Przemówienie papieża Jana Pawła II podczas powitania w Pałacu Prezydenckim w Atenach

3. Po przezwyciężeniu pierwszej nieufności chrześcijańscy pisarze zaczęli traktować kulturę grecką raczej jako sojuszniczkę aniżeli nieprzyjaciółkę, i wokół basenu Morza Śródziemnego powstały wielkie ośrodki chrześcijaństwa hellenistycznego.

Kiedy czytamy treściwe pisma Augustyna z Hippony i Dionizego Areopagity, widzimy, że chrześcijańska teologia i mistyka zaczerpnęły elementy z dialogu z filozofią platońską. Tacy autorzy jak Grzegorz z Nazjanzu, którzy byli przepojeni grecką retoryką, potrafili stworzyć literaturę chrześcijańską godną swej klasycznej przeszłości. Stopniowo świat helleński stał się chrześcijańskim a chrześcijaństwo w pewnym sensie stało się greckie; następnie narodziła się kultura bizantyńska na Wschodzie i kultura średniowieczna na Zachodzie, obie jednakowo nasycone wiarą chrześcijańską i kulturą grecką. A jak nie wspomnieć o sposobie myślenia św. Tomasza, który odczytując dzieło Arystotelesa z proponował wielka syntezę filozoficzną i teologiczną?

Malarskie dzieło Rafaela, „Szkoła Ateńska”, które znajduje się w Pałacu Watykańskim, ukazuje wkład szkoły ateńskiej w sztukę i kulturę Renesansu, okresu, w którym dokonała się wielka symbioza między klasycznymi Atenami a kulturą chrześcijańskiego Rzymu.

4. Dla hellenizmu charakterystyczne jest przywiązywanie wielkiej wagi do wychowania młodzieży. Platon kładł nacisk na potrzebę ćwiczenia umysłu młodzieży w poszukiwaniu tego, co jest dobre i uczciwe, jak i w poszanowaniu zasad boskich. Jak wielu filozofów i pisarzy greckich, poczynając od Sokratesa, Ajschylosa i Sofoklesa, wzywało swoich współczesnych do życia „cnotliwego”! Święci Bazyli i Jan Chryzostom nie przestają wychwalać wartości greckiej tradycji pedagogicznej z powodu jej troski o rozwój zmysłu moralnego u młodzieży, pomagając jej w swobodnym wyborze dobra.

Podstawowe elementy tej długiej tradycji pozostają wartościowe dla ludzi, w tym także młodych ludzi, naszych czasów. Wśród najtrwalszych elementów pozostają moralne aspekty zawarte w przysiędze Hipokratesa, która podkreśla zasadę bezwarunkowego poszanowania życia ludzkiego w łonie matki. Grecja jest również krajem, gdzie zrodziły się dwie wielkie tradycje sportowe: igrzyska olimpijskie i maraton. Te współzawodnictwa wyrażają znaczącą koncepcję osoby ludzkiej, w harmonii wymiaru duchowego i cielesnego w zdyscyplinowanym wysiłku, naznaczonym wartościami moralnymi i obywatelskimi. Możemy jedynie się cieszyć na widok, że te zawody przetrwały i nadal budują ścisłe więzi między narodami całej ziemi.