Benedykt XVI: Katecheza o Bożym macierzyństwie Maryi

Ojciec Święty przedstawił historię i znaczenie tytułu Świętej Bożej Rodzicielki, jaki Kościół odnosi do Maryi. Tytuł Theotokos – Matka Boga – został zdefiniowany na Soborze Efeskim w 431 r., ale już w III wieku był popularny wśród wiernych. Tytuł ten podkreśla, że Chrystus prawdziwie jest Bogiem i że rzeczywiście narodził się jako człowiek z Maryi. Sobór Chalcedoński w 451 r. potwierdził tę prawdę, określając, że Chrystus jest «prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem (...), narodzonym dla nas i dla naszego zbawienia z Maryi Dziewicy, Matki Bożej». Podobny zapis znajduje się w Konstytucji Dogmatycznej o Kościele Soboru Watykańskiego II. Równocześnie z rozwojem nauki o roli Maryi w Bożym planie zbawienia coraz bardziej rozszerzał się kult Matki Bożej. Po całym świecie rozsiane są kościoły Jej dedykowane, pośród których pierwszeństwo przyznaje się Bazylice Matki Bożej Większej w Rzymie.

Ojciec Święty zwrócił też uwagę, że okres Bożego Narodzenia pozwala lepiej poczuć bliską relację między tajemnicą Wcielenia i godnością Maryi jako Matki Boga. Tytuł ten wyraża Jej specjalną misję w historii zbawienia i szczególną rolę w tajemnicy Chrystusa i Kościoła. Boże macierzyństwo Maryi jest w rzeczywistości podstawą wszystkich innych tytułów, jakimi Kościół ją wysławia. Benedykt XVI wyraził życzenie, aby w tym nowym roku zwrócić się do Maryi z ufnością i poprzez Jej obronę i modlitwy umocnić się w miłości do Jezusa i w służbie jego Królestwu.

Papież złożył także noworoczne życzenia wszystkim uczestnikom audiencji. Po polsku powiedział: „Witam obecnych tu Polaków. Na początku roku do każdego i każdej z was kieruję biblijne życzenie: «Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem». Zanieście to pozdrowienie Waszym najbliższym. Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus!”.

Oto polski tekst przemówienia papieskiego:

Drodzy bracia i siostry!
Prastara formuła błogosławieństwa, przytoczona przez Księgę Liczb, powiada: "Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem" (Lb 6, 24-26). Tymi słowami, które usłyszeliśmy we wczorajszej liturgii, w pierwszym dniu roku, chciałbym złożyć serdeczne życzenia wam tu obecnym oraz wszystkim, którzy z okazji świąt Bożego Narodzenia przekazali mi dowody serdecznej bliskości duchowej.

Wczoraj obchodziliśmy uroczyście święto Maryi Matki Bożej. "Boża Rodzicielka", Theotokos - to tytuł przyznany oficjalnie Maryi w V wieku, dokładnie na Soborze Efeskim w 431 roku, który jednak przyjął się w pobożności chrześcijańskiego ludu już począwszy od III wieku, w kontekście gwałtownych dyskusji tamtych czasów na temat osoby Chrystusa. Przez ten tytuł podkreślano, że Chrystus jest Bogiem i rzeczywiście jako człowiek narodził się z Maryi: w ten sposób zachowano Jego jedność prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka. W istocie, aczkolwiek debata zdawała się dotyczyć Maryi, zasadniczo dotyczyła ona Syna. Chcąc zachować pełne człowieczeństwo Jezusa, niektórzy Ojcowie sugerowali termin łagodniejszy: zamiast Theotokos proponowali Christotokos, czyli "Matka Chrystusa"; słusznie jednak dopatrzono się w tym zagrożenia dla nauki o pełnej jedności bóstwa i człowieczeństwa Chrystusa. Dlatego po szerokiej dyskusji na Soborze w Efezie w 431 r., jak mówiłem, została uroczyście potwierdzona z jednej strony jedność obu natur - boskiej i ludzkiej - w osobie Syna Bożego (por. DS, n. 250), z drugiej zaś zasadność przyznania Dziewicy tytułu Theotokos - Matki Bożej (tamże, n. 251).

Po tym soborze odnotowano prawdziwą eksplozję pobożności maryjnej i wzniesiono liczne kościoły dedykowane Matce Bożej. Przoduje wśród nich bazylika Matki Bożej Większej tu, w Rzymie. Nauka o Maryi, Matce Bożej znalazła ponadto nowe potwierdzenie na Soborze w Chalcedonie (451), na którym Chrystusa określono jako "prawdziwego Boga i prawdziwego człowieka, zrodzonego dla nas i dla naszego zbawienia z Maryi Dziewicy, Matki Bożej, w Jego człowieczeństwie" (DS, n. 301). Jak wiadomo Sobór Watykański II w ósmym rozdziale konstytucji dogmatycznej o Kościele "Lumen gentium" podjął naukę o Maryi, potwierdzając Jej boskie macierzyństwo. Rozdział zatytułowany jest "Błogosławiona Maryja Dziewica Boża Rodzicielka w tajemnicy Chrystusa i Kościoła".