Rytuały i tajemnice konklawe

Co nowego?
Jest to pierwsze konklawe po zakończeniu prac konserwatorskich, podczas których usunięto kilkusetletnią warstwę brudu i sadzy ze słynnych fresków Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej i przywrócono im pierwotne żywe kolory.

Jest to także pierwsze konklawe w epoce komputerów. Mimo to, kardynałom nie wolno korzystać ani z internetu, ani z innych środków łączności ze światem zewnętrznym. Nie mogą także czytać gazet, oglądać telewizji i słuchać radia.

To pierwsze konklawe, podczas którego kardynałowie zamieszkają w wygodnym nowym hotelu watykańskim, a nie w ciasnych celach przy Kaplicy Sykstyńskiej.

I pierwszwe, podczas którego karty do głosowania będzie się wrzucać do nowych urn przypominających małe latające talerze, a nie do wielkich kielichów, jak na poprzednich konklawe. Urny, jedną powleczoną srebrem, drugą brązem, a trzecią złotem, wykonał włoski rzeźbiarz Cecco Bonanotte.

To pierwsze konklawe w nowym tysiącleciu, gdy środek ciężkości katolicyzmu przesunął się wyraźnie do świata rozwijającego się. Sto lat temu dwie trzecie wszystkich katolików mieszkało w Europie, teraz tylko jedna czwarta.

Reguły i rytuały
Poniedziałek, pierwszy dzień konklawe, zacznie się od porannej uroczystej mszy w bazylice św. Piotra. Po południu 115 kardynałów elektorów przejdzie w uroczystej procesji do Kaplicy Sykstyńskiej, śpiewając hymn "Veni Creator", gdzie złoży przysięgę, w której zobowiąże się zachować w tajemnicy wszystko, co wiąże się z wyborem papieża. Jeszcze w poniedziałek może nastąpić pierwsze głosowanie.

W następnych dniach kardynałowie głosują dwa razy rano i dwa razy po południu, aż do rozstrzygnięcia. Karty do głosowania pali się po każdej parze głosowań, czyli po posiedzeniu porannym i pod koniec dnia. Czarny dym oznacza brak decyzji, a biały - że wybrano papieża.

Początkowo do wyboru papieża potrzebna jest większość dwóch trzecich, czyli na tym konklawe 77 głosów. Jeśli nie ma rozstrzygnięcia po 30 głosowaniach, kardynałowie mogą uznać, że w następnych wystarczy zwykła większość, czyli 58 głosów.

Najdłuższe konklawe w XX wieku, które w roku 1922 wybrało Piusa XI, trwało pięć dni. Odbyło się 14 głosowań. W roku 1978 Jana Pawła II wybrano w ciągu trzech dni. W XIII wieku jedno szczególnie długie konklawe trwało dwa lata, dziewięć miesięcy i dwa dni.

Kim są kardynałowie elektorzy?
W konklawe mogą uczestniczyć kardynałowie, którzy w chwili śmierci papieża nie ukończyli 80 lat. Takich kardynałów jest 117, ale dwaj z nich, Meksykanin i Filipińczyk, nie mogło przyjechać z powodu choroby. 115 elektorów, którzy przybyli na konklawe, pochodzi z przeszło 50 krajów. Najwięcej jest Włochów - 20.

Najstarszym elektorem jest Włoch Marco Ce, urodzony w lipcu 1925 roku, a najmłodszym 52-letni Węgier Peter Erdoe. Tylko dwaj kardynałowie uczestniczyli w poprzednim konklawe - Niemiec Joseph Ratzinger i William Wakefield Baum z USA.

Dwudziestu pięciu elektorów sprawuje urzędy w Kurii Rzymskiej, potężnej administracji watykańskiej, 77 kieruje archidiecezjami na całym świecie, a pozostali to arcybiskupi seniorzy lub na emeryturze. Kurialiści i kardynałowie spoza Watykanu nie zawsze zgadzają się z sobą.

Nowy papież
Biały dym nad Kaplicą Sykstyńską i bicie w dzwony obwieści światu, że wybrano papieża. Bicie w dzwony będzie towarzyszyć dymowi po raz pierwszy i ma rozwiać ewentualne wątpliwości przy ocenie koloru dymu. Po jednym z głosowań na poprzednim konklawe coś zawiodło i dym pojawił się szary, co wywołało zamieszanie. Dym będzie się pojawiać zapewne około 12.30 i około 19.00.

Przeciętny wiek ośmiu papieży wybranych w XX wieku wynosił 65 lat. Tylko jeden miał więcej niż 70 lat, papież Jan XXIII, któremu w dniu wyboru brakowało miesiąca do ukończenia 77 lat. Jan Paweł II, wybrany w wieku 58 lat, był pierwszym od 455 lat papieżem nie- Włochem.

Gdy konklawe wybierze papieża, a ten przyjmie wybór, prosi się go, by przybrał jakieś imię. Najczęściej wybierane są imiona Jan (dotychczas 23 razy), Grzegorz (16), Benedykt (15), Klemens (14), Innocenty (13) i Leon (13).