Przemówienie pożegnalne Jana Pawła II wygłoszone 27 czerwca na lotnisku we Lwowie.

Kiedy opuszczam ziemię ukraińską, serdeczne i pełne szacunku pozdrowienie pragnę skierować do braci i sióstr oraz Pasterzy Kościoła Prawosławnego wszystkich obejmuję swoją modlitwą, wszystkich pozdrawiam i do wszystkich kieruję jako życzenie słowa błogosławieństwa apostoła Pawła do chrześcijan z Tesaloniki: "Pan pokoju niech was obdarzy pokojem zawsze i na wszelki sposób" (2 Tes 3, 16).

3. Niech Pan obdarzy Cię pokojem, Narodzie ukraiński, który po odzyskaniu wreszcie wolności dzięki wytrwałemu i zgodnemu zaangażowaniu rozpocząłeś dzieło odkrywania swoich najprawdziwszych korzeni i wkroczyłeś na pracowitą drogę reform, aby wszystkim dać możliwość życia i wyrażania własnej wiary, własnej kultury i własnych przekonań w ramach wolności i sprawiedliwości.

Chociaż jeszcze nadal czujecie bolesne nacięcia straszliwych ran odniesionych podczas nie kończących się lat ucisku, dyktatury i totalitaryzmu, w których prawa narodu zostały zanegowane i podeptane, patrz z ufnością w przyszłość. To jest właściwy czas! To jest czas nadziei i odwagi. Życzę, aby Ukraina mogła w pełni włączyć się do Europy, która powinna obejmować cały kontynent od Atlantyku do Uralu.

Jak powiedziałem na koniec owego roku 1989, który miał tak wielkie znaczenie w najnowszej historii tego kontynentu, nie może być "pokojowej Europy zdolnej do szerzenia cywilizacji bez osmozy i uczestnictwa różnych komplementarnych wartości", które są typowe dla Wschodu i Zachodu (Insegnamenti di Giovanni Paolo II, XII/2, 1989 s. 1591).

4. W tym ważnym epokowym przejściu Kościół świadomy swojej misji nie przestanie zachęcać swoich wiernych do aktywnej współpracy z państwem w szerzeniu dobra wspólnego. Miłość społeczna bowiem wyraża się w "służbie kulturze, polityce, gospodarce i rodzinie, aby wszędzie były przestrzegane podstawowe zasady, od których zależy los człowieka i przyszłość cywilizacji". ("Novo millennio ineunte", 51).