W obronie Ojca Świętego. Zbroje papieskie w Castel Gandolfo

Unikalna wystawa w Pałacu Apostolskim w Castel Gandolfo pozwala po raz pierwszy zobaczyć papieskie zbroje, na co dzień przechowywane w magazynach Muzeów Watykańskich. Ekspozycja „In difesa del Papa” („W obronie Papieża”) potrwa do lutego przyszłego roku i towarzyszy jej prezentacja arrasu Rafaela „Nawrócenie Szawła”.

Głos bezimiennych

Wystawa przygotowana w Pałacu Papieskim w Castel Gandolfo ukazuje bogactwo historycznych zbroi i hełmów ze zbiorów Muzeów Watykańskich. Odrestaurowane eksponaty, między innymi moriony, hełmy kawaleryjskie – należały do różnorodnych formacji, które w XVI i XVII wieku broniły Stolicy Apostolskiej. W czasach, gdy Kościół nie mógł ewangelizować bez obrony, w służbie Papieża stawali zarówno najemnicy, jak i obywatele zaciągnięci do walki w imię wiary.

„Ta wystawa nie jest jedynie prezentacją dawnych pamiątek – mówi kurator Sandro Barbagallo – ale okazją, by usłyszeć nieme głosy żołnierzy bez imienia, których twarze kryły się pod hełmami. Każdy eksponat opowiada historię wierności, poświęcenia, dyscypliny i sztuki, skłaniając do refleksji nad znaczeniem obrony, misji i honoru”.

Od Kawalerzystów po Gwardię Szwajcarską

Wśród bohaterów tego „papieskiego oręża” wyróżniają się Kawalerzyści – korpus utworzony w 1485 roku przez Innocentego VIII, który wsławił się w bitwie pod Lepanto. Wystawa przypomina także o „Złamanych Włóczniach”, elitarnej Gwardii Pana Naszego, założonej w 1555 roku dla ochrony Papieża. Jedynym renesansowym oddziałem, który przetrwał do dziś, pozostaje Gwardia Szwajcarska – jedyna na świecie, która wciąż nosi XVI-wieczny morion z grzebieniem, symbol ciągłości między przeszłością a teraźniejszością.

Zbroje, obrazy i ceramika

Eksponaty pokazują ewolucję zbroi – od ciężkich i ozdobnych po lekkie i funkcjonalne. „Losy tych przedmiotów splatają się z dramatycznymi wydarzeniami, jak Sacco di Roma z 1527 roku czy wojna o Castro, kiedy papieska armia liczyła 20 000 ludzi” – podkreśla Barbagallo. Wśród dzieł znalazł się również portret Francesca II Colonny z 1561 roku oraz XVIII-wieczne naczynia z kolekcji Carpegna ozdobione scenami bitewnymi.

Rafael i duch obrony

Temat wystawy dopełnia monumentalny arras Rafaela „Nawrócenie Szawła”, wykonany w pracowni Pietera Van Aelsta. „Szukaliśmy związku między tematyką wystawy a arrasem Rafaela. Kiedy Szaweł upada oślepiony w drodze do Damaszku, ma na głowie hełm” – zauważa dyrektor Muzeów Watykańskich Barbara Jatta. Jak dodaje, powrót Leona XIV do tradycji wypoczynku w Castel Gandolfo, ta miejscowość cieszy się większym zainteresowaniem turystów. 

Dyrektor Jatta zapowiada ponadto plan utworzenia w Muzeach Watykańskich stałej ekspozycji zbroi w Sali Chiaroscuri. „To przedmioty, które mówią o historii bardziej obrony niż ataku. Mamy nadzieję, że to obrona, a nie atak, stanie się znakiem rozpoznawczym dzisiejszego świata.” – powiedziała.