Benedykt XVI w rzymskiej synagodze

Historyczność wizyty podkreśliła też obecność znaczących przedstawicieli świata żydowskiego, w tym izraelskiego wicepremiera Sylvana Shaloma oraz delegacji Wielkiego Rabinatu Izraela. Ta ostatnia rozpoczyna kolejną sesję dialogu z watykańską Komisją ds. Kontaktów Religijnych z Judaizmem. Gesty strony żydowskiej są ważne w kontekście polemik związanych z postępami procesu beatyfikacyjnego Piusa XII.

Przemówienie powitalne przewodniczący wspólnoty żydowskiej Rzymu Riccardo Pacifici rozpoczął od apelu o solidarność z ofiarami trzęsienia ziemi w Haiti. Z wyraźnym wzruszeniem przypomniał pomoc, jaką wiele katolickich instytucji i zakonów bezinteresownie świadczyło Żydom prześladowanym w czasie drugiej wojny światowej. Nie omieszkał jednak krytycznie odnieść się do milczenia wówczas Piusa XII i ponowił żądanie otwarcia watykańskich i niemieckich archiwów z tamtego okresu.

Z kolei przewodniczący wspólnot żydowskich we Włoszech Renzo Gattegna wyraził nadzieję, że papieska wizyta pozwoli wzajemnym relacjom być bardziej braterskimi. Natomiast główny rabin Rzymu Riccardo Di Segni mówił m.in. o relacjach między żydami i chrześcijanami na przykładzie biblijnych rodzeństw, których dzieje przechodzą od rywalizacji i zbrodni do przebaczenia i pojednania.

Na popołudniową ceremonię złożyły się: powitanie Papieża przez zwierzchników włoskiej wspólnoty żydowskiej przy Portyku Oktawii na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej; złożenie kwiatów pod tablicą upamiętniającą deportację Żydów z Wiecznego Miasta w 1943 r.; przejście do synagogi i oficjalne spotkanie z przemówieniami; prywatna rozmowa z głównym rabinem Rzymu Riccardo Di Segnim oraz otwarcie wystawy w muzeum judaizmu poświęconej udziałowi Żydów w inauguracjach pontyfikatów.

W swoim przemówieniu w rzymskiej synagodze Benedykt XVI stwierdził, że jego wizyta wpisuje się w szlak dobrych, przyjacielskich relacji obu wspólnot religijnych wyznaczony przez Jana Pawła II. Przypomniał też soborowy przełom, który zainicjował dialog międzyreligijny i jego późniejsze owoce, w tym potępienie przez Kościół antysemityzmu i antyjudaizmu. W tym kontekście Papież odniósł się do tragicznych wydarzeń XX w., których kulminacją była zagłada Żydów podczas drugiej wojny światowej. Przypomniał, że wobec tych cierpień wielu katolików nie pozostało obojętnych. W pomoc prześladowanym Żydom zaangażowała się także Stolica Apostolska, często w sposób ukryty i dyskretny.

Benedykt XVI zaznaczył też szczególny związek łączący chrześcijan ze wspólnotą wyznającą judaizm, a wypływający ze Słowa Bożego. Szczególnym punktem centralnym obu religii jest Dekalog, będący podstawowym kodeksem etycznym, także dla całej ludzkości, a także zaczynem dialogu i współpracy.

„«Dziesięć Słów» wzywa do uznania jedynego Boga, wbrew pokusie tworzenia sobie innych bożków, czynienia złotych cielców – powiedział Papież. – W naszym świecie wielu nie zna Boga, lub uważa go za coś zbytecznego, nieważnego dla życia. W ten sposób sfabrykowano wielu nowych bogów, którym człowiek się kłania. Przebudzić, otworzyć nasze społeczeństwa na wymiar transcendentny, dawać świadectwo jedynemu Bogu – to cenny wkład, który żydzi i chrześcijanie mogą wspólnie dać.

«Dziesięć Słów» woła o szacunek, poszanowanie życia przeciw wszelkiej niesprawiedliwości i nadużyciom, uznając wartość każdej osoby ludzkiej stworzonej na obraz i podobieństwo Boga – mówił dalej Ojciec Święty. – Ileż to razy w każdym zakątku ziemi, blisko i daleko, wciąż jeszcze deptana jest godność, wolność i prawa człowieka! Dawać świadectwo o najwyższej wartości życia przeciwko wszelkim egoizmom – to znaczący wkład na rzecz świata, w którym króluje sprawiedliwość i pokój.

«Dziesięć Słów» wzywa do obrony i wspierania świętości rodziny, w której «tak» kobiety i mężczyzny, wierne i ostateczne, otwiera na przyszłość, na prawdziwe człowieczeństwo każdego i zarazem otwiera się na dar nowego życia – kontynuował Benedykt XVI. – Świadectwo o tym, że rodzina wciąż jest podstawową komórką społeczeństwa i podstawowym miejscem, w którym uczy się cnót ludzkich jest cennym wkładem w budowanie świata o bardziej ludzkim obliczu.

Ojciec Święty stwierdził, że dobrym przykładem dobrej woli obu stron są prace Komisji ds. Dialogu Żydowsko-Katolickiego, które obecnie poświęcone są kwestii stworzenia i środowiska.