Papież ze Wschodu

Już w 1980 r. Ojciec Święty ogłosił obu Apostołów Słowian patronami Europy, razem ze świętym Benedyktem z Nursji. Natomiast z okazji 1100-lecia śmierci Metodego, 2 czerwca 1985 r. opublikował encyklikę „Slavorum Apostoli” („Apostołowie Słowian”), w której podkreślił aktualność ich tradycji oraz religijnego dziedzictwa dla całej Europy.

W 1985 r. w całej Europie Wschodniej odbywały się uroczystości przypominające o dziedzictwie cyrylo-metodjańskim. Wielkie pielgrzymki w Djakovie (Jugosławia), a także w Velehradzie na Morawach, stały się elementem odnowy życia religijnego oraz publiczną demonstracją wiary. Szczególne znaczenie miała pielgrzymka do Velehradu, w której wzięło udział ok. 200 tys. pielgrzymów z Czech i Słowacji.

Uroczystej Liturgii przewodniczył, jako papieski legat, kard. Casaroli. Gdy ówczesny minister kultury wygłosił przemówienie, w którym starał się porównać misję śś. Cyryla i Metodego do „wyzwoleńczej misji” Armii Czerwonej, pielgrzymi przerwali mu gwizdami i okrzykami „Chcemy Papieża”.

W czasach, gdy „duch Jałty” nakazywał zachodnim politykom traktowanie ówczesnych podziałów politycznych jak niepodważalnego kanonu myślenia i działania politycznego, wezwanie Jana Pawła II, aby Kościół przekraczał wszystkie istniejące granice, oddychał dwoma płucami - wschodnim i zachodnim - miały siłę prorockiego przesłania, zmieniającego ludzką świadomość, trwożącego polityków, budzącego nadzieję w sercach prześladowanych i zapomnianych.