 14-15 października 2000 r. jako jeden z jubileuszy stanowych w ramach trwającego wówczas Roku Świętego i Wielkiego Jubileuszu.

Najpierw jednak tradycyjnie odbył się (11-13 października w Auli Pawła VI) międzynarodowy kongres teologiczno-duszpasterski pod hasłem "Dzieci są wiosną rodziny i społeczeństwa" z udziałem ok. 6 tys. osób. 12 października wieczorem uczestniczyli oni w Drodze Krzyżowej na Placu św. Piotra i nazajutrz we Mszy św. w Bazylice Watykańskiej.