Kościół katolicki w Chorwacji

ARCHIDIECEZJA ZADARSKA

zarządza: mons. Ivan Prenda
adres: Zeleni trg 1, 23000 Zadar
powierzchnia 3 009 km kw.
mieszkańców: 164 965
katolików: 115 559
parafii: 117
księża diecezjalni/zakonni: 72/31
zakonnicy/zakonnice: 36/139

Archidiecezja, która dzisiaj bezpośrednio podlega Stolicy Apostolskiej, wspominana jest jako diecezja już w czasach Soboru w Salonikach w r. 530. W okresie najazdu Awarów miastu udaje się uniknąć zniszczeń, dzięki czemu może się ono rozwijać pod względem kościelnym, politycznym i etnicznym. Pierwszym biskupem zadarskim był św. Donat. W IX wieku zadarski bp Donat polecił wybudować monumentalny kościół Świętej Trójcy, którą potem od imienia pierwszego biskupa nazwano św. Donat. Diecezja zadarska do rangi archidiecezji i metropolii wyniesiona została w połowie XII wieku.

Papież Aleksander III w drodze do Wenecji, gdzie miał się spotkać z cesarzem Fryderykiem Barbarossą, zatrzymuje się 13 marca 1177 w Zadarze. Tutaj duchowni wraz z ludem przywitali go gromkimi brawami i pieśniami w „języku słowiańskim”.

W wyniku reorganizacji struktur Kościoła w Dalmacji (30 czerwca 1828) w okresie rządów austriackich, Zadar został zatwierdzony jako metropolia a do archidiecezji zadarskiej przyłączono sławną diecezję nińską. Po zawarciu pokoju w Rapallo 11 lutego 1920 r. Zadar wraz z czterema parafiami graniczącymi z nim od południa zostaje odłączony od Chorwacji i przyznany Włochom. Przestaje istnieć metropolia, pozostaje archidiecezja, która wraz z sufraganiami podlega Stolicy Apostolskiej. Taki stan trwa do końca II wojny światowej, a 1 marca 1948 Stolica Apostolska potwierdza status archidiecezji zadarskiej w jej starych granicach.

Miasto Zadar miało niegdyś trzydzieści kościołów. Część zabytków została zniszczona wskutek bombardowania w czasie II wojny światowej. W r. 1970 odrestaurowany został romański klasztor Panny Marii, w którym mieszkają siostry benedyktynki jeszcze od czasów narodowej dynastii chorwackiej (1091) i który stanowi drogocenne świadectwo chorwackiej kultury i tradycji wiary.

Od 1607 r. w Zadarze istnieje „Collegium Illiricum”. W mieście działają pisarze „głagoliccy” (1410-1820), a kościelne dokumenty na terenie archidiecezji pisane są głownie po chorwacku. Szczególne zasługi w pielęgnowaniu głagolicy mają klasztory franciszkańskie istniejące w Zadarze i okolicy od początku XIII wieku.

Katedra św. Stošije (Anastazji) zbudowana została na przełomie XII i XIII w. Znany jest także kościół Panny Marii, kościół franciszkański i dominikański oraz pozłacana srebrna trumna z ciałem św. Szymona.